Medezeggenschap in kolen- en staalindustrie
door organisatie PTT
PAUSKUSSENTJES
West-Duitsland koploper methanol-onderzoek
achtergrond
*1
„Post werkt niet goed
Albeda wil
inkomens niet
Bestuurder ambtenarenbond:
werkgevers zelf
Verzekeraars tegen
colportageverbod
- Toonkunstenaars
u
Melding verplicht
verzekerden door
fel tegen plan
minister Albeda
openbaar maken
IER
D.
„Goedkoopste
paté de beste”
„Keelpijnmiddelen
genezen niet”
s
ECONOMIE
DONDERDAG 27 NOVEMBER
1980
27
'99
IT
(Van onze redactie economie)
BONN. Zowel de vakbon
den als de werkgevers hebben
scherpe kritiek geuit op het
binnen de Westduitse coalitie
regering van SPD en FDP be
reikte compromis inzake de
medezeggenschap in de kolen
en staalindustrie. Bondskan
selier Schmidt maakte die ak
koord maandag bekend in zijn
regeringsverklaring.
Scherpe kritiek op
Westduits compromis
Minister Albeda.
(Van onze redactie economie)
i
illega.
van
een
ree
1
NTJKERK. „De slechte kwaliteit
van de postafwikkeling in ons land is
te wijten aan het gebrek aan onder
linge samenhang van de diensten bin
nen het postbedrijf van de PTT”.
claim,
en.
nden
ten
or
/an het
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De goedkoopste mer
ken paté hebben vaak de beste samen
stelling. Hoe duurder het merk, des te
minder waardevolle grondstoffen de
paté in veel gevallen bevat. Tot deze
conclusie komt het consumentenblad
Koopkracht na een test van de meest
verkochte merken paté.
Het blad constateert grote verschil
len in prijs, smaak en kwaliteit en wijt
dit aan het ontbreken van goede wette
lijke regels. Sommige patés bevatten te
weinig vlees en te veel vet. Bovendien
wordt soms zetmeel of melkeiwit toe
gevoegd. Volgens Koopkracht zijn de
ze toevoegingen ongepast. Het blad
schrijft dat de consument beter geen
paté in glazen potten kan kopen omdat
deze een brandsmaak heeft.
Paté in vacuumverpakking verdient
de voorkeur. Volgens Koopkracht zijn
vacuumverpakkingen goedkoper dan
zogenaamde „losse” paté in super
markten of slagerijen.
(Van onze redactie economie)
Het apparaatje waarmee auto’s op allerlei soorten mengsels van benzine
en methanol (alcohol) kunnen rijden een Nederlandse vinding, eind
vorige week gepresenteerd door het Instituut voor Wegtransportmiddelen
TNO iè niet het Ei van Columbus.
gevallen ook rechtstreeks door de perso
neelsleden worden aangewezen.
plaats gaat de produktie van gewassen
voor de produktie van ethanol ten koste
van de voedselproduktie. Is dat voor de
Verenigde Staten zelf niet zo’n bezwaar,
gezien het wereldvoedselprobleem is het
onaanvaardbaar.
„De problematiek ronde de reorganisa
tie van de hoofddirectie Post is oorzaak
van een ernstige verstoring in de uitvoe
ring van de diensten”.
De bewindsman zegt dit in zijn ant
woord op de schriftelijke opmerkingen
die in tweede instantie vanuit de Twee
de Kamer over het wetsontwerp zijn
gemaakt.
Op grond van de ervaringen met de
wet kan later gekozen worden voor
bijvoorbeeld openbaarheid van indivi-
DEN HAAG (ANP). Minister Albe
da (Sociale Zaken) wil voorlopig geen
volledige openbaarheid van inkomens.
Eerst wil hij ervaring opdoen met de
nu voorgestelde wet openbaarheid van
inkomens, die een beperkte openbaar
heid inhoudt.
Dit zei bestuurder E. C. Grootendorst
van de Nederlandse Christelijke Bond
van Overheidspersoneel (NCBO) gisteren
tijdens de vergadering van de Landelijke
Adviesraad PTT van deze organisatie, in
Nijkerk.
„Aan reorganisaties, zoals de postcode,
containerisatie, het structuurplan bestel
ling en de expeditieknooppunten, zitten
tal van problemen vast”, zo zei Grooten
dorst, die benadrukte dat de Post kwalita
tief een goed en volwaardig produkt moet
kunnen aanbieden.
De NCBO-voorzitter bekritiseerde het
streven van staatssecretaris Smit-Kroes
(Verkeer en Waterstaat) om de werving
van nieuw personeel op een laag pitje te
zetten. „De opmerking van de staatssecre
taris dat het personeel er maar een schep
je bovenop moet doen, raakt kant noch
wal. Zij vergeet dat de werkzaamheden
aanzienlijk zijn uitgebreid door de groei
van het aantal poststukken, de uitbreiding
van het aantal afgiftepunten en de drasti
sche verhoging van het aantal telefoon
aansluitingen”.
„De bewindsvrouwe wil in de personele
sfeer geen rekening houden met de toena
me van het werk”, aldus Grootendorst,
„maar de post kan natuurlijk niet blijven
liggen en de wachtlijst van telefoonaan
sluitingen kan niet langer worden.”
(Van onze redactie economie)
AMERSFOORT. Het Verbond van
Verzekeraars in Nederland heeft onover
komelijke bezwaren tegen een colportage
verbod voor verzekeringen. De voorzitter
van het verbond, R. Wijkstra, heeft dit
gezegd tijdens de jaarvergadering van het
verbond in Amersfoort.
Tijdens de vergadering bracht Grooten
dorst ook de slechte huisvesting op post
kantoren ter sprake, zoalf in Leiden,
Utrecht, Huizen en andere gemeenten,
waar de post buiten blijft staan, omdat het
personeel anders binnen niet kan werken.
De NCB-bestuurder daagde de staatsse
cretaris uit om een bestelling of een nacht
dienst bij het postbedrijf mee te maken.
>rt
amer te
3,60
3,60
87,00
igu
u huurt,
landen
20%
adem
48,00
35,00
225,00
66,30
41,70
95.00
166,00
123,00
48,70
62,50
149,00
147,50
98,00
48,10
53,20
42,10
125,40
37,20
28,50
375,00
219,00
196,00
622,00
360,00
84,00
119,00
24,00
150,00
162,00
77,30
70,20
132,40
72,50
32,50
82,70
106,00
109,70
16,50
80,50
46,20
74,70
16,50
60,00e
3
18,30
85,20
37,50
38,30
25,50
41,60
57,60
29,20
30,80
24,80
131,90
15,10
81,30
60,10
115,50
97,80
50,75
148,40
51,00
92,00
22,40
19,50
31,00
23>
66,50
De voorzitter van de vakbond van werk
nemers in de chemische industrie, Karl
Hauenschild, zei dat de beslissing over
waarborgen voor het voortbestaan van de
Montan-medezeggenschap nu in feite in
handen is gelegd van de kiezers in 1984.
Het probleem Mannesmann blijft liggen,
zo verklaarde hjj.
Hij reageerde daarmee op een voorstel
van een deel van een SER-commissie om
voor bepaalde soorten levensverzekerin
gen een colportageverbod uit te vaardi
gen. Voor een colportageverbod voor ver
zekeringen bestaat nu minder dan ooit
aanleiding, omdat in het conceptadvies,
dat dezelfde commissie van de SER naar
aanleiding van een adviesaanvraag van
de regering heeft opgesteld, vergaande
maatregelen ter verhoging van de kwali
teit van de assurantiebemiddeling worden
voorgesteld.
Deze maatregelen houden onder meer
in verdere verhoging van de vakbe
kwaamheidseisen en het opvoeren van de
kwaliteit van de informatie door middel
van uitvoerige prospectussen. De bepleite
invoering van een afkoelingsperiode bij
het sluiten van verzekeringen versterkt
het verbond nog in de overtuiging, dat een
colportageverbod volstrekt overbodig is.
Het verbond gaat akkoord met het invoe
ren van een afkoelingsperiode. Een col
portageverbod kan volgens Wijkstra in
het nadeel van de consument werken.
Een zodanig verbod kan er toe leiden,
dat hij niet altijd op het juiste ogenblik en
door middel van de juiste verzekeringen
tegen de hem bedreigende risico’s is ge
dekt. Een colportageverbod kan tenslotte
ook de werkgelegenheid in onze bedrijfs
tak aantasten, aldus Wijkstra.
Tijdens de jaarvergadering is besloten,
dat het dagelijks bestuur van het Verbond
van Verzekeraars klachten over onjuiste
wervingsmethoden moet laten onderzoe
ken. Als er klachten zijn, dan zullen deze
grondig worden behandeld en van de re
sultaten daarvan zal verantwoording wor
den afgelegd, zo heeft het verbond beslo
ten. Voorzitter Wijkstra deelde overigens
mee, dat het verbond ondanks zijn ver
zoek daartoe nog nimmer concrete klach
ten heeft ontvangen.
Het Westduitse werkgeversverbond zei
dat het compromis zal uitdraaien op een
vorm van manipulatie die vanuit het
standpunt van de rechtsstaat bijzonder
discutabel is”. Er bestaat volgens de werk
gevers geen zakelijke of juridische grond
voor de Montan-medezeggenschap te la
ten gelden voor ondernemingen die niet
meer onder de daarvoor vastgestelde nor
men vallen.
Het Nederlande apparaatje bepaalt de
hoeveelheid methanol in het mengsel
door er de elektrische geleidbaarheid
van vast te stellen, juist voor de brand
stof de carburator in gaat. Een stelrno-
tortje stelt dan aan de hand van dat
gegeven de naalden in de sproeier bij.
Het verband tussen de hoeveelheid me
thanol en de elektrische geleidbaarheid
is overigens minder ideaal dan aanvan
kelijk werd verwacht.
Het probleem van de ontmenging van
het mengsel benzine-methanol bij zo’n
20 procent methanol in het mengsel kan
uiteraard op nog twee voor de hand
liggende manieren worden opgelost. De
eerste oplossing is: op zuivere methanol
div. ed.
teerd:
De tweede oplossing, autorijden op
benzine met 15 procent methanol, wordt
op grote schaal in West-Duitsland uitge
probeerd. Deze oplossing biedt een on
verwacht voordeel. Uit het onderzoek is
al gebleken, dat de methanol in dit
mengsel 44 procent efficiënter ver
brandt dan de benzine, die het vervangt.
Een goede verklaring heeft men daar
voor nog niet gevonden, maar deze ener
giewinst is mooi meegenomen: de brand
stoftank in de auto hoeft nauwelijks
groter bij dezelfde actie-radius.
Een fabrikant in Enschede produceert een partij van maar liefst een half miljoen kussentjes met daarop de afbeelding
paus Johannes Paulus II. De eerste partij, 70.000 stuks, gaat naar Frankrijk.
De Westduitse vakbond van metaalar
beiders, IG Metall, noemde het compro
mis „volledig ontoereikend en onbevredi
gend”, omdat het slechts het tijdstip waar
op ondernemingen van de Montan-mede
zeggenschap af kunnen verschuift. Er
moet volgens de bond een veelomvatten
de, duurzame regeling voor het recht op
medezeggenschap komen. IG-Metall liet
weten de strijd daarvoor niet te zullen
opgeven.
Het experiment in West-Duitsland met
het mengsel dat M 15 heet, is groot
opgezet door het Bundesministerium für
Forschung und Technologie, Shell,
BASF en Volkswagen. Op 28 november
1978 werd de eerste van de 50 openbare
tankstations voor dit brandstofmengsel
geopend; er zijn bij de proef ongeveer
1000 auto’s (ook van particulieren) be
trokken.
ische
en
rsen.
r dit
i euvel i
aan.
De eerste grote onderneming die voor
de Montan-medezeggenschap verloren
dreigt te gaan is het Mannesmann-con-
cern. Mannesmann heeft plannen voor
herstructurering aangekondigd die ertoe
zullen leiden dat de meeste delen van het
concern onder de wet uit 1976 vallen. De
vakbonden proberen dit te verhinderen
en eisen van de regering een nieuwe rege
ling van de medezeggenschap die min
stens handhaving van de huidige invloed
van de werknemers waarborgt. De SPD
zit min of meer op één lijn met de vakbon
den maar haar coalitiepartner de liberale
FDP, die bij de jongste verkiezingen een
flinke winst heeft geboekt, wil de macht
van de werknemers juist beperken.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Keelpijnmiddelen heb
ben geen genezende werking. Dit staat in
het decembernummer van Koopkracht,
het maandblad van het Konsumenten
Kontakt (KK).
De middelen bevatten over het alge
meen een ontsmettende stof en een pijn-
verzachter, aangevuld met suiker, smaak-
en kleurstoffen. Suikerzieken moeten, al
dus KK, met keelpijntabletten erg oppas
sen vanwege het hoge suikergehalte. Som
mige fabrikanten laten na hiervoor te
waarschuwen.
Volgens de consumentenorganisatie
zijn de tabletten een dure manier om
keelpijn te lijf te gaan. Als alternatieven
noemt KK het spoelen met zout water of
gorgeldrank, of het zuigen op een dropje
of mentholsnoepje.
1976 geeft het kapitaal één stem meer.
De Montan-Mitbestimmung komt steeds
meer in het gedrang doordat ondernemin
gen die traditioneel uitsluitend in de ko
len- en staalsector werkzaam waren van
karakter veranderen. Volgens de huidige
wetgeving moet de paritaire medezeggen
schap worden vervangen door de mede
zeggenschap op basis van de wet uit 1976
wanneer de omzet in de kolen- en staalsec
tor van een onderneming is verminderd
tot minder dan de helft van de totale
omzet.
In feite heeft de regering de oplossing
van het probleem-Mannesmann dus enke
le jaren uitgesteld. In regeringskringen in
Bonn is vernomen dat het kabinet eind
januari volgend jaar een wetsontwerp
met de genoemde strekking zal indienen.
Daarin zullen ook bepalingen voorkomen
die ervoor moeten zorgen dat leden van de
raad van toezicht niet meer uitsluitend
door de vakbonden, maar in sommige
In de nacht van zondag op maandag,
dus kort voor het uitspreken van de rege
ringsverklaring, bereikten SPD en FDP
tenslotte een compromis. Een onderne
ming zal onder de Montan-Mitbestim
mung blijven vallen zolang zij minstens
dertig procent van haar omzet uit de ko
len- en staalsector haalt. Pas wanneer dit
percentage zes jaar achtereen niet is ge
haald mag medezeggenschap volgens de
wet uit 1976 worden ingevoerd.
Het is een interessante vinding, maar
zij houdt niet in dat in ons land op korte
termijn auto’s op willekeurige mengsels
benzine-methanol zullen gaan rijden.
Het is bovendien nog maar de vraag of
inbouw van dit sigarendoosgrote appa
raat in de auto voldoende is: methanol
tast de metalen van carburator, brand
stoftank en -leidingen sterk aan.
Maar zeker is de Nederlandse uitvin
ding interessant in het licht van de expe
rimenten in het buitenland. Het pro
bleem dat mengsels methanol en benzi
ne ontmengen (de vloeistoffen gaan op
elkaar drijven) als het mengsel meer dan
ongeveer 20 procent methanol bevat,
lijkt ermee opgelost. De andere proble
men blijven: men heeft voor het afleg
gen van dezelfde afstand tweemaal zo
veel methanol als benzine nodig en de
uitstoot aan stikstofoxyden in de lucht
(die tot vorming van salpeterzure regen
kan leiden) is bij methanol groter dan bij
benzine.
rijden. De tweede oplossing is: niet meer
dan ongeveer 15 procent methanol bij
mengen.
De eerste oplossing vereist een speci
aal voor methanol ontworpen motor;
zo’n motor is al uitvoerig en met succes
beproefd in de autorace-sport. Bij in
bouw in personenauto’s is een extra be
zwaar, dat benzine-inspuiting nodig zal
zijn bij koude start: op methanol bene
den de 18 graden Celsius kan men niet
starten. Dat lijkt niet onoverkomelijk:
hetzelfde verschijnsel doet zich, zij het
bij lagere temperaturen, wel voor bij
auto’s, die op LPG zijn omgebouwd. In
de Verenigde Staten wordt daarom toch
in deze richting geëxperimenteerd. Op
kleine schaal: men ziet daar meer in het
uit methanol maken van benzine, waar
voor Mobil een veelbelovend proces
heeft ontwikkeld.
Het experiment, dat tot 1982 duurt, zal
nog worden uitgebreid tot andere alter
natieve brandstoffen (kolenbenzine, wa
terstof). Doelstelling is uit te vinden wel
ke alternatieve brandstoffen in de ko
mende jaren praktisch inzetbaar zullen
zijn in West-Duitsland en hoe de afhan
kelijkheid van het motorvoertuigver-
keer van aardolie kan worden ingeperkt.
Die doelstelling lijkt sprekend op die
van het Nederlandse Instituut voor Weg
transportmiddelen TNO. Maar ook met
de Nederlandse vinding blijft West-
Duitsland door zijn grootschalige expe
riment op methanolgebied duidelijk
koploper in West-Europa.
Methanol biedt zo wordt algemeen
aangenomen in West-Europa als alter
natieve brandstof voor benzine veel
meer perspectieven dan pure ethanol en
ethanol-benzine-mengsels-alcohol uit
mais, graan, suikerriet, suikerbieten en
andere landbouwgewassen. Brazilië
richt zich vooral op zuivere ethanol; spe
ciale motoren daarvoor worden op grote
schaal geproduceerd.
Bijmenging van ethanol bij benzine in
een verhouding van een op tien wint
vooral in de Verenigde Staten snel aan
populariteit. Deze brandstof, Gasohol,
werd daar met name door de oliemaat
schappij Texaco (meer dan duizend ver
kooppunten) geïntroduceerd, eerst in de
agrarische staten, later ook in de gei
ndustrialiseerde kuststaten.
Er zijn twee problemen. In de eerste
AMSTERDAM (ANP). Het plan van
minister Albeda van Sociale Zaken om
het aantal dagen dat men gewerkt moet
hebben om een uitkering te krijgen bij
werkloosheid te verdubbelen van 65 tot
130 is onaanvaardbaar. Dit stelt de Neder
landse Toonkunstenaarsbond (NTR) in
een telegram aan de minister.
Uitvoering van dit plan zal volgens de
bond de ondergang betekenen van vele
musici. De bond heeft de minister ge
vraagd spoedig een einde te maken aan de
ongerustheid die onder musici is ontstaan
na het bekend worden van het ministerië
le plan.
Tevens spreekt de NTB de hoop uit dat
de ministerraad morgen, wanneer het
wetsontwerp in behandeling komt,
overeenkomstig de wens van de toonkun
stenaarsbond zal beslissen.
w'lt
$.n
ste-
3 7,05
3 447,50
3 363,00
3
duele inkomens, van inkomens uit au
teurs- en licentierechten en inkomens
uit vermogen. Eerst wil Albeda echter
meer weten van de behoefte aan ande
re vormen van openbaarheid en van de
grenzen die de samenleving ter be
scherming van de persoonlijke le
venssfeer stelt.
De wet openbaarheid inkomens uit
arbeid moet een verbetering opleveren
van de informatie die nodig is voor een
doeltreffend inkomensbeleid. Ook
moet zij een betere beoordeling van
inkomensverhoudingen mogelijk
maken.
Een van de wijzigingen die Albeda
nu op het wetsontwerp heeft aange
bracht, is dat alleen wekgevers met
tenminste 35 werknemers in dienst ver
plicht zijn tot het jaarlijks opgeven van
leeftijd en geslacht, naar hoogte van
inkomen en functie. Aanvankelijk gold
die verplichting voor werkgevers met
25 of meer werknemers.
In de tweede plaats is er nog steeds
discussie over de vraag of er voor de
produktie van watervrije ethanol niet
meer energie nodig is, dan het geprodu
ceerde ethanol zelf oplevert. Dit laatste
probleem wordt versluierd omdat als
bijprodukt bruikbaar veevoeder, de
energie voor de ethanolproduktie kan
worden verkregen uit laagwaardige
energiebronnen en ’afvalwarmte’ en de
Verenigde Staten hun afhankelijkheid
van buitenlandse aardolie ook politiek
zeer zwaar wegen.
Het Amerikaanse energieministerie
(DOE) verwacht dan ook (en stimuleert
door vrijstelling van belasting) de pro
duktie van 8,2 miljard liter ethanol in
1985, waardoor dan 20 procent van alle
auto’s op Gasohol zullen rijden en twee
procent op het dan voorziene benzinege-
bruik wordt bespaard.
De landbouwprodukten in West-Euro
pa zijn te hoogwaardig voor grootschali
ge ethanolproduktie. En dat betekent
meer perspectief voor methanol, dat kan
worden verkregen uit aardgas, bruin
kool, laagwaardige organische grond
stoffen als hout en afval en bijvoorbeeld
uit het gas, dat bij kolenvergassing ont
staat.
Vooral deze laatste grootschalige pro-
duktiemethode kan in principe de grote
hoeveelheden methanol gaan leveren,
die nodig zijn voor (gedeeltelijke) ver
vanging van benzine. Maar de prijs zal
hoog zijn: Shell schat die voorshands op
f2,50 per liter (inclusief accijns). Dat is
duur voor een brandstof, die slechts half
zoveel energie bevat als benzine. Boven
dien: ook benzine kan uit gas van ver
gaste kolen worden vervaardigd.
Er bestaan in West-Duitsland twee mo
dellen voor medezeggenschap. Een uit
1951 daterende wet geldt uitsluitend voor
de kolen- en staalindustrie, terwijl de me
dezeggenschap in alle andere onderne
mingen met meer dan 2000 werknemers is
geregeld in een wet uit 1976. De regeling
voor de kolen- en staalindustrie, de zoge
naamde Montan-Mitbestimmung, voorziet
in pariteit, dat wil zeggen gelijke vertegen
woordiging van werknemers en bedrijfs
leiding in de raad van toezicht. De wet uit
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Per 1 januari dient de
werkgever het ziekenfonds rechtstreeks
te informeren over de verzekeringsplicht
van zijn werknemers. Dan wordt een
nieuw systeem van aan- en afmelding van
kracht volgens de Ziekenfondswet. Hier
mee vervallen de zogenaamde coupons
(verklaringen) waarmee de werkgevers
tot dusver konden volstaan. Doelmatig-
■■H P heid en kostenbeheersing hebben tot deze
wijziging geleid.
Voortaan moeten werkgevers bij aan
vang van de verplichte verzekering recht
streeks aan het ziekenfonds van de verze
kerde een verklaring sturen, waaruit het
recht op verplichte verzekering blijkt. Als
■IM E dat recht eindigt, moet ook weer recht-
I streeks het ziekenfonds worden bericht.
3»S j - Wel moet de verzekerde zelf zijn inschrij
ving bij het ziekenfonds regelen en zich
ook weer afmelden als zijn verplichte ver
zekering ophoudt.
Het per 1 januari in te voeren stelsel is
overigens niet nieuw. In de oude regeling
konden namelijk werkgevers ontheffing
krijgen van het couponsysteem en dan de
zogenaamde werkgeversverklaring recht
streeks zenden aan de ziekenfondsen. Ze
ventig procent van alle verplicht verzeker
den (werkzaam bij 10 procent van de
werkgevers) viel onder deze ontheffings-
regeling. Het nieuwe systeem verheft in
feite de uitzondering tot hoofdregel. Op
deze regel zijn uitzonderingen mogelijk.
Het onverkort toepassen van die regel
kan namelijk voor enkele groepen ver
plicht verzekerden, tot complicaties lei-
den, die tot gevolg hebben dat zij onrecht-
k matig bij een ziekenfonds ingeschreven
blijven. Hierbij gaat het onder anderen
om uitzendkrachten, scholieren met va
kantiewerk, musici en artiesten. De Zie
kenfondsraad zal voor deze groepen een
afwijkende regel treffen.
^•^7
