99
Ml
VAN DE GESCHIEDENIS...
Van kweker tot monsterschepper
„HET IS DE HILARITEIT
BOODSCHAPPENDOEN"
„VRIJE TIJD VOOR HET
WERKTIJDVERKORTING BIJ HOOGOVENS
voor m’n
„Ik werk liever
If
I
B
D
„Ik laat het maar
„Ik loop al 22 jaar ploegendienst...
geld”
Een snel herstel
is noodzakelijk"
over me heen komen”
■■i
6
1980
7
DONDERDAG 13 NOVEMBER
IJMOND
t
1
ff
k'
r
Fel-
de
die
ven
?ge-
iten
zijn
'oor
uit-
van
ver
sen
ide-
oop
een
>aat
aar-
sge-
van
ins-
Van
>an-
□ert
van
:ans1
nog
Met de vrije tijd die hem eigenlijk
tegen wil en dank ten deel is gevallen
weet Jansen tot nog toe wel raad. Zijn
vriendin is maar wat blij als hij in
huis eens wat extra klusjes verricht.
Er is genoeg te doen, werk dat anders
toch maar blijft liggen. Desondanks
zou Wim Jansen het liefst de werk
week op de normale wijze volmaken.
„Die vrije tijd is misschien heel leuk
en aardig, maar ik werk nou eenmaal
liever voor m’n geld. Dat geeft een
wat prettiger gevoel. Sommigen vin
den dat ouderwets, ik niet. Die onze
kerheid over hoe het nou verder moet
met Hoogovens is tenslotte ook maar
niets. We zijn niet in paniek geraakt,
daar is geen sprake van, maar je hebt
er wel zo je zorgen over”, zegt Jansen.
Bram van Drunen is monsterschepper bij Converter-2 in de Oxystaalfabriek-II bij
Hoogovens. Vader van een huisgezin met vier schoolgaande kinderen in Breezand.
Van Drunen neemt van elke lading vloeibaar staal tweemaal een monster uit de
witgloeiende pan met de ijzingwekkend kokende en borrelende massa. Bij de eerste
meting komt „de soep” niet boven de 1574 graden Celsius. Bij een tweede meting is
de gewenste temperatuur van 1626 graden bereikt. Dan is er ook even een moment
voor een babbel.
„Ik ben hier eigenlijk noodgedwongen terecht gekomen”, vertelt de 40-jarige Van
Drunen die eigenlijk tuinder van beroep is. „Verleden jaar veel tegenslag gehad met
de teelt van witlof. Eigenlijk was mijn bedrijf te klein voor een goed rendement. Ik
had de knoop eerder moeten doorhakken. Ik heb nog steeds een behoorlijke schuld.
Met het werk dat ik nu doe ben ik in de gelegenheid die weg te werken. Daarom hoop
ik van harte dat de maatregelen die hier genomen zijn, dus onder andere de
werktijdverkorting, van tijdelijke aard zijn. Mijn vrouw verzorgt met een paar
buurvrouwen het werk dat moet gebeuren op mijn bedrijf. In de vrije tijd, die ik heb
door het werken in ploegendienst, kan ik daar zelf ook nog aandacht aan besteden.
Maar de vrije tijd die ik door de WVT krijg hoeft van mij niet. Ik werk liever bij een
gezond bedrijf. Ik heb ervaren wat er gebeurt als de zaak ontspoort. Ik wil daar niet
nog eens de dupe van worden”.
proces. Hoe wordt deze zorgwekkende situatie ervaren door
het personeel?
De mannen en de vrouwen in de kantoren en op de
werkvloer. De directie van Hoogovens stelde onze verslagge
vers Jaap Sluis en Eli Vlessing en fotograaf Paul Vreeker in
de gelegenheid om ongestoord de fabrieksgebouwen te be
zoeken en te praten met mensen die direkt te maken hebben
gekregen met „de maatregel” werktijdverkorting. Werktijd
verkorting betekent „vrije tijd” die normaal wordt doorbe-
taald. Maar vrijwel niemand die bij Hoogovens met dit
„meevallertje” te maken heeft gekregen is er gelukkig mee.
Het wordt ervaren als een stukje vrije tijd met een dwangma
tige achtergrond. En natuurlijk is daar de onzekerheid over
hoe lang de crisissituatie, waarmee het allemaal te maken
heeft, gaat duren. De ongerustheid van de directie van het
IJmuidense staalbedrijf wordt gedeeld door de man op de
werkvloer, hoewel die laatste geneigd is er andere kantteke
ningen bij te maken dan de man aan de top...!
ihip
rich
we-
tsel
len,
and
jnia
ieel
nya
den
>1 is
en
be
ing
ren,
iip-
zen
ing
ing
ias-
rio-
28
lat-
zan
rd.
<en
lin-
ien
ige
•es-
on,
en
rijn
;ht-
ok-
de
de
en.
de
>ar-
ien
bij
ko-
Thuis praat Ria van Straalen regelma
tig over haar werk. Manlief verdient zijn
brood bij de Cemij en loopt dezelfde
ploegendienst als Ria. Daardoor kunnen
veel vrije dagen gezamenlijk doorge
bracht worden. Over het werk bij Hoog
ovens heeft zij weinig te klagen. Ideaal is
het ploegensysteem natuurlijk nooit,
maar omdat mijn man ook op onregel
matige tijden werkt, geeft dat weinig
problemen. Eigenlijk is het voor ons een
kwestie van samen uit, samen thuis,” zo
zegt Ria van Straalen. Omdat er in de
Koudbandwalserij de laatste tijd weinig
gewalst wordt, staat het werk op een
laag pitje. Ria van Straalen: „We zullen
wel zien hoe het loopt. Ik ben niet me
teen bang voor ontslagen. Maar gerust
ben ik er evenmin op”.
Marian Welp uit Heemskerk werkt
sinds 1 september op de administratie
van Koudbandwalserij-I. Kort nadat ze
in dienst kwam bij Hoogovens werd een
begin gemaakt met de noodgedwongen
WVT. Marian zegt daarover: „Het is na
tuurlijk niet leuk. De extra vrije tijd
gebruik ik voor het doen van boodschap
pen. Verder vind ik het leuk om mijn
eigen kleren te naaien en te handwer
ken”. Voor de toekomst is Marian niet
bang. „Er is nog steeds betrekkelijk
makkelijk aan een administratieve baan
te komen. Ik heb jarenlang op een ac
countantskantoor gewerkt. Maar dat
neemt natuurlijk niet weg dat de onze
kerheid van het moment die heerst bij
Hoogovens je toch bezig houdt. Je praat
er thuis over en uiteraard hier op kan
toor. Ik geloof dat het voor iedereen een
opluchting is als aan die spanning een
einde komt”.
Ik geloof,” zo vervolgt
de praatgrage 50-jarige
hoofdwalser, „dat het
Hoogovens beter was ge
gaan als het een zelfstan
dig bedrijf was gebleven.
De Italianen, de Belgen
In de giethal van
Oxystaalfabriek-II.
Een converter met
vloeibaar staal
wordt met behulp
immense
de
ge-
een
Je hebt het maar te aanvaarden
De bedieningsman van de Oxys-
taalfabriek 2 is ervan overtuigd dat
Hoogovens erin zal slagen zich uit de
problemen te werken. „Dit bedrijf
kan niet kapot, daar is het toch te
sterk voor. Duizenden mensen ver
dienen hier al jarenlang hun brood en
ik denk dat dat altijd zo zal blijven.
De vraag is alleen op welke manier
Hoogovens weer op het goede spoor
komt.” Jansen ontkent niet dat er ook
in zijn ploeg regelmatig over de op
het eerste gezicht niet bijster roos
kleurige toekomst gesproken wordt.
Kan het naderend onheil met nog
meer werktijdverkortingen afge
wend worden, of zullen er op den
duur toch ontslagen gaan vallen?
Jansen voorzichtig in de toekomst
blikkend: „Ik geloof dat er over een
paar jaar bij Hoogovens minder men
sen zullen werken dan nu het geval is.
Er wordt wel eens gesproken over
ontslagen, maar volgens mij zal het
zo ver niet komen. Ik denk dat we er
met minder harde maatregelen ook
wel uit zullen komen.”
en de Fransen, ze bedon
deren de boel op een
enorme manier. Daar
door is de markt zo ver
ziekt. Nee, de fusie met
Hoesch was een mis
greep!”
„Je vindt het misschien gek en misschien geloof je me ook niet eens. Maar
eerlijk is eerlijk, wat er op het ogenblik gebeurt vind ik een kwalijke zaak. Ik
werk liever dan dat ik thuis zit. Het betekent namelijk dat het Hoogovens niet
goed gaat en dat laatste wil ik best omdraaien: als het Hoogovens goed gaat, gaat
het mij niet slecht! Ja toch?”
Dat zegt Dirk van den Oever uit IJmuiden. Hoofdwalser in koudbandwalserij-I.
De man is 50 jaar en heeft twee kinderen van respectievelijk 17 en 22 jaar. „Ja”,
beaamt hij desgevraagd, „ja, natuurlijk wordt er thuis veel over gepraat. Dat
gebeurt hier trouwens op het werk ook. Ik werk nu bijna 25 jaar bij dit bedrijf.
Loop al 22 jaar ploegendienst. Heb het altijd met plezier gedaan. Wat we op het
ogenblik meemaken hebben we zolang ik hier werk nog niet eerder meegemaakt.
De omstandigheden brengen met zich mee dat er veel geruchten gaan. De één zegt
het duurt tot de zomer van 1981. De ander zegt we komen hier nooit meer uit.
Misschien gaan ze 3 ploegen maken uit 4. Misschien valler er ontslagen. Je weet
het niet. Het verleden biedt misschien nog enige reden tot optimisme. Ik bedoel
het is altijd nog goed gekomen, als je de zaak alleen maar pessimistisch benadert
maak je het jezelf en je omgeving niet gemakkelijker. Het is trouwens wel
opmerkelijk dat er binnen het bedrijf zelf niet wordt gekankerd. De hoeveelheid
werk wil nog wel eens wisselen. Maar als er werk is dan wordt er ook aangepakt.
Tja... en voor de rest wachten we maar af!”
„De vraag naar staalprodukten ligt momenteel op een
ongekend laag niveau. De economische bedrijvigheid, zowel
op de investeringsgoederenmarkt als in de directe consump
tieve sfeer, is uiterst gering”. „Er kan zonder overdrijven
gesproken worden van een staalafzetcrisis, met alle negatie
ve kenmerken van dien”. „In deze situatie is het niet te
vermijden, dat ook in IJmuiden produktiebeperkende maat
regelen genomen moeten worden. Helaas is niet te voorzien
hoe lang de ongunstige situatie zal duren”. „Zelfs bij een
terugkerende vraag zal het veel tijd vergen om de schade te
herstellen”. Vier citaten uit een mededeling in het perso
neelsblad De Grijper van Hoogovens. De editie waarin
tevens melding wordt gemaakt van het feit dat de dalende
afzet werktijdverkorting (WTVl noodzakelijk maakt.
De verontrusting die de directie van het staalbedrijf ver
tolkt wordt mede gedragen door de wetenschap dat het
onderling vertrouwen door dergelijke crisissituaties zwaar
op de proef wordt gesteld. Ook het herstel daarvan als de
zaak zich ten goede keert wordt gezien als een langdurig
Als groepshoofd van de kwantita
tieve administratie heeft Wim Welp
uit Heemskerk dagelijks te maken
met het verminderen van de produk-
tie bij Hoogovens en dan met name
de Koudbandwalserij I. Welps afde
ling berekent hoeveel materiaal daar
gewalst wordt en registreert tevens
de omvang van de voorraden. De
ontwikkeling van de afgelopen we
ken leert dat de voorraden groeien
terwijl de produktie afneemt. Welp
daarover: „Die werktijdverkorting is
voor Hoogovens geen goede zaak, het
is een teken dat het bedrijf op het
moment eigenlijk niet zo gezond is.
Dat moet, wil je snel herstellen, op
tijd veranderen. Ik heb al eerder een
werktijdverkorting meegemaakt en
ben dus wel wat gewend, maar het
blijft een vervelende zaak.”
Het groepshoofd, dat al 28 jaar bij
Hoogovens werkt, vindt de vrije tijd
die nu onverwacht is ontstaan maar
een bijkomstigheid. Voor Welp hoeft
het niet zo nodig. „Ik denk niet dat er
veel mensen zijn die al ver van tevo
ren naar zo’n werktijdverkorting uit
zien omdat ze dan meer vrij krijgen.
Iedereen heeft goed in de gaten dat
het zo niet lang door kan gaan”,
meent Welp. Door het terugvallen
van de produktie is zijn eigen afde
ling eveneens gedwongen de activitei
ten op een laag pitje te zetten. „Wij
zijn direct aan die Koudwals gekop
peld. Gaat het daar minder dan is dat
hier meteen merkbaar”, zo legt Welp
uit. Thuis wordt ook over de werk
tijdverkorting gesproken. „Moeders
vraagt wel eens wat nou eigenlijk
loos is bij Hoogovens. Dan hebben er
weer allerlei berichten in de krant
gestaan over hoe slecht het wel niet
gaat bij Hoogovens. Goed, het gaat
inderdaad niet best in IJmuiden
maar wakker liggen we er beslist niet
van. Dan moeten er toch ergere din
gen gebeuren en daar zie ik het bij
Hoogovens zo gauw nog niet van ko
men”, zegt Wim Welp tot besluit.
„Het is een heel bedenkelijke ontwik
keling waarvan de gevolgen voor de
mensen op de werkvloer erg moeilijk te
overzien zijn. De meesten laten het maar
over zich heen komen, er valt toch wei
nig aan te doen”. Aan het woord Ria van
Straalen sinds april dit jaar kwaliteitsin-
spectrice bij de Koudbandwalserij-I. Het
is voor het eerst dat zij bij Hoogovens
met een vrij omvangrijke werktijdver
korting geconfronteerd wordt. De vrije
tijd wordt hoofdzakelijk gebruikt voor
een aantal huishoudelijke beslommerin
gen. Binnen haar ploeg wordt terloops
wel eens gesproken over de gang van
zaken van de afgelopen maanden. Zor
gen heeft iedereen, maar van werkelijke
onrust op grote schaal is nog geen
sprake.
van een
kraan boven
gietvormen
bracht. Vanaf
bordes wordt de af
sluiter van de con
verter bediend. Hit
te, stoom en rook.
Zwaar werk. Man
nenwerk. Het bedie
nend personeel wil
het niet ruilen voor
werktijdverkorting.
Nog geen dag! ,,Als
het Hoogovens
goed gaat, gaat het
ons niet slecht”!
Wim Jansen uit Alkmaar, bedie
ningsman bij de Oxystaalfabriek 2,
laat er geen moment onduidelijkheid
over bestaan: voor hem hoeft de
werktijdverkorting niet. Ruim vier
maanden geleden trad de jeugdige
Alkmaarder in dienst bij het staalbe
drijf in IJmuiden dat inmiddels volop
in de problemen zit. Jansen en zijn
collega’s ondervinden de gevolgen
van het teruglopen van de produktie
dagelijks aan den lijve. „Normaal ge
sproken werken wij met twee conver
ters, terwijl er nog een derde achter
de hand gehouden wordt. Nu is er
nog maar één converter in bedrijf.
Dat heeft voor onze ploeg natuurlijk
de nodige gevolgen. Er is veel minder
werk te doen en de vraag is of er op
korte termijn in die situatie verande
ring zal komen. Daar valt volgens mij
heel weinig over te zeggen. Je hebt
maar te wachten op het verbeteren
van de marktsituatie”, zo zegt
Jansen.
Henk ALders is hoofd
walser in Koud band wal-
serjj-I. Hij zit in de Raad
van Overleg. Zijn colle
ga’s veronderstellen wel
eens dat hij daarom
meer „weet” dan de an
deren. „Onzin,” zegt de
45-jarige Beverwijker.
„Wat ik zie, kunnen an
deren ook zien. Niet
waar? Nou de renovatie
van de warmbandwalse
rij gaat niet door.” „Is
uitgesteld,” valt een col
lega hem in de rede. „Zo
gezegd in de ijskast
gezet.”
„Wat hier in de ijskast
wordt gezet dat raakt na
verloop van tijd gewoon
van de baan. Ook de re
novatie van de nawalsen
is uitgesteld. Daar heb ik
zelf direct mee te maken.
Die renovatie is absoluut
noodzakelijk. Omdat
zo’n werk niet wordt uit
gevoerd ga je denken.
Kijk, als we er hier
11.000 ton in de week
doorgassen dan is er wei
nig aan de hand. Maar
als er dan weer eens een
week van zo’n 4000 ton
tussen zit en dat gebeurt
nogal eens, dan vraag ik
me af waar moet dat
naar toe? Ze kunnen wel
zeggen „er is geen geld”,
maar wat gebeuren moet
dat moet gebeuren. Ren
oveer je niet dan zit je op
een gegeven moment
met een verouderde
boel.”
Zijn collega J. Mel
chers uit Velsen-Noord
valt hem bij. „Ja ik ge
loof dat ze met die fusie
met Hoesch behoorlijk
misgetast hebben. We
hebben hier jaren staan
stampen om die Duitsers
uit de rode cijfers te hou
den. Het is de hilariteit
van de geschiedenis. Na
de oorlog konden we met
Duitse herstelbetalingen
Hoogovens weer opbou
wen. Nu vloeit datzelfde
geld weer terug naar
Duitsland!
-
