Zeffirelli verveelt door
gebrek aan eigen inbreng
amsterdam
de
Caligula: geldwinnaar
in oktober
hciarlem
in
De direktcur
van de V.V.V. Haarlem
Doeltreffende regie
Roegs Don't look Now
filmhuizen
v
Jezus van Nazereth mooi en vakkundig verfilmd
I
I
terstal interieurarchitektuur
ELS
z
Nederlandse Bioscoopbond publiceert filmcijfers
Bitterzoete komedie Mama wordt 100
Helft bioscoopbezoekers
bereid tot steun aan
Nederlandse film
12
DECEMBER
13
VRIJDAG 5
1980
FILM
)NS
(S
drijf
en
aan
en
en
MOTOREN REVISIE
KENNEMERLAND b.v.
ZUIGERVEREN-KLEPPEN
LAGERSCHALEN-
PAKKINGEN ETC.
17.500
Nederland komt dan nog aardig voor de
Charles Boost
Scène uit Spetters, de best-lopende film in de eerste tien maanden van 1980.
(ADVERTENTIES)
e van
merk
HEID
r
gen
uur.
zijn
Geraldine Chaplin op de rug van haar
echtgenoot in Mama wordt 100.
15.250
87.500
18.500
In verband met de heugelijke dag is Ana
(ook nu Geraldine Chaplin) in gezelschap
van haar man teruggekeerd naar haar
vroegere omgeving waar ze de beide
zoons, de wereldvreemde Fernando en de
erotomane Juan, weer ontmoet en nog
andere familieleden die min of meer ho
pen op de dood en de erfenis van de
bedlegerige maar nog altijd vitale moeder
en grootmoeder en die l haar einde door
slinkse middelen trachten te bevorderen.
dag door met Het Teken van het Beest op
de vijfde plaats te komen. Maar ook die
vreugde vergaat als men, kijkend in de
lijst van de Top 20 over de volle tien
maanden van dit jaar, ontdekt dat bij het
vaststellen van de nieuwe vergelijkingsge-
tallen de Nederlandse film helemaal weg-
Dat zou nog niet zo erg zijn, als niet
tegelijk uit dat Top-20-lijstje bleek dat een
veel geroemde en aanbevolen film als
Being There (met Peter Sellers) als no. 3
genoteerd staat. En All That Jazz, toch
ook geen kleine jongen, met moeite als
tiende op de ranglijst voorkomt.
Dit wat de waardering van het publiek
betreft. Over het bioscoopbezoek kan nog
gezegd worden dat er vergeleken met een
zelfde periode in ’79 een lichte teruggang
te bespeuren valt, iets van 900.000 op een
totaal van ongeveer 22 miljoen. Maar dat
heeft niet doorgewerkt op de bruto-recet-
tes die met aangepaste entreeprijzen, ver
geleken met de cijfers over de eerste tien
maanden in 1979, met plusminus 7 miljoen
gulden gestegen zijn.
den vertolkt door Robert Powell (als Je
zus), Anne Bancroft, Stancy Keach en
Rod Steiger.
valt. Gelukkig valt dat te verklaren uit het
feit dat Het Teken van het Beest nog niet
helemaal uitgedraaid is en evenals Being
There en AU That Jazz, die ook niet meer
voorkomen op de laatste lijst, nog een
hoger rangcijfer aan de kassa kunnen
verdienen en in de competitie kunnen
terugkeren als de balans over het hele
jaar wordt opgemaakt.
Als beste film over die tien maanden
komt Spetters uit de bus met Kramer
versus Kramer als tweede en Caligula
ditmaal als derde. Manhattan van Woody
AUen heeft het in die tien maanden niet
verder gebracht dan de zestiende plaats.
>vag-
1.000
MOTOREN IN DIVERSE TYPES MET EN
ZONDER INRUIL MOGELIJK
R. PEEREBOOMWEG 18
WAARDERPOLDER L?
HAARLEM TEL. 320251 JtL w
C NABU P.T.T. TOREN lvJt\ l
Mator
0.000.-
8 KRG
eerd
DOP
wagenweg 1 haarlem hoek houtplein 023-312172
0.000,-
icces-
15.000
7.500
2.500
3.000
2.500
2.250
2.750
0.000
9.900
6.750
9.750
9.500
0.500
9.500
8.750
9.750
9.000
7.750
7.750
7.250
9.500
7.500
5.500
5.500
5.000
5.000
1.500
5.000
2.950
3.500
1.000
6.500
6.500
6.500
5.000
5.750
7.500
7.500
6.500
8.750
9.500
0.000
3.750
1.750
7.750
het Kruis) en tien jaar later zorgde De
Müle met zijn King of Kings voor het
grootste bioscoopsucces van die tijd. Uit
een meer recent verleden zal men zich
George Stevens’ The Greatest Story ever
Told met Max von Sydow als de Christus
figuur herinneren en uit datzelfde jaar
Simon is een debuutfilm van MarshaU
Brickman (vroeger co-senarist van Woody
Allen). De film vertelt van een professor
aan een Amerikaanse universiteit die
door een groep geleerden wordt uitgeko
zen om te poseren als een buitenaards
wezen. In die vermomming geeft de pro
fessor dan een satirische, humoristische
bUk op het hedendaagse Amerika iets
wat niet altijd lukt.
De Bond heeft met zijn terughoudend
heid in deze gebroken, door in zijn eigen
wekelijkse pubücatie, kortweg Füm gehe
ten, met wat getaUen aan te komen dra
gen. De gegevens betreffen de maand
oktober en de eerste tien maanden van dit
jaar. OpvaUend is dan bijvoorbeeld dat de
anonieme Itahaanse produktie Caligula,
die het nogal zwaar te verantwoorden
heeft gehad en wat mij betreft de meest
pretentieuze flop was van de laatste
maanden was, als no. 1 vermeld staat op
de lijst van de Top 20 van de maand
oktober, dat wil zeggen, in die maand het
meeste geld in het laatje heeft gebracht.
Deze doorziet de boze bedoehngen van
haar liefhebbende kinderen en brengt al
leen Ana op de hoogte van haar vermoe
dens zodat deze tijdig nog de misdadige
plannen kan dwarsbomen. Rond deze ba
sisintrige spelen zich nog aUe mogelijke
incidenten en verwikkelingen af waarmee
deze bitterzoete comedie van een perfecte
verteUer en regisseur tot aan de rand toe
gevuld wordt. De film is een indringende
studie geworden van een welvarend
Spaans gezin dat zich na de dood van
Franco als bevrijd voelt van allerlei
overgeleverde schuldenlasten, gedragspa
tronen en omgangsvormen.
AMSTERDAM (ANP). Meer dan
de helft van het Nederlandse publiek
(54 procent) is bereid voor een bio
scoopkaartje een kwartje meer te beta
len als dat geld gebruikt wordt ter
ondersteuning van de Nederlandse
film. Het tijdschrift Film- en tv-makers
heeft dat via een enquête uitgezocht.
In opdracht van het tijdschrift wer
den 1025 Nederlanders van 13 tot 70
jaar door het I.S.K. (Instituut voor So
ciale Kommunikatie en Marktonder
zoek) ondervraagd. Bijna 20 procent
van de geënquêteerden bleek nog nooit
een bioscoop te hebben bezocht en 48
procent was meer dan een jaar niet
naar de film geweest. Ongeveer 10 pro
cent gaat gemiddeld een keer per
maand.
De laatste film die men had gezien
was in 60 procent van de gevallen een
buitenlandse produktie en bij 16 pro
cent een Nederlandse. Vooral de men
sen die zelden naar de bioscoop gaan
noemden vaak een Nederlandse film.
Van de regelmatige bioscoopbezoekers
heeft 38 procent de Nederlands film
nog nooit een blik waardig gekeurd.
Verder blijkt dat Spetters de meeste
kijkers heeft getrokken, gevolgd door
Soldaat van Oranje en Turks Fruit. In
de onderste regionen bungelen Juliana
Regina, Een vrouw als Eva, Lieve Jon
gens en Dr. Vlimmen.
Door de hele filmgeschiedenis heen is er
immers, meestal met aanzienlijk succes
door ondernemende producenten naar
verfilmbare passages uit de Bijbel ge
zocht, zowel om hun dramatische kracht
als om hun attractie óp vrome zielen die
de heilige verhalen waarmee ze waren
opgevoed in bewegende beelden wilden
zien herleven. Al in 1912 was regisseur
Sidney Olcott met zijn medewerkers naar
het Heilige Land afgereisd om authentie
ke opnamen te maken voor zijn From the
Manger to the Cross (Van de Kribbe naar
Overigens ook u bent bij deze graag genodigd. Misschien
treft u - in cognito - de VVV vakman bij uitstek Maar zeker
ónze vakmensen die u behalve de genoemde meubelont
werpen van buitenlandse origine met plezier het beste van
eigen bodem laten zien
Jezus voor Pilatus (Rod Steiger) in Jezus van Nazareth.
tot traditie en cliché geworden opvattin
gen van zijn godsdienstige landgenoten.
Zij zullen de Christus herkennen zoals hij
voorkomt op de kruiswegstaties, de bid
prentjes en de bijbelillustraties waarmee
ze zijn opgevoed. Even raakt hij uit de
sleur als hij de geldhandelaren uit de
tempel veijaagt maar overigens vervalt
bij deze interpretatie iedere aanduiding
dat het hier gaat om een wereldher
vormer.
Zeffirelli filmt mooi en vakkundig maar
gelijk zonder eigen inbreng en dus ook
eindeloos vervelend. De hoofdrollen wor-
is door Terstal van harte uitgenodigd om eens informatie in
te winnen over de opmerkelijke Deense- en Duitse-, Zweed-
se<en Zwitserse-, maar ook Italiaanse meubelprogramma’s
uit de Terstal-kollektie. Om van het internationaal gezelschap
dat zo graag .Haarlem bekijkt, eens- te weten wat zij onder
moderne interieurkunst verstaat
De Nederlandse Bioscoop Bond is nooit
erg scheutig geweest met het publiceren
van cijfers betrekking hebbend op bio
scoopbezoek en recettes, hoewel uit dat
rekenmateriaal voor geïnteresseerden
soms zinvolle conclusies te trekken val
len. Vooral als je over film praat en
schrijft is het leerzaam te ontdekken in
hoeverre je smaak bij het wekelijkse re-
kenschap-geven gedekt wordt door die
van de door geen voorgevoelens gekwel
de bioscoopbezoeker.
staat in het boek en die volledig verwoest
werd in de oorlog tussen de Noordelijke
en Zuidelijke staten van Amerika, de bloe
dige broederstrijd die zich tussen 1861 en
1865 afspeelde en in Gejaagd door de
Wind de realistische achtergrond vormt
van een grote romantische liefde.
Op de agenda van de nachtvoorstellin-
gen staat bij Studio een bijzonder aardige
Spaanse klucht vermeld van Carlos Sau-
ra, de maker van ook hier succesvolle
films als Cria Cuervos en Elisa, vida Mia.
Ditmaal, in Mama cumple 100 Anos, wat
zoveel wil zeggen als Mama wordt Hon
derd is Saura luchtiger en speelser dan in
dat vroegere werk en deze film is dan ook
de meest populaire geworden die hij ge
maakt heeft. Bioscoopgangers met een
goed geheugen zullen zich misschien Sau-
ra’s uit 1972 daterende Ana y los Lobos
(Ana en de Wolven) herinneren waarin
Ana, gespeeld door Geraldine Chaplin (in
het werkelijke leven de echtgenote van
Saura) als gouvernante optreedt in een
kleurrijke Spaanse familie. In diezelfde
omgeving speelt zich nu de nieuwe film af.
Opnieuw is de levenslustige grootmoeder
die in een groot landhuis de familie met
ijzeren hand regeert en nu haar honderd
ste veijaardag gaat vieren, de centrale
figuur.
Opmerkelijk op de lijst van nachtvoor-
stellingen is ook Don’t look Now in Roxy.
De film werd naar een verhaal van Daph
ne du Maurier gemaakt door Nicolas Roeg
en vertelt van de angstwekkende en on-
begijpelijke voorvallen die het echtpaar
Baxter beleeft tijdens een verblijf in Ve
netië. John en Laura Baxter hebben kort
tevoren een schokkend verlies geleden,
hun dochtertje is verdronken in de vijver
van hun Engelse villa en hoewel John het
ongeluk bijna lijfelijk voorzien heeft is hij
te laat bij de plaats van onheil gekomen.
Met een kwellend schuldgevoel gaat hij
met zijn vrouw naar Venetië waar hij als
restaurateur van oude gebouwen de lei
ding op zich heeft genomen van herstel
werkzaamheden aan een laat midde
leeuwse kerk.
De reis brengt niet de gehoopte ontspan
ning, het gebeurde ongeluk blijft hen ach
tervolgen, nu in de gedaante van twee
zonderlinge dametjes, van wie een blind
is, die op de hoogte blijken van het nood
lottige ongeval en suggereren dat er een
contact met het slachtoffer mogelijk is.
Andere onverklaarbare gebeurtenissen
versterken de macabere sfeer in het win
terse Venetië en maken de film tot een
psychologische thriller van een bijzonder
sterke werking. Roeg die cameraman was
bij Fahrenheit 451 van Francois Truffaut
en bij Far from the Madding Crowd van
John Schlesinger, maakte zelf in 1971
Walkabout en veel later The Man who fell
to Earth met de zanger David Bowie,
maar geen van die prestaties hebben zijn
beheerste en doeltreffende regie in Don’t
look Now overtroffen.
Voor de jeugd draait in Palace de Belgi
sche tekenfilm Lucky Luke en in Studio
de Disney speelfilm Heksen en Bezemste
len met Angela Lansbury en Davis Tom
linson.
Als proeve van bekwaamheid uit een
I lang vervlogen verleden stelt Palace daar-
I tegenover het reeds vele malen herhaalde
I Gejaagd door de Wind, een monsterpro-
I duktie van veertig jaar geleden die nog
I veel van zijn oorspronkelijke kracht be-
I houden heeft. Gone with the Wind zoals de
roman heette die Margaret Mitchell (1900-
1949) in 1936 schreef, heeft een lange peri-
I ode van voorbereiding gekend voor tot
verfilming kon worden overgegaan. De
filmrechten van het boek dat ruim 1000
pagina’s telde werd kort na zijn verschij-
nen door de machtige producent David O.
I Selznick voor het toen hoge bedrag van
50.000 gekocht. Vivian Leigh, toen een
vrijwel onbekend Engels actricetje, speelt
Scarlet O’Hara, Clark Gable is Rhett But
ler. De première had plaats op 31 decem
ber 1939, in Atlanta, de stad die centraal
ding” van filmprodukties, hoofdzakelijk
bestaande uit decor- en costuumontwer-
pen. Toen Visconti als regisseur ook voor
toneel en opera ging werken, ging Zeffire-
li mee en werd op zijn gebied een intema-
tonale beroemdheid. Voor de Old Vic in
Londen ging hij Shakespeare-stukken re
gisseren en enscèneren maar ook modem
toneel had zijn belangstelling. Zo verzorg
de hij de eerste Europese opvoering van
Arthur Miller’s After the Fall.
In 1965 begon zijn filmcarrière. Hij
maakte levendige verfilmingen van The
Taming of the Shrew (met het echtpaar
Taylor-Burton) en van Romeo en Juliet
maar viel door de mand met Brother Sun,
Sister Moon, een interpretaite van het
leven van Franciscus van Assisi die als
een stuk grandioze kitsch overkwam. En
daarna bevestigde The Champ met Jon
Voight, Faye Dunaway en het schattige
kind-acteurtje Ricky Schroder het wan
kelbaar evenwicht van de filmer Zeffi
relli.
Met zijn gevoel voor klassieke aankle
ding en voor mooie harmonische beelden
was Zeffirelli nagenoeg voorbestemd om
zijn verfijnde krachten ook eens te wagen
aan een bijbels drama. Het resultaat werd
een 4V2 uur durende diavertoning van het
Passie-verhaal. Mooie beelden, fraai aan
gekleed, doordachte camerabewegingen
en „the greatest story ever told” waaraan
Zeffirelli niets heeft toe te voegen. Hij
geeft niet als bijvoorbeeld Pasolini in II
Vangelo een persoonlijke interpretatie
van de Christusfiguur die in die opvatting
een sympathieke revolutionair werd. Zef
firelli houdt zich aan de bijbel en aan de
I Behalve de film Simon (Tuschinski
12), heeft Amsterdam nog maar één
I première van enig gewicht te bieden,
I Zeffirelli’s tweedelig Bijbels epos, Je-
I zus van Nazareth, waarmee City deze
I week ons in een enigszins vervroegde
maar verheven kerststemming wil
trachten te brengen. Wie gedacht
mocht hebben dat met het heengaan
van Cecil B. de Mille en zijn epigone
verfilmingen van onderwerpen uit
het Oude en Nieuwe testament wat
uit de mode waren geraakt, zal zijn
mening moeten herzien. Het moet na
melijk niet uitgesloten worden geacht
dat nu Zefferelli onbeperkt geld en
i mankracht heeft gevonden voor een
gedetailleerde beschrijving in film
beelden van het aardse leven van
Christus, er weer nieuwe talenten
I zich zullen aanmelden om, zoals dat
materealistisch heet, een gat in de
markt te vullen.
(1964) Pasolini’s II Vangelo secondo Mat
teo (Het Evangelie volgens Mattheus).
Maar ontelbaar zijn de minder bekende of
minder succesvolle inspiraties uit de heili
ge boeken of de variaties op thema’s die
direct of indirect te maken hebben met
uitstralingseffecten van Christus’ levens
wandel op aarde, als The Robe, The Sign
of the Cross, The Big Fisherman, Ben
Hur, Barabbas, Quo Vadis, The Ten Com
mandments. Op dat front is het een tijd
lang stil geweest maar een film als Zeffe-
relli’s Jezus of Nazareth die niet eerder
gemaakt zal zijn voor het afzetgebied
grondig geëvalueerd is, wijst in de rich
ting van een potentiële markt die in de
naaste toekomst zeker niet over het hoofd
zal worden gezien.
Wie is deze Zefferrelli die ons zo onver
wacht met zijn kerstsurprise komt verras
sen? Franco Zeffirelli werd in 1924 in
Florence geboren, wilde oorspronkelijk
architect worden maar ging na een ont
moeting met Visconti over tot de „aankle-
Tot en met zaterdag gaat de Filmschuur
(Smedestraat, Haarlem) door met verto
ningen in het kader van Cinemathema
een filmfestival, ditmaal met het thema
neo-realisme, dat in verschillende delen
van het land plaatsheeft. Haarlem heeft
een gedeelte van het programma overge
nomen.
Il Mulino del Po (De Molen aan de
Rivier) werd in 1948 gemaakt door cineast
Lattuada. II mulino del Po laat de sociale
strijd zien van de arbeiders en boeren
tegen de grootgrondbezitters. De mole
naar Scacemi vervalst zijn boeken om de
enorm hoge belastingen te ontkomen en
wanneer dit ontdekt wordt, is de revanche
het in brand steken van de molen. De film
draait vanavond, aanvang 21 uur.
Vittorio de Sica maakte in 1951 een film
over Umberto Domenico Ferrari, een ou
de man die alleen een hondje bezit en er
maar met moeite in slaagt de maandelijk
se huur te betalen. Wanneer Umberto een
keer terugkeert van een verblijf in het
ziekenhuis blijkt zijn woning aan een an
der verhuurd te zijn. De oude man besluit
bijna zelfmoord te plegen; alleen door de
gedachte aan wat er met zijn hond zou
moeten gebeuren, ziet hij hier vanaf. Um
berto D., zoals de film heet, is morgen
avond te zien vanaf 21 uur.
Het Filmschuur-programma wordt ko
mende zondag voortgezet met een middag
voor de jeugd. Na de korte animatiefilm
Wind, wordt de door David Wrye gemaak
te Bom Innocent gedraaid. Deze in de
eerste instantie voor de televisie gemaakte
jeugdfilm gaat over een 14-jarige meisje
dat, voor de zesde maal van huis is wegge
lopen en daardoor in een staatsschool
terechtkomt. Haar lotgenoten zien de
nieuwkomeling als „anders” omdat zij
nog een ideaal voor ogen heeft (stewar
dess worden). Voor dit „anders zijn”
wordt het meisje gestraft. Na enkele da
gen mag ze op proef naar huis, maar alles
loopt mis en het meisje keert terug, min
der idealistisch. Uiteindelijk past ze zich
zelf helemaal aan; ze vormt niet langer
een uitzondering. Vanwege de ideeën in
de film, en enkele wrange scènes bestaat
de mogelijkheid om na afloop van verto
ning over de film te praten. (Aanvang
14.30 uur).
Vanaf woensdag 10 tot en met zaterdag
13 devember wordt Hongaarse Rapsodie,
van de regisseur Miklos Jancso, gedraaid
in de Filmschuur. Zoals de titel al aan
geeft gaat het om een wervelend schouw
spel van dansen en zingen gekoppeld aan
een stuk Hongaarse geschiedenis. Hon
gaarse Rapsodie, de eerste van een trilo
gie, vertelt in grote lijnen het verhaal van
de Hongaarse politicus-reactionair Endre
Bajcsy-Zsilinsky. Aanvang 21 uur.
Waarschijnlijk volgens het principe
dat het beter is een goede film te prolon
geren dan met een nieuwe maar middel
matige film aan te komen, zijn Roxy,
Luxor en Studio deze week niet van pro
gramma veranderd. Het aanbod op het
ogenblik van nieuwe films is beperkt en
van niet al te beste kwaliteit en dus zijn
de drie theaters doorgegaan met de ver-
I toningen, respectievelijk van Being The-
t re, Shining en Vrouwenstad, nog altijd
J behorend tot de interessantste produk-
ties van dit seizoen. Deze drie prolonga
ties stellen de Haarlemse filmliefhebbers
in ieder geval alsnog in staat voor het
einde van dit jaar enkele veelbesproken
prestaties van een overigens aarzelende
en onzekere filmindustrie te bekijken.
x.<:
