Zomertijd in
17 landen
VS zwichten
Doodstraffen
in Ierland
EG gaat interen
op olievoorraden
PLO wil snel
I
Weer Sojoez
de ruimte in
Hoessein doet
felle aanval op
buurland Syrië
Moord op vier linkse
leiders El Salvador
initiatief EG
Teleurstelling bij
Frontlijnstaten
op OAS-top
Jodiumtabletten
voor omwonenden
bij kerncentrale
DREIGENDE TAAL RUDE PRAVO
Om prijsstijging tegen te gaan
Over hoogte toegezegde hulp
Door ultra-rechtse groep
Athene benoemt
EG-commissaris
„Belastingvrije
artikelen bij
aankomst kopen”
„Zichtbaarheid
motorrijders
moet verbeterd
>or
ak
tia
-sg&tëfc- ..ty, safe:
2
BINNEN- EN BUITENLAND
VRIJDAG 28 NOVEMBER
3
1980
ier
(van onze redactie buitenland)
WARSCHAU-PRAAG. De
Poolse vakbondsleider Lech
Wales is erin geslaagd de sta
king bij de grote Huta-staalfa-
briek in Warschau te beëindi
gen. Vanochtend om zes uur
besloten de 10.000 staalarbei
ders het werk te hervatten.
i
Voor Nederland was op die vergade-
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU. De Sovjet-Unie heeft gis
teren opnieuw een Sojoez-ruimteschip ge
lanceerd. Aan boord van de Sojoez T-3
bevinden zich drie kosmonauten. Het is de
derde bemande ruimtevlucht van de Sov-
jet-Unie dit jaar. Of het ruimteschip een
koppeling met het ruimtestation Saljoet-6
tot stand zal brengen, is niet bekendge
maakt. Aangenomen wordt dat dit wel de
bedoeling is.
PARIJS (ANP). Op 29 maart vol
gend jaar gaat voor het eerst de zomer
tijd gelijk in in zeventien landen van
West-Europa. De ministers van Ver
keer van de zeventien hebben daar
gisteren op één van hun regelmatige
ontmoetingen in Parijs toe besloten.
Het Tsjechoslowaakse partijblad Rude
Pravo publiceerde gisteren een scherpe
waarschuwing aan het adres van War
schau. De Polen moeten zich de les van
Het document van de Poolse openbare
aanklager, waarover de laatste dagen zo
veel te doen is geweest, werd gisteren
geheel afgedrukt door het Britse dagblad
The Times. Het bevat richtlijnen hoe dissi
denten moeten worden aangepakt, bij
voorbeeld door hen telkens voor 48 uur te
arresteren en hen tussendoor slechts eni
ge uren vrij te laten.
(Van onze redactie buitenland
MAPOETO. Een licht gevoel van
teleurstelling overheerste gisteren in
Mapoeto bij de negen Afrikaanse lan
den die deelnemen aan de conferen
tie over economische samenwerking
in zuidelijk Afrika.
In en om de Poolse hoofdstad blijft bij
veel bedrijven de stakingsbereidheid ech
ter groot, terwijl ongeveer 200 studenten
van de Warschause universiteit een zitsta-
king zijn begonnen voor de vrijlating van
alle politieke gevangenen in het land.
Aanvankelijk wilden de staalarbeiders
de staking voortzetten totdat een rege
ringscommissie naar de fabriek zou zijn
gekomen om te garanderen dat er een
gesprek komt over het functioneren van
de Poolse justitie. Vice-premier Jagielski,
die eerder had toegezegd naar de Huta-
fabriek te zullen komen, trok zijn belofte
echter in.
Na afloop van zijn redevoering, die leid
de tot beëindiging van de staking, had
Walesa met andere vakbondsafgevaardig
den een gesprek met vice-premier Jagiels
ki in het gebouw van de ministerraad.
Jagielski wilde niet verder gaan dan de
belofte om tussen 1 en 4 december met
Solidariteit te praten over het functione
ren van de Poolse justitie en politie.
PARIJS. Motorrijders moeten be
ter zichbaar worden op de weg. Dit
vinden de zeventien Europese minis
ters van Verkeer, die zijn verenigd in
de ECMT (Europese conferentie van
ministers van Transport). De ministers
Die publicaties verschenen op het mo
ment dat de Tsjechoslowaakse minister
van Buitenlandse Zaken, Chnoupek, naar
Warschau was getrokken voor een offici
eel bezoek van drie dagen, op uitnodiging
van de Poolse regering. Chnoupek zei
waardering en begrip te hebben voor de
manier waarop de Poolse autoriteiten
trachten de moeilijkheden te boven te
komen.
Strajk, staking. De borden aan de hekken
van de grote staalfabriek Huta maakten giste
ren nog, kort maar krachtig duidelijk dat de
arbeiders het werk hadden neergelegd
WIESBADEN (DPA). Het ministe
rie van Binnenlandse Zaken van de
Westduitse deelstaat Hessen heeft op
dracht gegeven tot de onmiddellijke
verspreiding van jodiumtabletten on-
De hoge olieprijzen op de vrije markt
worden veroorzaakt door de oorlog tussen
Irak en Iran. Omdat de olie-export van die
landen grotendeels is weggevallen, wor
den er 3,5 miljoen tot 4 miljoen vaten
minder aangevoerd. Andere olieproduce
rende landen hebben hun produktie ver
hoogd met 1,5 miljoen vaten. Er blijft dus
een tekort van 2,5 miljoen vaten per dag.
Oost-Duitsland, dat vijf miljoen gulden
ter beschikking stelde.
Vooral de Amerikanen en de Westduit-
sers hielden zich gisteren op de vlakte.
West-Duitsland dat aanvankelijk in het
kader van het Europees ontwikkelings-
De medicijn zal volgens hem aan de
inwoners van vier districten wordeh
uitgereikt, die binnen een straal van 10
kilometer van een kerncentrale wonen.
Als reden voor de maatregel gaf het
ministerie van Binnenlandse Zaken
dat het „problematisch” is de medicijn
pas wanneer het nodig is, uit te reiken.
Twee andere linkse leiders, die even
eens werden gearresteerd, worden nog
vermist, maar naar wordt aangenomen
zullen zij niet meer levend worden aange
troffen.
Rechtse paramilitaire organisaties in El
Salvador hebben de afgelopen maanden
al honderden moorden op mensen met
linkse politieke opvattingen gepleegd.
In Brussel wordt er overigens de nadruk
opgelegd dat het conflict tussen Irak en
Iran bepaald geen onmiddellijk gevaar
inhoudt voor de oliebevoorrading van de
EG.
n ik
loes-
k te
de
)t 2e
ser-
'oor-
van
i (en
rerd,
gsta-
iws-
kent
mijn
mbi-
zich
en
het
Idel-
gen-
t op
mdi-
loral
eren
die
was,
eldi-
i. Of
;end
echt
Het
;zak.
e op
b ik
1001-
e le
zers-
>ben
rieu-
alen
(om-
van
ster-
oren
daar
;terd
de
huis
twijl
)uits
naar
1 de
latu-
leek
aan
boot
had-
’oer-
e de
erte-
was
sma-
wel
■ege-
daar
gen-
1001-
>ort-
was
igen
het
!PN-
be-
naar
.949,
igen
nbe-
3ud-
rijgf
jn”.
als
-ma-
roeg
dus
Itijd
dtijd
Gisteren besloten de EG-landen in Brus
sel de voorraden die de 90 dagen te boven
gaan, „evenwichtig” te verbruiken. Te
vens is afgesproken dat zal worden ge
tracht te komen tot een herverdeling. Dit
houdt in dat wordt geprobeerd olie van
landen die een grote voorraad hebben
over te brengen naar landen met een
kleinere voorraad. Ook willen de EG-lan
den bevorderen dat oliemaatschappijen
met veel olie de maatschappijen helpen
die minder olie hebben.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG. De negen landen van de
EG moeten nu initiatieven ontplooien in
zake het Midden-Oosten. Zij moeten het
zelfbeschikkingsrecht van de Palestijnen
erkennen en van Israel eisen dat het zich
uit de bezette gebieden terugtrekt. Dit zei
Chalid Al-Hassan, voorzitter van de com
missie van buitenlandse zaken van de
Palestijnse Nationale Raad, het overkoe
pelende orgaan van de PLO, gisteren op
een persconferentie in Den Haag.
Hij was daar in verband met de Solida-
riteitsdag voor het Palestijnse volk, een
door de VN ingestelde feestdag die giste
ren werd gevierd. De bijeenkomst werd
bijgewoond door twee hoge ambtenaren
van het Nederlandse ministerie van Bui
tenlandse Zaken. De Israëlische regering
heeft eerder deze week bij de Nederlandse
ambassadeur in Israel geprotesteerd te
gen de aanwezigheid van de Nederlandse
ambtenaren op de Palestijnse solidari-
teitsdag. Volgens een woordvoerder van
het ministerie in Den Haag „kan Neder
land niet om de viering heen”. Hij zei dat
de tijd dat ons lans de PLO perse uit de
weg gaat voorbij is.
Staking voorbij in
Poolse staalfabriek
der de mensen die in de buurt van de
kerncentrale wonen. Het gaat om een
„voorzorgsmaatregel in geval van een
storing in de kemtechnische installa
ties”, zo deelde staatssecretaris Otto
Dockhorn in Wiesbaden mee.
het
alle
hbs-
uit-
ïden
i het
nber
voor
1 de
nen.
i, en
ling,
aak-
n de
ge
wei:
jrent
over
ïnde
spre-
reikt
■wijs
even
>uter
eids-
uit
in
en
van
i die
our”
dat
roep
ti af-
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De EG-landen gaan een deel van hun olievoorraden aanspre
ken. Daarmee willen ze voorkomen dat de olieprijzen op de vrije markt zo
hoog worden dat de OPEC-landen weer tot prijsverhoging besluiten. Dat zou
opnieuw een zware druk op de economie van de EG-landen betekenen.
(Van onze redactie buitenland)
SAN SALVADOR. Vier vooraanstaande leiders van linkse groeperingen
in El Salvador zijn de afgelopen nacht ontvoerd en vermoord. Familieleden
hebben hun stoffelijke overschotten herkend.
De Afrikaanse staten toonden zich aan
het eind van de eerste conferentiedag te
leurgesteld over het feit dat de ontwikke
lende landen slechts aarzelend harde fi
nanciële toezeggingen willen doen. In to
taal werd gisteren een bedrag van 120
miljoen gulden toegezegd. Het merendeel
van dit bedrag bestaat uit schenkingen, de
rest uit leningen met een laag renteper
centage.
Een kwart van dit bedrag, 31 miljoen
gulden, is door Nederland toegezegd. In
zijn toespraak tot de conferentie zei minis
ter Van der Klaauw dat het in de lijn der
ring minister Tuijnman van Verkeer
en Waterstaat.
De beslissing houdt niet in, dat het in
alle landen even laat wordt. In bijvoor
beeld Griekenland blijft het later dan
in Ierland, omdat de landen op een
verschillende lengtegraad liggen. Op
27 september gaat de gewone tijd weer
in, voor Groot-Brittannië en Ierland
gebeurt dat op 25 oktober, aldus de
bewindsman desgevraagd.
Een van de mogelijkheden, waarom
de zomertijd tot dusverre niet tegelijk
inging, lag in Duitsland. West-Duits-
land hield dezelfde tijd als Oost-Duits-
land, maar heeft dat nu laten vallen.
1968 (toen de Russen Tsjecho-Slowakije
binnenvielen om een einde te maken aan
het bewind van Alexander Dubcek, red.)
goed herinneren, aldus de Rude Pravo,
die net als het Russische partijblad Prav
da de Poolse dissidenten ervan beschul
digde te streven naar de overname van de
macht.
Daarop werd vakbondsleider Walesa
met een regeringshelikopter vanuit
Gdansk naar de Huta-fabriek gevlogen,
waar hij de arbeiders bezwoer hun sta
king te beëindigen. Hij stelde dat „we nu
een beetje macht hebben, wat we niet in
de waagschaal moeten stellen door teveel
te eisen”. Walesa riep de arbeiders op de
organisatie van Solidariteit te verbeteren
en voorbereidingen te treffen voor „de
grote stijd, die nog komt”. Zonder omwe
gen wees hij erop dat het niet is uitgeslo
ten dat het Poolse of zelfs het Russische
leger ingrijpt als de arbeiders te ver gaan.
DUBLIN (UPI). Een bijzondere
rechtbank in Dublin heeft gisteren Pa
trick McCann, Peter Pringle en Colm Os-
hea ter dood veroordeeld wegens moord
op een politieman, in juli van dit jaar
gepleegd. De voltrekking van het vonnis is
op 19 december vastgesteld.
De doodstraf is in de Ierse republiek in
1964 afgeschaft, met uitzondering van en
kele misdrijven, waaronder het doden van
dienstdoende agenten.
De drie pleegden het misdrijf na het
beroven van een bank. Er is beroep tegen
het vonnis mogelijk. Er is sinds 1964 in
Ierland geen doodvonnis voltrokken. Ook
in het geval van politiemoord zijn er dood
vonnissen in levenslang veranderd. De
regering heeft in zulke gevallen het laatste
woord.
(Van onze redactie buitenland)
ATHENE. De Griekse regering heeft
gisteren bekendgemaakt dat de 68-jarige
minister George Kontogeorgis de eerste
commissaris van Griekenland bij de EG
zal zijn wanneer dit land zich op 1 januari
bij de Gemeenschap aansluit. Kontogeor
gis speelde een belangrijke rol bij de on-
derhandelingen over aansluiting van
Griekenland bij de EG.
Etienne Davignon, het huidige Belgi
sche lid van de Europese Commissie, het
dagelijks bestuur van de EG, zal ook de
komende vier jaren weer EG-commissaris
zijn, zo is gisteren in Brussel bekend ge
worden. Davignon beheert de portefeuille
van industriezkken en energiezaken.
die in Parijs bijeen zijn, denken daar
bij aan het verplicht stellen dat motor
rijders altijd hun licht aan moeten
hebben.
De ministers hebben geconstateerd
dat vooral onder motorrijders het ge
vaar van een dodelijk ongeluk groot is.
Volgens de bewindslieden lopen zij tot
dertig maal meer risico gewond te ra
ken of om te komen bij een verkeerson
geluk dan een automobilist. Het aantal
motoren op de weg is de laatste jaren
aanzienlijk opgelopen. Vooral jonge
mensen kopen motoren, ook omdat ze
zuiniger zijn en de benzineprijzen aan
zienlijk zijn gestegen, aldus de Neder
landse minister Tuijnman.
verwachtingen ligt dat de komende jaren
opnieuw gelden zullen worden uitgetrok
ken voor projecten van de negen Front
lijnstaten. Zweden zegde gisteren 22 mil
joen gulden toe, België 17 miljoen en Fin
land tien miljoen gulden. Verdere toezeg
gingen kwamen van Denemarken (vier
miljoen), Noorwegen (zeven miljoen) en
fonds een onderzoek zou doen naar de
mogelijkheden van de uitbreiding van de
Mozambikaanse haven Beira heeft dit
project laten schieten. Nederland heeft
het overgenomen.
De Westduitsers hebben met name
moeite met de banden van Mozambique
en Angola met de DDR. Kernpunt daarbij
is de zogenaamde „Berlijn-clausule”,
waarin is bepaald dat West-Berlijn in het
buitenland diplomatiek wordt vertegen
woordigd door Bonn. Mozambique zou
daar evenmin als Angola, voor voelen.
Opvallend was gisteren verder dat mi
nister Van der Klaauw in zijn rede Zuid-
Afrika, noch de apartheid, noch zelfs het
racisme met name noemde. Hij verklaar
de dat de Frontlijnstaten het meeste te
maken hebben ”met de problemen die dit
deel van de wereld al zo lang kwellen. Hun
bezorgdheid over vrijheid, gelijke kansen
en menselijke waardigheid is ook de on
ze”, aldus Van der Klaauw.
Blijkens opmerkingen van een lid van
de Nederlandse delegatie heeft ons land in
Brussel toegezegd, zijn aardgasproduktie
zo hoog mogelijk te houden. Maar dat
betekent niet dat ons land nu extra hoe
veelheden aardgas gaat produceren, zo
werd gezegd.
De gemiddelde olievoorraden in de ne
gen EG-landen bedraagt momenteel 125
tot 130 dagen verbruik. Nederland heeft
voor rond 150 dagen voorraad.
De Saoediarabische minister van Olie
zaken Jamani had eerder al gesuggereerd
dat de tijd gekomen is dat de industrielan
den hun olievoorraden gaan aanspreken.
(Van onze redactie buitenland)
AMMAN. Met een felle aanval op
Syrië heeft gastheer koning Hoessein gis
teren de arabische topconferentie, die de
afgelopen dagen in de Jordaanse hoofd
stad Amman is gehouden, afgesloten.
Hoessein beschuldigde Syrië en de andere
landen die de topconferentie hebben ge
boycot, van „een schaamteloze poging
Irak in de rug aan te vallen” door de zijde
te kiezen van het „niet-arabische” Iran in
de oorlog tussen Iran en Irak.
Doelend op de troepenbeweging aan de
Syrisch-Jordaanse grens zei Hoessein:
„Van welke zijde wij ook worden aange
vallen, wij zullen met al onze kracht strij
den om ons land, dat ons dierbaarder is
dan ons leven, te verdedigen.” Na berich
ten over Syrische troepenconcentraties
bij de Jordaanse grens is het 60.000 man
sterke Jordaanse leger inmiddels in staat
van paraatheid gebracht.
In zijn slottoespraak zei Hoessein dat
alle arabische landen de - van de top
weggebleven - Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie PLO blijven beschouwen als de
enige vertegenwoordiger van het Pales
tijnse volk. Hoessein: „Wij zijn tegen alle
pogingen om de wil van het Palestijnse
volk te onderdrukken of te bevoogden.”
Met deze uitspraak kwam een einde aan
alle speculaties dat de Jordaanse koning
van plan zou zijn namens de Palestijnen
met de toekomstige Amerikaanse presi
dent Reagan te gaan onderhandelen. Deze
speculaties waren nog gevoed door het
feit dat Hoessein in zijn openingstoe
spraak de PLO niet noemde.
WASHINGTON (DPA). Onder druk
van een aantal Zuidamerikaanse landen
hebben de Verenigde Staten gisteren op
de jaarvergadering van de Organisatie
van Amerikaanse Staten (OAS) ingestemd
met een compromis-resolutie over de
schending van de rechten van de mens in
Latijns-Amerika.
Na bijna twee weken touwtrekken ach
ter de schermen, stemde de Amerikaanse
delegatie in met een verklaring waarin
alleen kennis wordt genomen van het rap
port van de interamerikaanse commissie
voor de mensenrechten over onder meer
Argentinië. Zes delegaties dreigden
woensdagavond nog met terugtrekking
uit de organisatie wanneer landen die de
mensenrechten schenden, met name zou
den worden genoemd.
De bij de Latijnsamerikaanse landen
hevig omstreden commissie heeft voor de
jaarvergadering een omvangrijk rapport
samengesteld over vervolging en marte
len van politiek ongewenste personen in
Argentinië, Haiti en Cuba. In een algeme
ne verklaring over de verwezenlijking van
de burgerrechten in Latijns-Amerika wor
den ook misstanden in El Salvador, Para
guay, Urugay en Chili genoemd. De dele
gatie van de Verenigde Staten stond er
eerst op dat de OAS-vergadering in haar
slotverklaring de gewelddadige onder
drukking van de vrijheid van meningsui
ting in de genoemde landen uitdrukkelijk
zou worden veroordeeld. Na overleg dat
ongeveer 24 uur duurde, stemde Washing
ton uiteindelijk in met een compromis.
Argentinië had al vanaf het begin van de
bijeenkomst erop gestaan dat geen enkel
land met name zou worden genoemd in de
slotverklaring.
Het rapport van de OAS-commissie
heeft alle andere onderwerpen overscha-
duwd. Een afzonderlijk rapport over de
levensomstandigheden van de nog onge
veer 1000 politieke gevangenen op Cuba is
niet opgenomen bij de officiële papieren
van de bijeenkomst. Cuba is in 1962 uit de
organisatie gestoten.
Op de bijeenkomst in Washington wa
ren de ministers van Buitenlandse Zaken
van 27 landen uit Noord-, Midden- en
Zuid-Amerika aanwezig. De vergadering
besloot tot de oprichting van een fonds ter
ondersteuning van de armere lidstaten.
Bovendien trof zij voorbereidingen voor
een interamerikaanse economische confe
rentie volgend jaar. Voor de Indiaanse
bevolking in verschillende lidstaten werd
een hulpplan aangenomen.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Laat vliegtuigpassagiers
niet zoals nu op de luchthaven van vertrek
maar op het vliegveld van aankomst, be
lastingvrije artikelen kopen. Dit pleidooi
hield de directeur van een Britse lucht
vaartmaatschappij gisteren in Brussel op
een hoorzitting van het Europees parle
ment.
Doordat passagiers bij vertrek belas
tingvrije artikelen meenemen in het vlieg
tuig neemt het gewicht van het toestel toe
en dat kost de maatschappijen veel extra-
brandstof, aldus de Brit. Het vervoer van
een fles sterke drank kost volgens hem
per uur ongeveer vijftig cent. Daar komt
nog bij dat flessen drank het gevaar bij
een ongeluk fors kunnen verhogen.
Een vertegenwoordiger van de IATA zei
gisteren in Brussel dat een door kernener
gie aangedreven vliegtuig nooit zal wor
den geaccepteerd „hoe veilig het ook kan
zijn”. „De mensen zullen nooit accepteren
dat er iedere tien minuten een kernreactor
boven hun hoofd vliegt”, zo zei hij. Boven
dien zijn er volgens hem allerlei techni
sche bezwaren bij de bouw van een derge
lijk atoomvliegtuig.
Gisteravond hebben tweehonderd man
nen een schoolgebouw in San Salvador
overvallen en daar vijfentwintig personen
gearresteerd, onder wie de vier vermoor
de leiders. De regerende junta van El
Salvador ontkende iets met de arrestatie
van doen te hebben. Later maakte een
ultra-rechtse commandogroep bekend
voor de arrestaties verantwoordelijk te
zijn.
De afgelopen nacht werden vier stoffe
lijke overschotten aangetroffen in een
groeve op enkele tientallen kilometers ten
zuidoosten van de hoofdstad San Salva
dor. De slachtoffers zijn Juan Chacon,
algemeen secretaris van het Revolutionai
re Volksblok, Enrique Escobar, Humber
to Mendoza en Doroteo Hernandez van
het Revolutionaire Democratisch Front.
Hun lichamen waren doorzeefd met ko
gels en vertoonden sporen van wurging.
