Zuid-Holland
Twijfel over lijst
met stortplaatsen
van chemisch afval
Vrijspraak in
bouwfraude
over knelpunten
arbeidsmarkt
Ongerustheid over
gestort gif in de
Volgermeerpolder
9?
STATENLEDEN WILLEN MEER ONDERZOEK
Provincie niet
aansprakelijk
voor gifvondst
WETHOUDER HEERMA STELT
AKTIEGROEPEN GERUST
Directeur ruimtevaart
Fokker met pensioen
Milieu
Velsen
Rotterdam
PROVINCIE
8
VRIJDAG 28 NOVEMBER
9
1980
■3 I
-
INSPECTIE VOLKSGEZONDHEID:
SLUIT BELT
r
ant
I
I
0
o
o
I -•
f/ i
llljl
AMSTERDAM. In september 1978 trad drs. Ennëus Heerma aan
als wethouder van economische zaken in Amsterdam. In zijn porte
feuille trof de 35-jarige Fries onder meer de havenaangelegenheden
aan. In drie jaar tijd slaagde hij erin zich volledig in te werken in de
complexe materie die bovendien niet gheel ontdaan bleek te zijn van
de nodige politieke kantjes. De teruggang in de hoofdstedelijke
havens bijvoorbeeld deed de roep om een voorhaven bij IJmuiden in
de loop van de zeventiger jaren luide klinken. Heerma heeft dit
kostbare project echter nuchter terzijde geschoven en zijn hoop
gericht op de realisering van het pilot-plan: de aanleg van 20 hectare
overslagterrein bij Hoogovens. De stampvoetende reus Amsterdam is
veranderd in een diplomatiek onderhandelingspartner. „Dat pilot
plan is niet alleen voor ons, maar voor de hele regio belangrijk” zegt
Heerma fijntjes. Een gesprek met de Friese gastarbeider van het
Amsterdams stadhuis.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. De provincie
Noord-Holland heeft een lijst ge
maakt van stortplaatsen, waar
mogelijk chemisch afval is ge
stort. De voormalige vuilstort
plaats van de gemeente Heemste
de komt op die lijst voor onder
categorie A: stortplaatsen waar
van met een grote mate van ze
kerheid kan worden vastgesteld
dat er chemisch vuil ligt. De ge
meenten Haarlem, Haarlemmer
meer en Beverwijk staan op de
lijst onder categorie B: stortplaat
sen die er van worden verdacht
chemisch afval te bevatten. In
Haarlemmermeer komen liefst
vier van die verdachte stortplaat
sen voor: woonwagencentrum
Vijfhuizerweg, Vijfhuizerdijk
een terrein naast „De Liede” en
de zandpunt te Nieuwe Meer.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. De inspectie van de Volksgezondheid in Noord-
Holland vindt, dat de vuilstortplaats in de Volgermeer, ten noorden
van Amsterdam, moet worden gesloten. Dat is nodig in verband met
de vaten zeer giftig chemisch afval, die er onlangs werden aangetrof
fen. De gemeente Amsterdam en de provincie willen echter eerst een
rapport afwachten over de ernst van de situatie. Men vindt dat
voorlopig kan worden volstaan met tijdelijke maatregelen. Niettemin
is gedeputeerde IJff van mening dat er inderdaad sprake is van een
zeer ernstige situatie.
i
i
milieuveilig havenplan
doortrekken in westelijke richting, de ave
rij- en werkhaven dempen en op het daar-
6
Winkel
het chemisch afval.
(Van onze rechtbankverslaggever)
I
Wethouder Heerma wijst met
zijn vinger naar de plaats waar de
havenontwikkelingen in IJmuiden
moeten worden uitgevoerd.
Het doet Heerma zichbaar goed om met recente statistieken in de hand aan te kunnen
tonen dat het dieptepunt van 1977 en 1978 (jaarlijkse overslag van 17,2 miljoen ton)
gepasseerd is. In de Amsterdamse havens werd in 1979 een stijging tot 19,4 miljoen ton
geregistreerd en voor 1980 zijn de verwachtingen hoog gespannen. De resultaten over
de eerste negen maanden van dit jaar geven daar ook alle aanleiding toe: een overslag
van 16,7 miljoen ton. Heerma denkt eind 1980 uit te komen op 22 miljoen ton.
Kritiek van de zijde van de milieugroe
pen op het plan wuift de wethouder geens
zins weg. Zoals een rechtgeaard CDA’er
betaamt, begint hij zijn betoog over deze
gevoelige materie met een oprecht ge
meende opmerking over het rentmeester
schap van de mens, de mens die ten alle
tijde oog dient te hebben voor (het behoud
van) de natuur. „Ik durf keihard te stellen
dat als wij niet kunnen voldoen aan de
milieu-eisen het plan zonder meer van de
komende jaren flink uitgebreid worden,
dan is het volgens Heerma de moeite van
het overdenken zeker waard om een (mi-
nijhavenschap in het leven te roepen. „Het
is eigenlijk te gek om los te lopen dat
Velsen als derde zeehaven van Nederland
vrijwel niets over de havens te zeggen
heeft. Deze behoren toe aan Hoogovens,
Rijkswaterstaat en het Staatsvissersha-
venbedrijf waardoor de gemeente min of
meer gedwongen is op afstand toe te zien.
Dat kan mijns insziens niet en de komst
van een havenschap kan aan die ongezon
de situatie een einde maken. Bovendien is
een goed beheer van de havens dan gro
tendeels gegarandeerd,” aldus Heerma.
baan is. Daar hoeft niemand zorgen over
te hebben, Amsterdam voelt niets voor
een project dat in sterke mate bij zal
dragen aan een toename van de verontrei
niging” zo verklaart Heerma met de hand
op het hart.
Veel zal afhangen van de houding van
Hoogovens, het bedrijf dat eigenlijk tegen
wil en dank een centrale rol in de planvor
ming speelt. Heerma zou graag zien dat
het staalbedrijf en Amsterdam op den
duur de handen ineen slaan zodat het
pilot-plan in goede harmonie gerealiseerd
kan worden. „Het is altijd voordeliger om
bestaande voorzieningen aan te passen of
door te trekken en dat kan ter plaatse
uitstekend. Ik zou me voor kunnen stellen
dat wij met Hoogovens tot een uitwisse
ling van technische gegevens komen en
vervolgens samen aan de slag gaan,” zegt
de wethouder.
I
hten
niet
Als
ven
laat,
han-
1-13,
2.30
DEN HAAG. Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland hebben een voorlopige
nota „de economie van Zuid-Holland” uit
gebracht. In deze beleidsnota doen GS
voorstellen tot maatregelen op sociaal-
economisch terrein, met het doel knelpun
ten op de arbeidsmarkt, in de economi
sche structuur en in het produktiemilieu
op te heffen.
Hoge prioriteiten in deze nota hebben
onder meer het ontwikkelen van maatre
gelen om de problemen op de arbeids
markt (vijftigduizend werklozen) te ver
minderen (met name de zeer hoge werk
loosheid in de grote steden in het westen
van de provincie) en intensivering van
overleg tussen provincie, lokale, geweste
lijke en rijksoverheid, sociale partners op
provinciaal en regionaal niveau, kamers
van koophandel enzovoorts.
Voorts staat van de gemeenten in onze
regio Bloemendaal nog op de lijst, gerang
schikt onder de categorie C: een mogelij
ke aanwezigheid van chemisch afval. De
lijsten zijn opgesteld aan de hand van
gegevens, die door de gemeenten werden
verstrekt en door andere instanties (bij
voorbeeld rijkswaterstaat, het provinciaal
waterleidingbedrijf). De gemeenten Ben-
nebroek, Haarlemmerliede en Spaarn-
woude, Velsen en Zandvoort gaven op,
dat hen geen stortplaatsen van chemisch
afval binnen de gemeentegrenzen bekend
waren. Ook de gemeente Bloemendaal
had dat opgegeven, maar een andere in
stantie had de provincie gerapporteerd,
dat er toch een mogelijke chemische stort
plaats is geweest in deze gemeente. Daar
om kwam ook Bloemendaal op de „gif-
lijst”. Hetzelfde overkwam de gemeente
Haarlem. Daar zou volgens een andere,
dan gemeentelijke instantie, chemisch af
val aanwezig kunnen zijn op de stort
plaats Waarderpolder. Haarlem is een van
(Van onze streekredactie)
SCHIPHOL. Prof. W. Bloemendal zal
op 6 december aanstaande zijn functie als
directeur van Fokker-ruimtevaart neer
leggen wegens het bereiken van de pensi
oengerechtigde leeftijd. Hij is ruim 38 jaar
bij Fokker werkzaam geweest en onder
zijn leiding heeft Fokker internationaal
aanzien verworven op ruimtevaartgebied.
In 1958 werd hij hoofd van de nieuw
opgerichte afdeling boordsystemen. Te
vens kreeg hij de supervisie over het elek
tronisch laboratorium. Op 1 augustus
1968 werd de heer Bloemendal belast met
de oprichting en leiding van een zelfstan
dige afdeling ruimtevaart bij Fokker. Te
vens werd hij benoemd tot projectleider
van het gezamelijk met Philips uit te voe
ren nationale satellietproject ANS. Per 1
januari 1975 kreeg hij de titel directeur
ruimtevaart. Mede dank zij zijn inzet is
Fokker-ruimtevaart uitgegroeid tot een
divisie die aan een groot aantal Europese
projecten meewerkt, een nationaal ruim-
tevaartprogramma uitvoert en werk biedt
aan een kleine 200 man.
gif in de bodem wel zou verminderen,
wanneer de gemeenten zelf zouden moe
ten opdraaien voor de verwijdering vanx
Na zijn studie wis- en natuurkunde aan
de Universiteit Amsterdam, trad de heer
Bloemendal op 1 augustus 1942 in dienst
bij de N.V. Nederlandsche Vliegtuigenfa-
briek Fokker als medewerker in de Aëro
dynamische groep van de wetenschappe
lijke afdeling. In 1946 kreeg hij de leiding
over de juist opgerichte groep theoreti
sche Aërodynamica en hij werd in de
daarop volgende jaren betrokken bij de
Aërodynamische conceptie van de S.14 en
later de F 27 Friendship.
de handen aan. „Wij, en daarmee bedoel
ik Amsterdam, Velsen en Zaanstad, moe
ten ons niet richten op de kwantiteit maar
op de kwaliteit. Het zou volstrekte waan
zin zijn om even groot als Rotterdam te
willen worden. Zinloos, volkomen zinloos.
Maar dat neemt niet weg dat wij wel het
recht hebben voor onze eigen belangen op
te komen en dat gebeurt dan ook. Er is
plaats voor een middelgrote multi-purpo
se haven naast Rotterdam. En let wel:
niemand maar dan ook niemand heeft mij
er in de drie jaar dat ik hier nu zit op
kunnen betrappen de verschillen tussen
Amsterdam en Rotterdam aangescherpt
te hebben. Er is ook nog zoiets als het
algemeen belang, laten we dat in hemels
naam niet vergeten,” zegt Heerma vastbe
raden.
Dat Amsterdam in het achterhoofd toch
al enigszins rekening houdt met de nood
zakelijk geachtte uitbreiding van de ha
venfaciliteiten bij IJmuiden moge blijken
uit de deelname van deze gemeente in „De
Nieuwe Rijnvaart Maatschappij BV” een
onderneming die zich bezighoudt met de
duwvaart op ondermeer het Amsterdam-
Rijnkanaal. De NRM dreigde aanvanke
lijk failliet te gaan maar is mede met
het oog op de toekomst gered. Heerma:
Woordvoerders van verschillende frac
ties waren dezelfde mening toegedaan.
Men pleitte er voor om - ongeacht de
opgaven van de gemeenten - bij elke stort
plaats onderzoek te doen (bodem en wa
termonsters nemen). Dergelijk onderzoek
zou moeten plaatsvinden bij alle oude
vuilstortplaatsen, bij alle terreinen van
(voormalige) gasfabrieken en bij alle op
gehoogde terrein. De commissie kreeg de
toezegging dat dat inderdaad zal gebeu
ren. Alle oude stortplaatsen van na 1945,
gasfabriekterreinen en ophogingen zullen
worden onderzocht.
Overigens ontbreekt aan het stuk nog
een standpunt van GS. Op een vraag van
het D’66-statenlid Verwey verklaarde ge
deputeerde IJff, dat dat ook de bedoeling
nog niet is. Met de minister van Volksge
zondheid en Milieuhygiëne was afgespro
ken, dat allereerst alle stortplaatsen zou
den worden geïnventariseerd. Daarna
komt een preciezer onderzoek. En pas dan
kunnen GS een standpunt met een priori
teitenstelling innemen.
Vooral de gestaag groeiende aanvoer van kolen opent perspectieven voor de hoofd
stad die dan wel over voldoende faciliteite n om de stroom op te vangen moet kunnen
beschikken. Volgens Heerma zijn die er
nu nog in onvoldoende mate. „Je moet als
bestuurder natuurlijk niet alles voor de
eeuwigheid vast willen leggen, dat is erg
onverstandig. Maar één ding staat voor
mij als een paal boven water en dat is dat
die kolen er hoe dan ook komen. Als er
niet snel maatregelen genomen worden
dreigt Amsterdam de kolenboot te missen
met alle gevolgen van dien, ook voor de
regio” zo zegt de wethouder.
Het gifschandaal in de Volgermeerpol
der is donderdag onderwerp geweest van
uitvoerige beraadslagingen van de staten
commissie voor de milieuhygiëne. Als tij
delijke maatregel wordt voorgesteld om
de stroomrichting van het water in de
polder te veranderen. En voor het invallen
van de winter wil men in elk geval die
vaten weghalen, die op de grens van
(grond) water en lucht liggen en daardoor
aan roest blootstaan. Men wil zo voorko
men dat een vat doorroest, waardoor het
uiterst agressieve gif vrij zou komen. Vol
gens een technicus van de provincie be
staat voor eventuele vaten die onder wa
ter liggen niet het gevaar, dat ze door
roesten.
Het gif in kwestie is dioxine (2, 3, 7, 8-
tetrachloor-benzo-p-dioxine of TCDD).
Dat is hetzelfde spul als vrij kwam bij de
milieuramp in Seveso in het noorden van
Italië in 1975. Deze ramp heeft, zoals be
kend, diverse slachtoffers geëist.
Verschillende statenleden toonden zich
donderdag ernstig ongerust over de situa
tie in de Volgermeerpolder. Het PvdA-
statenlid Winkel had ernstige bedenkin
gen tegen het idee om tijdelijk de stroom
richting van het water om te keren. Dat
was naar haar mening geen oplossing.
Ook bij een omgekeerde stroomrichting
kon giftig water in de richting van vissers
stromen en het gevaar voor het drinkwa
ter voor de koeien was er evenmin mee
bezworen. Zij pleitte dan ook voor een
Het pilot-plan bij IJmuiden zou volgens
hem een goede oplossing bieden. De
overslagterreinen en kades bij Hoogovens
strikte waterstaatkundige isolering van
de gifstort, door het herstel van een voor
malige sluis.
Ook Verwey (D’66) was voorstander van
een waterstaatkundige scheiding en keer
de zich tegen tijdelijke maatregelen inge
geven door paniekreacties.
Gedeputeerde IJff vond het voorstel om
de gehele belt op te graven op dit moment
te rigoreus. Het was zelfs de vraag of dat
technisch uitvoerbaar is. De ligging van
de vaten ongeveer vijfduizend is niet
precies bekend. Men zou een terrein van
60 hectare vijf meter diep moeten afgra
ven. Het probleem, dat Amsterdam een
deel van zijn huisvuil kwijt moet op de
stortplaats maakt de zaak nog extra inge
wikkeld. Sluiting van de belt is daardoor
niet goed mogelijk zonder de vuilverwer
king van Amsterdam in ernstige proble
men te brengen, hetgeen ook weer milieu
verontreiniging zou meebrengen. De vijf
duizend vaten zijn destijds gestort door
Philips Duphar. Behalve het uiterst gifti
ge dioxine zit er polychloorbenzeen in (het
grootste percentage) en polychloorfenol.
Voorts mengels van hexachloorcyclo-
hexaanisomeren (waaronder het bestrij
dingsmiddel Lindaan) en 2.4.5.T (trich-
loorfenoxyazijnzuur, bekend als ontbla-
deringsmiddel). Als verontreiniging van
deze laatste stof wordt dan het dioxine
genoemd, dat als het gevaarlijkst moet
worden beschouwd.
de tien gemeenten die nog niet op het
verzoek van de provincie om een opgave
van chemische stortplaatsen heeft gerea
geerd. De gemeente heeft laten weten,
momenteel zelf nog met een onderzoek
bezig ie zijn.
De opgave van de gemeente Heemstede
betrof uiteraard de constatering van hoge
concentraties gechloreerde koolwater
stoffen (mottebaïïenspul) die bij de woon
schepenhaven werden aangetroffen. In
het rapport werd vermeld dat geen acuut
gevaar bestaat voor de volksgezondheid.
De lijst werd donderdag besproken
door de Statencommissie voor de milieu
hygiëne. De Statenleden stonden in het
algemeen nogal sceptisch tegenover de
geïnventariseerde gegevens. Het PvdA-
statenlid Winkel vond de lijst op zichzelf
al schokkend maar vroeg zich bovendien
af welke garanties er waren, dat de ge
meenten zich er niet gemakkelijk van af
hadden gemaakt. Zij vond de formulering
van de vraagstelling: „geef op waar stort
plaatsen zijn waar chemisch afval is ge
stort” nogal definitief. De wijze van for
muleren lokte naar haar mening een ont
kennend antwoord uit in geval van twijfel.
Zij vreesde dat de animo bij de gemeenten
om mee te doen aan de opsporing van het
„Je zou kunnen zeggen dat onze achter
deur in goede staat verkeert. De scheep
vaartverbindingen met het achterland
zijn zondermeer goed, daar is de laatste
jaren ook hard aan gewerkt. Wat nog
ontbreekt is een goede voordeur bij IJ
muiden. Die hoeft beslist niet overdreven
groot en duur te zijn, een pilot-plan, zoals
dat er nu ligt helpt het Amsterdam-Noord-
zeekanaalgebied al een heel eind de goede
weg op Overleg
Dat er ondanks de verbeterde verhou
ding tussen Amsterdam en Velsen nog
veel gepraat zal moeten worden, erkent
Heerma volmondig. Hij spreekt in dat
verband over het wegwerken van een
brok historische ballast. Terwijl hij op een
grote kaart van het IJmond gebied nog
eens aangeeft waar het pilot-plan gereali
seerd zou moeten worden zegt Heerma.
„Burgemeester Molendijk van Velsen
heeft hier al regelmatig bij mij aan tafel
gezeten. Daar ben ik bijzonder blij om.
Overleg, daar zullen we het van moeten
hebben.” Amsterdam is, zo blijkt uit de
woorden van de wethouder, tot het inzicht
gekomen dat hardlopers, zelfs als er haast
geboden is, doodlopers zijn.
JAAP SLUIS.
Sinds januari 1976 is prof. Bloemendal
buitengewoon hoogleraar in de lucht- en
ruimtevaarttechniek aan de technische
hogeschool te Delft. Tot opvolger van
prof. Bloemendal is benoemd drs. W. H.
de Leeuw, tot op heden hoofd van dë
afdeling systems bij Fokker-ruimtevaart
en Iras projectleider. De heer De Leeuw is
42 jaar oud, heeft fysica gestudeerd aan
de Universiteit van Amsterdam en is sinds
januari 1966 in dienst bij Fokker.
Ambities om Neerlands haven nummer
één, Rotterdam, in te halen, heeft Heerma
absoluut niet. Als de relatie hoofdstad-
Maasstad ter sprake komt, grijpt Heerma
de kans om zich te distantiëren van het op
dit punt nogal bewogen verleden met bei-
Dit bleek gisteren tijdens het ge
sprek in de Statencommissie voor
Milieuhygiëne. Gedeputeerde IJff
wees erop dat Amsterdam verant
woordelijk is voor de financiële ge
volgen van het schoonmaken van de
stortplaats. Het vervolgen van de ver
vuilers is waarschijnlijk onmogelijk,
omdat de zaak verjaard is.
IJff wilde niet ingaan op de ver
schillen in het onderzoek naar het
slib tussen het Rijksinstituut voor de
Volksgezondheid en de universiteit
van Amsterdam. Op vragen van sta
tenleden naar maatregelen op korte
termijn, verwees de gedeputeerde
naar het komend rapport, maar hij
noemde de zaak „echt heel ernstig”.
Van de kant van de PvdA werd IJff
gevraagd te onderzoeken of het rijk
niet kan opdraaien voor de kosten
van komende maatregelen, omdat die
de mogelijkheden van de gemeente
Amsterdam wellicht te boven gaan.
onjuiste aangiften voor loonbelasting en
premies ten laste gelegd. Het bedrijf zou
volgens de aanklacht 140 zwartwerkers in
dienst hebben en de fiscus in 1978 voor
ruim acht ton hebben benadeeld.
Van Riel eiste acht maanden onvoor
waardelijk tegen de directeur. De recht
bank achtte vanochtend de tenlasteleg-
HAARLEM. De provincie
Noord-Holland draagt geen financië
le verantwoordelijkheid voor het
chemisch afval op de stortplaats in
de Volgermeer. Wel zal de provincie
de betrokken gemeenten wijzen op
hun taak en betrokken zijn bij het
bestuurlijk overleg.
Twee weken geleden had officier van ging niet bewezen en sprak de directeur
justitie mr. C. van Kiel de directeur twee vrij.
HAARLEM. De Haarlemse recht
bank heeft vanochtend voor het eerst in
de zogeheten bouwfraudezaak, waarin op
grote schaal is gefraudeerd met facturen,
vrijspraak verleend. Het ging om een 65-
jarige Haarlemmer, directeur van een
wegens fraude aangeklaagd aannemings
bedrijf.
Amsterdam wil alleen
door vrijkomende terrein overslagactivi-
teiten beginnen, het moet volgens Heerma
mogelijk zijn. Dat bijvoorbeeld de ge
meente Velsen wat argwanend tegen het
project aankijkt komt hem begrijpelijk
voor. Velsen is zijns insziens in het verle
den wel eens onnodig voor het hoofd
gestoten. Dat gebeurde met name ten tijde
van het toen nog ter discussie staande
voorhavenproject. „Dat heeft eigenlijk te
lang centraal gestaan en bovendien zijn
de onderlinge verhoudingen er wat door
bekoeld. Ik vond dat toen als een erg
slechte zaak en gelukkig is aan die toe
stand een einde gekomen. Het pilot-plan
moet volgens mij als een zelfstandig pro
ject kunnen functioneren. Het is niet zo
dat Amsterdam het als een eerste stap ziet
op de weg naar nog meer activiteiten. Ik
kan me zelfs indenken dat het pilot-plan
meteen als eindstation ftmgeert. Wij heb
ben tenslotte alleen maar overslag-facili-
teiten voor diepstekende schepen nodig,
niets meer maar ook niets minder,” aldus
Heerma
Mochten de havenactiviteiten in het
Amsterdam-Noordzeekanaalgebied de
