Mae West
Neonbuizen suggereren ruimtelijke werking
Light doet geïmproviseerd aan
Gecultiveerde uitvoering
van Engelse composities
bij tangokoning Malando
Allure in bescheidenheid
I
Split Enz kleurrijk, Frankie Miller zielig
kruidde haar
leven met seks
1
Nederlandse kunst
naar de rechter
Zaak teruggave
Conservator ontdekte galerie vol namaak
Toneelspeler-schrijver
Walter Rilla overleden
'4
Nieuw Zeelandse groep verzet bakens op verantwoorde wijze
MAANDAG 24 NOVEMBER
1980
LEONHARDT CONSORT EN NEDERLANDS KAMERKOOR
i
haar nieuwste werk Light. Er kunnen
onderdelen aangewezen worden, maar
thematische opbouw van Lines doet
beetje geïmproviseerd aan.
AMSTERDAM. Of je er van hield of niet, maar
Lines, de vorige produktie van Krisztina de ChÊtel
was een uitstekende choreografie. Minutieus nauw
keurig kon je de bewegingen volgen en je er al dan
niet door laten fascineren. Die ijzeren greep mist
heel fraaie
na de ma-
Light een
KUNST
ni
Italiaan bekent
Beeld uit Light, de nieuwe choreografie van Krisztina de ChStel.
(foto Bod van Dantzlg)
betreden vijf
T
i
JOHN OOMKES.
Ine
vervalsingen
moderne kunst
Malando: succes Olé Guapa nooit meer
overtroffen.
Zanger Tim Finn (links) en bassist Nigel
Griggs. (foto Lex van Flossen)
Mae West (hier gefotografeerd in 1975):
geen blad voor de mond
Ook het musiceren van gisteravond bij
het Leonhardt Consort en het Nederlands
Kamerkoor miste gelukkig iedere leerstel
ligheid. Het gehele programma was ge
wijd aan de Engelse vocale en instrumen
tale muziek van de tweede helft van de
zeventiende eeuw.
(Van onze kunstredactie)
GENT. Een in Brussel verblijvende Italiaan is het afgelopen weekeinde op
verdenking van schilderijenvervalsing door de Belgische justitie aangehouden. De
man werd ervan verdacht honderdtwintig kunstwerken te hebben vervalst Hij heeft
inmiddels een volledige bekentenis afgelegd.
kreeg hij pianoles van de bekende Rotter
damse koordirigent Jan Kriek. Toen hij
architectuur als studierichting koos leek
hij verloren voor de muziek. Op 24-jarige
leeftijd dook hij op in het amusementsmu-
Ook tijdens het zaterdagavondconcert
van Split Enz in Paradiso was er aan
kleurschakering geen gebrek. Zes heer
tjes van beperkte omvang droegen kos
tuums in noga-achtig koloriet, op de ach
terwand werd een wandelend behang ge
projecteerd van alweer datzelfde kleuren
spectrum en dezelfde meetkundige figu
ren. En vooral dankzij het veelzijdige ge
bruik van uiteenlopende percussiegeval-
letjes en vele registers tellende toetsenpa-
nelen kon „het geluid” van Split Enz met
gemak klankkleurrijk genoemd worden.
Split Enz is een band met een lange
geschiedenis aan ongelukken en onge
makken. Toen de groep voor het eerst in
Engeland opviel (in 1976) was dat door een
uitbundig clownsimage en de produktie-
bijstand van Roxy Music’s Phil Manzane-
De sensationele schildenjenvervaising
werd vrijdagavond tijdens de opening van
■een tentoonstelling in galerie Pieters te
Latem ontdekt door de conservator van
het Gentse Museum voor Moderne Kunst.
'De expositie die gehouden werd rond de
Cubaanse kunstschilder Wilfrido Lam,
toonde een groot aantal zogenoemde mo
derne klassieken, waaronder werk van
Chagall, Miro, Asger Jom, Rico, Alechins-
ky, Appel, Pay en Hans Hartung. Tijdens
de opening ontdekte de Gentse conserva
tor dat de schilderijen vals waren. Hij
deed onmiddelljjk aangifte bij het Gentse
hoofdbureau van politie, waar de rechter
van instructie op de hoogte werd gesteld.
Nog dezelfde nacht werd een inval ge-
.30
ur-
.10
>ay
ilm
MÜNCHEN (DPA). De toneelspeler
en schrijver Walter Rilla is vrijdag op 86-
jarige leeftijd in het Beierse Rosenheim
overleden.
ur
an
an
de
an
it-
In
ze
lie
lie
er
zij
en
it-
en
lef
:le
as
d.
your
me?”
;.O5
L35
lu-
jit-
;en
iro-
na.
Pe
ne,
nit
/o-
,en
le-
ile)
.55
ro-
ile-
ma
ur-
l45
■ul-
.45
ro-
30
in
>n,
In
eit
)r-
jf-
en
el-
in
in
in-
tar
iet
h-
2.
»n
m
et
n-
.s-
es
;e-
>13
u-
at
st
rs
n-
Jg
n-
ar
n.
u-
m
de
Sinds hij in 1934 naar Engeland emi
greerde, had Rilla de Britse nationaliteit
In Londen klom Rilla op tot een hoge
positie bij de Britse omroep. In 1966 ont
ving hij de Westduitse filmprijs Filmband
in Gold voor zijn jarenlange en voortreffe
lijke activiteit voor de Duitse film.
Concerten: Split Enz op 22 novem
ber en Frankie Miller op 21 november
in Paradiso Amsterdam.
AMSTERDAM. Op een voor verza
melaars vervaardige persing van True
Colours, de laatste elpee van Split Enz,
staat een grapje-om-op-te-vallen: op het
vinyl zijn meetkundige figuren aange
bracht van een bepaald soort (laser?)-
stof. Als je de plaat op de juiste manier in
het licht houdt zie je op die figuren het
hele kleurenspectrum verschijnen: als
een plas olie waar de zon op schijnt.
Kleuren zijn dan ook het handelsmerk
van deze Nieuw-Zeelandse formatie.
voor een Nederland ongekend niveau in
de jaren vijftig en zestig.
Een lange reeks van onderscheidingen
bevestigde zijn status. In eigen land kreeg
Arte Maasland de Zilveren Schijf, de Gou
den Harp en een Edison toegekend, Japan
keurde hem de Gouden Boogschutter
waardig en Malando werd zelfs een Oscar
rijker toen hij werd uitgeroepen tot de
best accordeonvirtuoos. Inmiddels groei
de zijn oeuvre uit tot een kleine 200 wer
ken, op enkele tientallen langspeelplaten
vastgelegd. Maasland die vertelde dat hij
zich tot alle Latijnse ritmes aangesproken
voelde, schreef rumba’s, tango’s, bolero’s,
mambo’s, paso dobles en chacha’s waarop
vele generaties hebben leren dansen.
Daarnaast trad hij onder meer met Cathé-
rine Valente en Josephine Baker op.
Een bescheiden musicus met de wat
verborgen gebleven allure van een inter
nationaal gewaardeerde showbusiness-
ster, zo laat Malando zich misschien wel
het beste karakteriseren. Hoewel hij in
zijn muziek niet open stond voor de jong
ste Latijnse ontwikkelingen (van Jochim
tot de hedendaagse Braziliaanse scene)
verliest Nederland in Arie Maasland een
opmerkelijke muzikale persoonlijkheid,
die in zijn wijze van orkestereren een
duidelijk eigenzinnige smaak aan de dag
legde.
Het is zo langzamer
hand wel genoegzaam bekend dat de zoge
naamde „armoede” aan belangrijke En
gelse componisten op een fabeltje berust.
Integendeel, de Engelse muziek heeft eeu
wenlang gebloeid en zelfs het calvinisme-
op-zijn-smalst van Cromwell heeft deze
niet kunnen verstikken. Na de dood van
Cromwell werden de muzikale activitei
ten weer hervat, en het was deze Restauta-
Het optreden van Miller, vrijdagavond
in een behoorlijk vol Paradiso maakte
duidelijk waarom hy misschien wel nooit
meer zal uitgroeien boven een op zich nog
goed te verteren beginnersstadium: hij
lijkt te beschikken over te weinig zelfver
trouwen om zichzelf een wat duidelijker
afgebakende identiteit mee te geven. Dat
wordt al jaren geschreven overigens over
Miller, maar het verandert maar niet
ziek spelende ensemble The Jumping
Jacks, waarin Maasland zich achtereen
volgens op piano, drums en acoordeon
toelegde.
Al vroeg in de jaren dertig ontpopte de
Rotterdammer zich als een componist en
arrangeur van niveau, waarbij zijn speci
fieke voorliefde voor Zuidamerikaanse
dansritmes opviel. Zijn Opus 1 opge
dragen aan zijn vrouw Annie was niet
eens zo vergeeld, toen hij in 1937 zijn,
eigenlijk nooit meer overtroffen, wereld
succes Olé Guapa schreef. Een jaar later
waagde hij de sprong naar een eigen en
semble; een moedige stap in die moeilijke
vooroorlogse jaren. Vanaf 1939 werd dat
■orkest, waarin Maasland alle arrange
menten en composities voor zijn rekening
nam, slagwerk speelde alsmede de zakelij
ke belangen behartigde, geafficheerd als
Orkest Malando.
Tijdens de oorlog speelde Malando nog
even door, totaai tcn oproep voor Duits
land dat definitief onmogelijk maakte.
Arrestatie, strafkamp en ontvluchting
volgden, waarna Malando onderdook. Na
de oorlog zette hij evenwel opnieuw zijn
orkest op en wist overal ter wereld zijn
faam te bevestigen en zijn reputatie ver
diend te gelde te maken. Na te hebben
gemusiceerd voor de politionele macht in
Indië volgden toemees overal ter wereld
,en steeg Malando’s populariteit naar een
Frankie Miller speelde niets van zijn
nieuwe album Easy Money. Dat willen de
mensen toch niet horen, dacht hij mis
schien. Hij lijkt daarbij uit te gaan van
overwegingen als: ze willen horen wat ze
nog goed kennen, ze willen gewoon een
gezelig avondje ouderwets swingen, en
ach, het is dan toch mooi meegenomen dat
ik daar precies de goede stem voor heb, al
weet ik ook wel dat ze eigenlijk niet voor
mij zijn gekomen, maar alleen om wat
herinneringen op te halen.
tieperiode die zondagavond in het Con
certgebouw aan bod kwam, in werken van
Pelham Humphrey en Henry Purcell, ge
storven op respectievelijk 27- en 36-jarige
leeftijd.
Zoals gezegd: in een overtuigende, bo
vendien zeer gecultiveerde uitvoering. Het
Leonhardt Consort werd door zijn naam
gever zorgvuldig, met karakteristieke
hoekige en duidelijke gebaren geleid, het
geen resulteerde in een bijzonder verfijn
de orkestklank, die enige magnifieke mo
menten (zoals bij de typische echo-effec-
ten) bereikte. Het Nederlands Kamerkoor
deed er niet voor onder en ook hier gingen
klankschoonheid en grote veerkracht
hand in hand. De grotendeels uit dit koor
gerecruteerde solisten voldeden eveneens
zeer goed.
Dat het programma wel wat eentonig
aandeed, lag dan ook niet aan de execu
tanten. Dit is voor het overgrote deel toch
echte gebruiksmuziek, namelijk voor de
eredienst en het zijn dan maar enkele
werken, die de eigenlijk onnatuurlijke
sprong naar de wezen consumptieve con
certzaal volledig kunnen doorstaan. Maar
gelukkig reageerde het niet al te talrijke
publiek met enthousiaste bijvaL
ALWIN BAR
i
Als een moderne variant op de glimwormen
danseressen, één voor één met ruime tussenpozen, het podium.
Op hun ledematen bevinden zich korte neonlampen, die naar
believen aan- en uitgezet kunnen worden. Het klinkt technisch
maar het ziet er heel sfeervol uit, mede door de geraffineerd
ingehouden bewegingen die Christina de Chatel de danseressen
laat maken. Een enkele korte flitsende beweging van lichtgeven
de ledematen voldoet als plagerig accent.
Bezetting Split Enz: Tim Finn
(zang, gitaar), Edward Rayner (toet
sen), Noel Crombie (percussie, zang),
Malcolm Green (drums), Neil Finn
(zang, gitaar) en Nigel Griggs (basgi
taar, zang).
Bezetting: Frankie Miller en band:
Frankie Miller (zang, gitaar), Chrissie
Stewart (basgitaaar), Ed Dean (lead-
gitaar) en Malcolm Mortimer (drums).
die lampen dan op de vaak zeer suggestieve ruimtelijke wer
king. De strakheid die Krisztina de Chatel zo enerverend in haar
choreografieën weet te hanteren lijkt hier te veel afwezig. Het
lukt ook niet helemaal. Bij het gebruik van een technisch
hulpmiddel als belangrijk onderdeel mag een lamp niet uitgaan
wanneer de eraan verbonden danseres haar rolbewegingen over
de vloer uitvoert. Krisztina de Chatel heeft na haar opzienbaren
de Lines een even opmerkelijk Light willen presenteren. Dat is
haar bijna gelukt
De choreografie Integendeel, een dansstuk gemaakt door
gastchoreografe Kim van der Boon, dat het programma opende,
komt heel anders over. Een afstandelijke, in koele, esthetische
sfeer gedanste choreografie voor vier danseressen, lijkt het van
de sfeer te moeten hebben. Trage bewegingen bekoren het oog
en het decor van kledingstukken aan marionettentouwen biedt
ook al een fraaie aanblik. Wat Kim van der Boon met die
beelden bedoelt ben je vergeten zodra Integendeel afgelopen is.
JAN BAART
Dansgroep Krisztina de Ch&tel. Integendeel: choreogra
fie Kim van der Boon, muziek Tom Willems en Warner van
Es. Light: choreografie Krisztina de Ch&tel, lichtobjecten
Jan van Munster, muziek Ton Willems en Warner van Es.
Dansers: Krisztina de Ch&tel, Marijke Huybregts, Toska
ten Kate, Sjoukje Osinga, Josje Neumen.
Shaffy Theater, Amsterdam, 21 november 1980. Voorstel
lingen t.m. zaterdag 29 november.
ra. Het lag ook nogal voor de hand om
Split Enz te zien als aanhangsel van Roxy
Music en de groep kwam niet erg van de
grond, ook al niet door een oneindige
reeks bezettingswisselingen (maar wat wil
je ook met zo’n naam).
Op zich best interessante plaatproduk-
ten als Second Thoughts, Dizrythmia,
Frenzy en Beginning of the Enz kregen
niet veel meer dan marginale aandacht.
Uiteindelijk volgde kennelijk een moment
van nu-of-nooit, met als gevolg: een ande
re platenmaatschappij, een ander reper
toire en een ander imago. Split Enz van nu
is nog maar in weinig opzichten Split Enz
van toen.
SPLIT Enz van nu is een new wave
band, met dezelfde strakheid en technolo
gische impact als Devo. En het is gelukkig
niet meer zo opgeklopt maf als vroeger.
Een instrumentaal nummer als Double
Happy (met voornamelijk synthesizer)
valt heel goed in die nieuwe lijn. Maar ook
nog steeds de messcherpe, hoge zangstem
van Tim Finn (zoals in Shark Attack) en
zijn iets krachtiger vibrerender broer
Neil, die er nog niet zo lang bij zit (bijvoor
beeld in Missing Person).
Extra leuk waren de discjockeypraatjes
van Tim tussen de nummers door. Het -
vrijwel uitverkochte - concert in Paradiso
bewees (meer eigenlijk dan de laatste
plaat) dat er met Split Enz rekening ge
houden kan worden.
JOOST NIEMÖLLER
Hoewel de lichte muziek in Nederland
op een respectabele geschiedenis kan bo
gen, maakt het overlijden van orkestlei
der, componist, arrangeur en accordeon
virtuoos Malando nog eens duidelijk hoe
weinig aanzien deze muziekbranche in
eigen land feitelijk geniet.
AMSTERDAM. Het is de laatste tijd opvallend hoe de „authentieke” uitvoerin
gen van oudere muziek aan natuurlijkheid en overtuigingskracht winnen. Konden tot
voor kort de naaldscherpe non-vibrati van de strijkers, de gemaniereerde articulaties
en de abrupte afsluitingen vaak irritatie opwekken nu blijken dergelijke dogmati
sche uitwassen meer en meer achterwege te blijven. Kennelijk nadert het schoon-
maakproces zijn einde en misschien kunnen de „normale” en „authentieke” uitvoe
ringspraktijk op den duur een vreedzame coëxistentie met elkaar vinden.
daan bij galerie Pieters. De conservator
was daarbij en een nauwkeuriger onder
zoek leverde de bevestiging op dat de
doeken vervalsingen waren. De vermoe
delijke dader kon op aanwijzingen van de
conservator worden opgespoord en aan
gehouden. De Italiaan had onder meer
stempels van musea over de gehele wereld
aangebracht op de achterkant van de doe
ken, om zo de schijn van echtheid ervan
op te houden. Bij de vervalser thuis wer
den nog tien vervalste schilderijen aange
troffen. In galerie Pieters werd een ver
valste Chagall verkocht voor tachtigdui
zend gulden, terwijl het origineel op de
internationale kunstmarkt meer dan het
dubbele zou kosten.
Een repeterend gedanst thema met een grappig sprongetje als
kern, wordt daarna door een heen en weer lopend drietal
danseressen uitgevoerd op een schema van zeven of acht
passen. Een grote neonbuis op de achtergrond gehanteerd door
een vierde danseres zorgt voor lichtgevende dieptewerking.
Wanneer de danseressen als lichtgevende lantaarnpalen, met
grote neonbuizen op de rug gebonden, ruimtelijke patronen
gaan uitwerken, ga je soms meer letten op het functioneren van
(Van onze kunstredactie)
JOHANNESBURG De rector van de
universiteit van Pretoria, prof. E. A.
Hamman, heeft dit weekeinde verklaard
dat kunstvoorwerpen uit de verzameling
van de Nederlander Jacob van Tilburg
teruggegeven worden, indien door een
gerechtelijk onderzoek duidelijk wordt
bewezen dat zij aan joodse burgers in
Nederland behoorden. Prof. Hamman
meende dat hij daarmede het standpunt
van de universiteit van Pretoria over een
telegram van de Nederlandse rabbijn Ab
raham Soetendorp duidelijk had ge
maakt en dat er geen reden bestaat om
deze opvatting te veranderen.
De Zuidafrikaanse reactie volgde nadat
Nederlandse verzetsstrijders opnieuw
hebben beweerd dat een bijzonder waar
devolle kunstverzameling, die door de in
middels overleden Nederlander Jacob
van Tilburg aan de universiteit van Preto
ria werd geschonken, grotendeels uit het
bezit van joden afkomstig is, die door de
Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog
naar concentratiekampen waren gevoerd.
Intussen deed de Nederlandse rabbijn
Spetendorp een „moreel beroep” op de
universiteit van Pretoria om althans een
aantal kunstschatten naar Nederland te
rug te sturen „als herinnering aan de
joden, die door de Duitsers werden ver
moord”.
En dus speelde Frankie Miller nog maar
eens wat oude nummers van de Stones,
wat van B.B. King en nog veel meer goud
van oud (zoals bijvoorbeeld verder nog:
Doctor doctor en I’m a Fool for you Baby).
En verloor daarbij zoveel van zichzelf dat
hij een keer z’n tekst vergat en zelfs die
stem van hem soms verstek liet gaan.
Naarmate het concert vorderde werd Mil
ler alsmaar zieliger en kleiner. Op deze
manier wordt de ruimte voor hoopvolle
verwachtingen toch wel erg minimaal.
JOOST NIEMÖLLER
Malando zijn ware naam was Arie
Maasland was een van de weinige we-
leidsterren die we hebben voortgebracht,
maar een dienovereenkomstige mate van
aandacht kreeg hij niet toebedeeld. Behal
ve het jarenlange uurtje radio dat hij voor
de VARA verzorgde en behalve dat zijn
onsterfelijke tango Olé Guapa vrijwel we
kelijks in de verzoekprogramma’s te be
luisteren was, leidde Malando zeker de
laatste jaren een weinig opvallend
bestaan.
Berichten als zou zijn orkest vooral in
Zuid-Amerika en Japan al tientallen jaren
op volle concertzalen kunnen rekenen,
Werden met de nodige scepsis aange
hoord, totdat platenverkopen inderdaad
leken te wijzen op een zeer grote waarde
ring elders. De strict latijnsgeoriënteerde
amusemtsmuziek van Malando werd in
eigen land als een gegeven beschouwd,
eerder dan dat er blijvend ophef over
werd gemakkt.
Arie Maasland werd op 26 mei 1908 in
Rotterdam geboren. Al vanaf zijn zesde
(Van onze kunstredactie)
HOLLYWOOD. De zaterdag op 88-
jarige leeftijd in Hollywood overleden
filmster Mae West, het Amerikaanse
sekssymbool van de jaren dertig, was
berucht en beroemd om haar gepeperde
uitspraken. De actrice nam zowel in het
dagelijks leven als in haar films (waar
voor ze de meeste scripts zelf schreef)
geen blad voor de mond.
Mae West had de laatste jaren last van
een kwakkelende gezondheid. In septem
ber moest zij ten gevolge van een hersen
bloeding het ziekenhuis opzoeken, maar
enkele weken later was zij in zoverre
opgeknapt dat zij weer naar huis mocht.
Evenals filmster Marlene Dietrich werkte
Mae West tot op hoge leeftijd.
De carrière van Mae West is omgeven
geweest met schandaaltjes en schandalen.
Op 13-jarige leeftijd ze werd op 17
augustus 1892 in Brooklyn New York ge
boren koos zij voor een loopbaan in de
vaudeville, het divertissement waar veel
oude Hollywoodsterren hun eerste erva
ringen opdeden. Al snel stapte Mae West
over naar Broadway, waar zij veel publi
citeit kreeg door op te treden in musicals
waarin zeker voor die tijd bijzonder vrij
moedig over seks werd gesproken. In 1928
knapte de blonde diva zelft tien dagen cel
op omdat zij de moraal van de Ameri
kaanse jeugd zou hebben ondermynd.
Na haar debuut in de filmindustrie was
zij na twee jaar de bestbetaalde vrouw in
de Verenigde Staten. In totaal trad Mae
West slechts in een tiental films op. Haar
grootste succes was de film She done Him
wrong met Cary Grant als tegenspeler.
Mae West schreef een tweedelige autobio
grafie: Goodness Nothing to do with it
(1959) en Life, Sex and Est (1975). In de
jaren dertig maakte ze enige naam als
zangeres.
Als haar meest geciteerde en tekenende
uitspraak staat te boek: ,Js that a gun in
pocket, or are you just glad to see
(Is dat een pistool in je broekzak of
ben je gewoon blij me te. zien?).
AMSTERDAM. Het is een ietwat
zielig geval geworden, die Frankie Mil
ler. Eens een prachtig en alom geprezen
plaatprodukt (Full House), nog steeds
een goudmijn van een stem, en toch blijft
het maar steken in hoopvolle verwach
tingen.
I Leonhardt Consort en Nederlands
Kamerkoor o.l.v. Gustav Leonhardt.
Solisten: Mieke van der Sluis, Hilary
Reynolds. Michiel ten Hote de Lange,
Jelle Draijer, Charles Brett en Harry
van der Kamp. Werken van Purcell en
Humphrey. Amsterdam, Concertge
bouw, 23 november 1980.
