Giscard blokkeert
initiatief Van Agt
Spanning tussen Syrië
en Jordanië neemt af
Bomaanslag in Londen
aan smartegeld
VS en EG waarschuwen tegen interventie
Saoedi-Arabië bemiddelt verder
Nederland leidt
onderzoek naar
vervuiling zee
Twee Surinaamse
officieren komen
binnenkort vrij
naar ziekenhuis
Jonge Amerikaan
krijgt miljoenen
Opnieuw geweld
in El Salvador
Syrische leger
qua mankracht
veel sterker
Hongerstakers in
Noord-Ierland
Sovjet-Unie wil
aardgasproduktie
sterk opvoeren
Communisten in
Portugal trekken
kandidaat terug
Amnesty meldt
martelpraktijken
in Spanje
Premier mag geen verslag uitbrengen
af
na
19 80
DECEMBER
3
WOENSDAG
3
BINNEN- EN BUITENLAND
verloop van de Europese top in Maastricht die eind maart wordt gehouden.
WARSCHAU/MOSKOU/
WASHINGTON/LUXEM-
BURG. Het centrale comité
van de Poolse communistische
partij heeft gisteren besloten
tot een ingrijpende zuivering
van het politburo. De zuive
ring betekent een versterking
van de positie van partijleider
Kania.
Ug
tips
ver-
mo-
wit
lik
i op
tho-
b a
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redactie buitenland)
De jongen liep derdegraads brand
wonden op oyer negentig percent van
zijn lichaam en verloor zijn grootouders
en twee broers bij een ontploffing van
propaangas drie jaar geleden in het huis
waar hij met zijn familieleden was. Het
De Syrische luchtmacht telt onge
veer 400 gevechtstoestellen, waarvan
60 MIG-23 met verstelbare vleugels en
25 MIG-25-toestellen, die een snelheid
van Mach 3,2 (3.380 km per uur) kun
nen bereiken.
briga-
com-
De jongen, Steve Herzog genaamd,
kan nu rekenen op een smartegeld van
3,5 miljoen gulden ineens en een uitke
ring van 12.000 gulden maandelijks voor
de rest van zijn leven. Hij zal hier onder
meer vele hulpmiddelen van kunnen be
talen die hij in het dagelijks leven moet
gebruiken, omdat hij alle vingers en
tenen is kwijtgeraakt.
een
jen.
Leg
dat
est?
glas
arm
Generaal Moczar liet zich in zijn rede
voering voor het centrale comité betrek
kelijk optimistisch over de toekomst uit.
Hij erkende het bestaan van de onafhan
kelijke vakbond Solidariteit, die hij om
schreef als „een authentieke beweging”.
Aanmerkelijk somberder was de toe
spraak van premier Pinkovski, die liet
weten dat het nationale inkomen van het
land dit jaar drie percent lager zal uitval
len dan vorig jaar. Hij deelde ook mee dat
de opbrengsten van de oogst twaalf per
cent lager zullen zijn dan vorig jaar.
Scherpe kritiek werd opnieuw geuit aan
het adres van de radicale vleugel van de
vakbond Solidariteit. Hoofdredacteur Ra-
kovski van het blad Politika, die al een
Het nationaal inkomen, dat ongeveer
overeenkomt met het begrip Bruto Nati
onaal Produkt in westerse landen, moet
de komende vijf jaar stijgen met 18 tot
20 procent. In februari worden de cijfers
besproken door het 26ste congres van de
communistische partij.
De ontkenning volgde op verscheidene
berichten in het Westen dat dat wel het
geval zou zijn.
In Washington is de Russische ambassa
deur op het ministerie van Buitenlandse
Zaken ontboden, waar hem te verstaan is
gegeven dat het met de ontspanning zal
zijn gedaan, wanneer troepen van het
Warschau-pact Polen binnentrekken.
De EG-ministers van Buitenlandse Za
ken, die momenteel in Luxemburg bijeen
zijn hebben zich in soortgelijke zin uitge
laten. Ze spraken in een verklaring hun
sympathie uit voor Polen en zegden toe
Poolse verzoeken om hulp te zullen inwil
ligen. Tot nu toe heeft Warschau wel enige
lidstaten, maar nog niet de hele EG voor
hulp benaderd.
Oost-Europa is intussen het toneel van
grote diplomatieke activiteit. De Roe
meense minister van Buitenlandse Zaken
Andrei is naar het Kremlin gereisd en de
Oostduitse premier Stoph brengt een be
zoek aan Praag.
ijke
van
ilde
iep.
■bo-
ter-
ier-
de
pzjj
5Og
in
en
/el
•ns
Ier
en
er-
rk
en
iet
tig
eb
Ue
jer
sei
,re-
en
iet
je
iet
zou
laar
t je
»ier-
ind-
we-
lere
laar
eed
een
s te
Hen
>en.
i in
ror-
JUW
:en
3or
len
>og
iok
int
ap-
3n-
Tet
het
rst
?bt
En
lat
ten
nd
ikt
m,
ha
last
on-
ïid,
en-
:ro-
aan
liet
?en
To
en,
mij
zan
>on
laas-
d...”
•n in
sum.
„My
>els-
in-
idse
voor
zou
na-
irjjf-
i de
>opt
en
dan
HOUSTON (UPI). Een rechter in
de Amerikaanse stad Houston in de
staat Texas, heeft gisteren vier oliemaat
schappijen veroordeeld tot betaling van
miljoenen guldens smartegeld aan een
jongen van veertien jaar.
speciaal reukmiddel. Toevoeging daar
van is echter een wettelijke verplichting
voor de oliemaatschappijen.
reeks van jaren doorgaat voor een liberale
figuur, zei dat het er nu op aan komt of
Solidariteit de weg kiest van samenwer
king met de communistische partij, of
streeft naar verdere destabilisering van
het land. Nog voordat het centrale comité
maandag bijeen kwam hebben leiders van
deze vakorganisatie hun leden opgeroe
pen ernaar te streven dat er deze maand
nergens in het land wordt gestaakt. Ten
slotte besloot het centrale comité dat de
komende lente een buitengewoon partij
congres zal worden gehouden. Een precie
ze datum is echter niet genoemd.
Opvallend was dat premier Pinkovski
aankondigde dat het eigen initiatief van
het bedrijfsleven meer kansen zal krijgen.
Dergelijke tendensen doen zich in Oost-
Europa al enige tijd voor in andere landen
dan Polen.
De Sovjet-Unie heeft gisteren in een
opmerkelijk lange verklaring tegenge
sproken dat de Russische troepen aan de
Poolse grens zouden zijn gemobiliseerd.
propaangas had zich in de kamer van
het huis opgehoopt en werd niet ontdekt
omdat het niet was voorzien van een
Ingeval van een conflict tussen Syrië
en Jordanië zouden de Syrische strijd
krachten een theoretische meerder
heid hebben van vier tegen een op
Jordanië. Dit blijkt uit de Military Ba
lance 1980-1981, uitgegeven door het
instituut voor Strategische Studies in
Londen. Dit instituut stelt dat de Syri
sche strijdkrachten 247.500 leden tellen
tegen 67.200 militairen van Jordanië.
De omvang van de Syrische grond
troepen wordt geschat op 200.000 man,
onderverdeeld in drie pantserdivisies,
twee gemechaniseerde divisies, twee
pantserbrigades en vier onafhankelijk
opererende gemechaniseerde
des, twee artilleriebrigades en
mando- en parachutisteneenheden. Zij
beschikken over ongeveer 3.000 tanks,
alle van Russische makelij (waarvan
120 zeer moderne T-72).
Van Agt maakte hiervan gisteren tij
dens het EG-topberaad in Luxemburg een
hard punt, maar stuitte daarbij op gehar
nast verzet van het Franse staatshoofd.
De Nederlandse premier zelf sprak van
„een pittige discussie”. Giscard voerde
daarbij volgens hem aan, dat zo’n stap
„geheel en al in strijd is met de Europese
verdragen en dus juridisch onmogelijk”
zou zijn. Van Agt probeerde die juridische
bezwaren te ontzenuwen („Wij weten ook
iets van recht”, zei hij), maar daarop kwa
men de Fransen volgens hem weer met
politieke bezwaren. Alleen België, Italië
en Engeland gaven in de discussie steun
aan de Nederlandse premier.
Of Van Agt ondanks het felle verzet van
Giscard mogelijk toch naar het Eruopees
parlement zal gaan om verslag uit te bren
gen (een idee dat onlangs door een com
missie van Drie Wijzen van de EG warm
werd aanbevolen), is nog niet duidelijk.
„Ik acht het niet wijs daar nu al een
uitspraak over te doen”, aldus de premier
gisteren. De kwestie is nu doorverwezen
De Saoedische prins, die vice-premier
en commandant van de Nationale Garde
(het leger) is, besprak met de Jordaanse
koning Hoessein de gespannen situatie,
waarover hij zondag in de Syrische hoofd
stad Damascus al met president Assad
had overlegd. Naar verluidt heeft Aziz in
Amman de voorwaarden besproken die
Syrië stelt voor normalisering van de be
trekkingen met Jordanië.
De voorwaarden bestaan uit de eis dat
Jordanië schriftelijk toezegt geen steun te
(Van onze redactie buitenland)
AMMAN-DAMASCUS. Terwijl er berichten komen over afnemende
spanning tussen Jordanië en Syrië is de Saoedische bemiddelaar prins
Abdoellah Ben Abdel Aziz gisteren voor besprekingen in de Jordaanse
hoofdstad Amman aangekomen.
MOSKOU. De Sovjet-Unie wil haar
aardgasproduktie de komende jaren
sterk opvoeren. Uit de gisteren bekend
gemaakte streefcijfers voor het komen
de vijfjarenplan (1981-1985) blijkt dat
wordt gestreefd naar een toeneming van
de aardgasproduktie met 42 procent. Dit
jaar wordt 435 miljard kubieke meter
aardgas gewonnen, in 1985 moet dat
ruim 600 miljard kubieke meter zijn. De
olieproduktie zal daarentegen in die vijf
jaar nauwelijks met één procent per jaar
verlenen aan de Mohammedaanse Broe
derschap. een organisatie die het Syrische
Baath-regime vanuit Jordanië bestrijdt.
Verder verlangt Syrië dat Jordanië de
PLO blijft beschouwen als enige verte
genwoordiger van het Palestijnse volk.
Jordaanse regeringsfunctionarissen
meldden gisteren dat de Jordaanse ko
ning Hoessein de twee Syrische voorwaar
den had geaccepteerd, waarna Syrië zou
zijn overgegaan tot terugtrekking van
troepen uit het grensgebied. Volgens deze
bronnen had koning Hoessein geen enkele
moeite met het aanvaarden van de eisen.
De functionarissen wezen er daarbij op
dat Jordanië altijd heeft ontkend de Mo
hammedaanse Broederschap te steunen
en stelden verder dat er in de opvattingen
van koning Hoessein niets is veranderd
over de positie van de PLO als vertegen
woordiger van het Palestijnse volk.
Tegen de achtergrond van het conflict
tussen Syrië en Jordanië is gisteren in
Damascus het vriendschapsverdrag tus
sen de Sovjet-Unie en Syrië Van kracht
geworden. De Russische vice-president
Koeznetzov verwees, na de uitwisseling
van de ratificatiestukken, naar de grens-
crisis en drong er op aan dat alle conflic
ten op vreedzame wijze worden bijgelegd.
Inmiddels is in Washington bekend ge
maakt dat de Amerikaanse regering be
reid is Jordanië militaire reserve-onder-
delen te leveren als tegenwicht voor de
samentrekking van de Syrische troepen
langs de Jordaanse grens. Het gaat daar
bij om onderdelen voor gevechtsvliegtui
gen, tanks en andere uitrustingsstukken,
die de VS in de jaren zeventig hebben
geleverd toen zij de Jordaanse strijd
krachten moderniseerden.
Het Jordaanse leger telt ongeveer
60.000 man, verdeeld over twee pant
serdivisies, twee gemechaniseerde di
visies en een onafhankelijk optredende
pantserbrigade. Het beschikt over
ruim 600 tanks, 295 Centurions van
Britse makelij, 300 M-47-48 (Ameri
kaans) en 14 (eveneens Amerikaanse)
M-60-tanks, het eerste deel van een
bestelling van in totaal 100 van dit type.
De Jordaanse luchtmacht is uitgerust
met een zestigtal (Amerikaanse) F-5-
toestellen.
besteed aan consumptiegoederen dan
aan de produktie van de zware industrie.
De graanoogst moet volgens de streefcij
fers de komende jaren liggen tussen de
238 miljoen ton en de 242 miljoen ton.
Westerse deskundigen zeggen dat dit te
hoog gegrepen is.
BELFAST (AP/UPI). De zeven
Noordierse „dekengevangenen" die op 27
oktober een hongerstaking zijn begonnen
teneinde de status van politieke gevange
ne af te dwingen, zijn gisteren vanuit hun
cel overgebracht naar een ziekenhuis.
De zeven gebruiken alleen water en
zouttabletten en zijn ernstig verzwakt.
Een woordvoerder van het Britse departe
ment van Noordierse Zaken verklaarde,
dat men de zeven alleen onder medisch
toezicht wil stellen. Deskundigen hebben
verklaard dat de gevangenen rond Kerst
mis zullen overlijden als hun toestand niet
verandert. Zij hebben de benaming „de
kengevangenen” gekregen, omdat zij zich
al jarenlang slechts in een deken hullen en
weigeren gebruik te maken van toiletten.
Zes van de mannen zijn lid van het Ierse
Republikeinse leger, IRA.
Londense politiefunctionarissen onder
zoeken het wrak van een auto, die gister
avond door een bom werd verwoest. Verschil
lende mensen werden gewond toen twee van
een bom voorziene auto’s ontploften voor
een kazerne van het Britse leger in het West-
londense stadsdeel Hammersmith.
LISSABON (Reuter/AP). De commu
nistische presidentskandidaat in Portugal
Carlos Brito heeft gisteren meegedeeld
dat zijn partij hem heeft teruggetrokken
als kandidaat voor de zondag te houden
verkiezingen.
Reden hiervan is, dat de communisti
sche partij PCP nu van mening is dat alle
stemmen van de oppositie moeten gaan
naar de huidige president Eanes, die als
enige kans maakt de centrumrechtse kan
didaat Antonio Soares Carreiro te ver
slaan. Brito verklaarde gisteren dat de
PCP het geenszins geheel eens is met de
politiek van Eanes in de afgelopen jaren,
maar dat moet worden voorkomen dat
Carneiro president wordt. Deze laatste
vertegenwoordigt de Democratische Alli
antie, die bij de vorige maand gehouden
algemene verkiezingen ook al een grote
overwinning behaalde.
LONDEN. De organisatie voor men
senréchten Amnesty International heeft
gisteren een rapport gepubliceerd over
Spanje, waarin wordt gesteld dat in dit
land nog steeds politieke gevangenen
door de politie worden gemarteld.
In oktober vorig jaar is een missie van
Amnesty naar Spanje gegaan, welke de
gevangenhouding van personen om poli
tieke redenen heeft onderzocht. De
Spaanse regering wordt in het rapport
aanbevolen de politie niet meer toe te
staan verdachten tien dagen in hechtenis
te houden zonder officiële aanklacht en
vraagt bovendien om controle op de on
dervragingen en meer medische onder
zoeken in de gevangenissen.
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO. De Surinaamse mi
nister Haakmat van Justitie, Politie en
Leger, heeft vrijlating bevolen van twee
officieren die waren betrokken bij de
staatsgreep van 25 februari.
De twee waren gestationeerd op het
vliegveld Zanderij waar de machtsover
name zou beginnen. Majoor Bouterse wij
zigde echter zijn plannen en viel eerst de
Memre-Boekoe-kazerne aan. Begin april
liet hij als lid van de Nationale Militaire
Raad de officieren Wirth en Rambocus
arresteren. De twee zijn nooit in staat van
beschuldiging gesteld en weten ook niet
waarom ze werden gearresteerd.
De auditeur-fiscaal bij het Bijzonder
Gerechtshof, mr. R. de Freitas, heeft tw ee
topambtenaren in staat van beschuldiging
gesteld. De een, een districtscommissaris
zou met grond hebben gemanipuleerd; de
ander, ex-directeur van het planbureau,
wordt onmaatschappelijk gedrag ten laste
gelegd. Naar verwachting moeten ze op 21
december voor het Bijzonder Gerechtshof
verschijnen.
(Van onze redactie buitenland)
LUXEMBURG. De Franse president Giscard d’Estaing heeft gisteren een
stokje gestoken voor het plan van premier Van Agt namens de Europese
regeringsleiders verslag uit te brengen in het Europees parlement over het
(Van onze redactie buitenland)
SAN SALVADOR. In vier steden in
El Salvador is het gisteren, aan de voor
avond van de begrafenis van de zes ver
moorde linkse leiders, tot ontploffingen
en vuurgevechten gekomen.
In de afgelopen 24 uur zijn bij de onge
regeldheden in El Salvador tenminste 15
burgers om het leven gekomen. Vanuit
kerkelijke kring wordt vernomen dat
sinds 1 januari 9.300 Salvadorianen om
het leven zijn gebracht. Kerkelijke leiders
zeggen dat politiek rechts verantwoorde
lijk is voor de meeste gewelddaden.
Onder links in El Salvador bestaat hevi
ge verontwaardiging sinds de ontvoering
afgelopen donderdag van een twintigtal
linkse leiders en de daarop volgende
moord op zes hunner. Voor deze moorden
is een rechtse „brigade des doods” verant
woordelijk. De zes slachtoffers worden
vandaag begraven. De vrees bestaat dat
het daarbij opnieuw tot onlusten zal
komen.
Vier leden van het politburo, die allen
werden beschouwd als aanhangers en be
schermelingen van de vroegere partijlei
der Gierek, zijn uit hun functie ontheven.
Twee belangrijke personen zijn weer te
ruggekeerd in de Poolse leiding, namelijk
generaal Moczar, die aan het eind van de
jaren zestig verantwoordelijk was voor
een omvangrijke antisemitische campag
ne, en Tadeusz Grabski, die twee jaar
geleden als een van de eersten kritiek
oefende op de toenmalige partijleider
Gierek.
De eerste partijsecretaris in Gdansk,
Fiszbach, is benoemd tot plaatsvervan
gend lid van het politburo en waarnemers
zien daarin een bewijs dat hij steeds be-
langrijker wordt.
Daarnaast verliezen zeven voormalige
medewerkers van Gierek hun zetel in het
Poolse parlement. Ex-partijleider Gierek
toenemen (dit jaar 12,12 miljoen vaten,
in 1985 tussen de 12,4 en 12.9 miljoen
vaten).
Wat de industriële groei betreft wordt
niet zo hoog gemikt als tot nu toe. Opval
lend is dat meer aandacht zal worden
naar de EG-ministers van Buitenlandse
Zaken. Volgens Van Agt hebben de Fran
sen gedreigd dat ze nadrukkelijk zullen
verklaren dat Van Agt niet namens de
Fransen spreekt als hij toch voor het
Europees parlement zou verschijnen.
Overigens stemde de Europese top in
Luxemburg gisteren in met Van Agts idee,
volgend jaar, wanneer ons land EG-voor-
zitter is, een conferentie te houden van de
Europese ministers van Financiën, Eco
nomische Zaken en Sociale Zaken.
Voorts is gisteren besloten, het onder
zoek naar de vraag of een Europees Mid-
den-Oosten-initiatief een vredesregeling
in dat gebied naderbij kan brengen, voort
te zetten. In dit verband zal minister Van
der Klaauw van Buitenlandse Zaken, die
op 1 januari zijn Luxemburgse collega
Thorn opvolgt als voorzitter van de Euro
pese ministerraad, contact opnemen met
Israel, de arabische landen, de PLO en de
Amerikanen.
De Brit Roy Jenkins, de scheidende
voorzitter van de Europese Commissie
(het dagelijks bestuur van de EG) heeft
overigens in zijn politiek testament gepleit
voor een werkelijk verenigd, niet-federaal
Europa. Hij kreeg daarvoor niet van
iedereen evenveel begrip. Zo zei bonds
kanselier Schmidt van West-Duitsland
volgens premier Van Agt. dat Europa
„God zij dank is losgekomen van de dog
matische supranationaliteitsgevoelens
waarin het vroeger wegzweefde”.
Schmidt noemde de gedachte dat staten
soevereiniteit aan „Brussel” zouden af
staan „bezijden de werkelijkheid”.
In zijn politiek testament waarschuwt
Jenkins verder tegen de tendens dat de
EG-landen proberen evenveel aan de Ge
meenschap te verdienen als zij er financi
eel aan bijdragen.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS. Nederland krijgt de lei
ding in een werkgroep van Europese
landen, welke zich gaat bezighouden
met de vervuiling van de zee door
olietankers. De werkgroep zal maat
regelen tegen die vervuiling voorbe
reiden die juridisch waterdicht en
praktisch uitvoerbaar zijn.
Dit is gisteren besloten op een conferen
tie van dertien Westeuropese kuststaten in
Parijs. Hier waren de ministers van Ver
keer en Waterstaat van de betrokken lan
den aanwezig om te praten over vervui
ling, die olielozingen op zee, het gevaar
dat olietankers, die worden bestuurd door
ondeskundige bemanningen opleveren en
de scheepvaartdrukte in het Kanaal,
waardoor in dit gebied regelmatig tanker-
rampen voorkomen.
Minister Tuijnman van Verkeer en Wa
terstaat deelde na afloop van de conferen
tie mee, dat de werkgroep zo snel mogelijk
resultaat moet boeken. Ons land voldoet
volgens hem al redelijk aan de eisen die
zullen worden gesteld aan olietankers en
andere schepen om vervuiling te voorko
men, maar toch zullen ook in Nederland
de reders nog behoorlijke investeringen
moeten doen. Een land als Griekenland,
ook in Parijs vertegenwoordigd, zal ech
ter met grote problemen worden gecon
fronteerd, omdat de tankervloot van dit
land de naam heeft vervuilend te zijn en
slecht opgeleid personeel te bezitten.
Voor 1 juli komend jaar moet het werk
van de groep rond zijn. Daarna kan een
nieuwe conferentie worden gehouden,
waarop de maatregelen worden vastge
steld. Een idee van de Franse minister
Hoeffel van Transport om een zwarte lijst
op te stellen van slecht gekwalificeerde
schepen, werd op aandringen van de
Griekse delegatie verworpen.
De Franse president Giscard, die in Luxemburg verblijft voor de top van de Europese staats-
en regeringsleiders, ging gisteren te voet naar de bijeenkomst. Niet zichtbaar op de foto is
overigens de lijfwacht, die het Franse staatshoofd ook in Luxemburg geen moment in de steek
laat.
Grote zuivering in partijleiding Polen
«8»
zelf zal ook niet meer in het parlement
terugkeren. Hij verliest eveneens zijn zetel
in het centrale comité van de partij en zijn
plaats in de zuiver ceremoniële
staatsraad. Of Gierek en zijn aanhangers
ook hun partijlidmaatschap zullen moe
ten opgeven is nog niet duidelijk.
