Over hulpverlening in rampgebied Verkiezingen Portugal gaan door Sa Carneiro omgekomen bij vliegtuigongeluk Londen wil naar Noord-Zuid-top Iraanse aanval Syrië: geschil met Jordanië is ten einde Acht doden bij massale rellen in Indonesië Hotelbrand eist 26 mensenlevens Suriname pakt journalist uit Nederland op op Iraakse olieraffinaderij EG kunnen maar Berging Kielland Weduwe Mao wil blijkt mislukt zich verdedigen Brits olieconcern ziet winst dalen Economische groei in Zimbabwe Man neergeschoten bij gijzelingspoging Grote actie tegen terreur in Italië weinig omhoog” „Landbouwprijzen SU Mi Sa Carneiro: „dorst naar macht” P - DECEMBER VRIJDAG 5 )rd nk ef ;te oek ang ter- en ook heb iich ;rkt :ers sea ige- ien o 'n tien /an Iers i in een in nu- in ■zit- raf- lifi- itse ■za- Ne- lis- ren hal vee /an en- ■als de de /rij 2 1980 BINNEN- EN BUITENLAND I (Van onze redactie buitenland) ROME-NAPELS-BRUSSEL. De Italiaan se minister-president Arnaldo Forlani heeft gisteren in een poging een regeringscrisis te voorkomen, gewaarschuwd tegen pogingen „politieke munt te slaan uit de aardbevings- ramp, door aanvallen op de regering of afzon derlijke ministers”. 1H RI Arnaldo Forlani leven gekomen bij een vliegtuigongeluk in de buurt van Lissabon. CR -■ I Spong was naar Suriname gereisd om de zeven mensen juridisch bij te staan, tegen wie gisteren een proces is begon nen. Volgens de Surinaamse autoriteiten zouden ze plannen hebben gemaakt voor een linkse staatsgreep. De president van de krijgsraad willigde Spongs verzoek tot het proces, dat vandaag verder gaat, te worden toegelaten in, maar minister Haakmat van Justitie sloot hem van de verdediging uit. „Er is geen enkele nood zaak om vreemde advocaten voor ons rechtscollege te laten pleiten”, aldus Haakmat. mu- eum roor om niet ■den tot ven. Uit het getroffen gebied komen inmiddels verdere berichten over plunderingen. De Italiaanse justitie heeft 1000 man ingezet om op te treden tegen prijsopdrijvers en plunderaars. Gisteren leverden in het getroffen gebied twee rivaliserende bendes een vuurgevecht met elkaar. De politie die tussenbeide kwam trof honderden dekens aan die oorspronkelijk voor de slachtoffers van de beving waren bestemd. Ordetroepen proberen verder banken te bewaken en de kostbaarheden terug te vinden die daar werden bewaard. De Europese Commissie heeft gisteren 108 miljoen gulden ter beschikking gesteld van Italië als noodhulp voor de slachtoffers van de aardbeving. De commissie besloot ook aan de EG- lidstaten voor te stellen een bedrag van 540 miljoen gulden aan Italië te geven in de vorm van een rentesubsidie. De regeringslei ders van de negen lidstaten gaven dinsdag al hun fiat voor zo’n rentesubsidie. De lening waarover deze subsidie zal worden gegeven zal 2,7 miljard gulden bedragen, zo stelt de Europese Commissie nu voor. De rentesubsidie van 540 miljoen gulden betekent voor Nederland een last van 35 miljoen gulden. Dit kan echter via de gewone EG-begroting worden gefinancierd. deel uit van de coalitieregering, zo zei hij, maar dat betekent niet dat wij onze ogen nu maar moeten sluiten. De Italiaanse communistenleider Berlinguer heeft de socialisten vorige week al uitgenodigd het „historisch compromis” tussen christen democraten en socialisten te verbreken. De christen-democra- ten moeten eruit, zo zei hij, en de communisten moeten het roer ovememen om het land te besturen, samen met eerlijke lieden uit andere partijen. Behalve Sa Carneiro en Amaro Da Cos ta kwamen om het leven de vriendin van de premier, de echtgenote van Amaro Da Costa, de chef-kabinet en diens echtgeno te en twee piloten van het toestel. Het reisdoel van Sa Carneiro was de Noordportugese havenstad Oporto, waar hij zou deelnemen aan een verkiezingsbij- De bergingspoging wordt 'als definitief mislukt beschouwt. Volgens de Noorse overheid was het risico dat het booreiland opnieuw zou omslaan en daarbij twee reusachtige pontons zou meesleuren, te groot. Het had dan de ingang van het fjord voor de havenstad Stavanger kunnen ver sperren. De onderneming heeft tot dusver 30 miljoen gulden gekost. Het is op dit moment volstrekt onduidelijk wat er moet gebeuren met het platform, waarin zich vermoedelijk nog de stoffelijke overschot ten van 36 mensen die na de ramp in maart van dit jaar nog worden vermist, bevinden. LONDEN (Reuter). De Britse minis ter van Buitenlandse Zaken Carrington heeft gisteren bekendgemaakt dat zijn land wil deelnemen aan de conferentie tussen arme en rijke landen, in het kader van de Noord-Zuiddialoog, die volgend jaar wordt gehouden in Mexico-city. De Britse regering heeft in de afgelopen jaren van verschillende kanten veel kri tiek gekregen in verband met de vermin dering van de uitgaven voor ontwikke lingshulp. Gisteren zei Carrington echter, dat hij meent dat het uit humanitaire overwegingen noodzakelijk is naar Mexi co te gaan. Hij zei ook dat de uitgaven voor de Derde Wereld voorlopig niet zul len stijgen, maar dat de regering in Lon den evenmin van plan is de markten te sluiten voor produkten van arme landen. De top in Mexico staat los van de VN- conferentie tussen Noord en Zuid die be gin komend jaar zou moeten worden her vat. In Mexico wordt gepraat op basis van het rapport van de commissie-Brandt, die zich met de kwestie van arm en rijk heeft beziggehouden. Men zal alleen aanbeve lingen doen. De 46-jarige Francisco Sa Carneiro, die gisteravond bij een vliegtuig ongeluk het leven verloor, was sinds het begin van dit jaar pre mier van Portugal, nadat de door hem geleide centrum-rechtse coa litie van de Democratische Allian tie (AD) op 2 december 1979 bij tussentijdse parlementsverkiezin gen de overwinning had behaald. Jogh- boek istel- :huyt leve- ‘Idre- r het i tel- j na- ;a in een an is !ene- sno- .8 je iek- ebt, tnis- ioek raar te um, de tke- ij er leen laar ip ir- de jn ie- /ii li te id c- [k e- m il- e- jn fï- ui- ni- al- la- ke iet de ;n- m- tie 13 is )at ike 'en en, Sg- 3e- en ier lat ng gs- uit ;n- (Van onze redactie buitenland) DAMASCUS-AMMAN. Syrische functionarissen in de hoofdstad Damas cus hebben gisteren laten weten dat de grenscrisis met Jordanië voorbij is. De functionarissen kwamen tot deze uitspra ken nadat de Saoediarabische bemidde laar Abdoellah Ben Abdel Aziz uit Syrië was vertrokken na besprekingen met pre sident Assad. Aziz liet gisteren al weten dat Syrië zijn troepen geleidelijk terug zou trekken van de grens. Jordaanse autoriteiten hebben echter verklaard de Syriërs pas te zullen geloven als zij met eigen ogen hebben gezien dat de Syrische troepen inderdaad worden teruggetrokken. Naar in officiële kringen in Damascus wordt vernomen is met deze terugtrekking nog geen begin gemaakt. Inmiddels is in Washington bekendge maakt dat de Amerikaanse luchtmacht binnen tien dagen zal beginnen met de levering van munitie en van reserve-on- derdelen voor militair materieel in Jorda nië. De levering is versneld in verband met het Syrisch-Jordaanse geschil. (Van onze redactie buitenland) SALISBURY. Het gaat betrekkelijk goed met de economie van Zimbabwe, ondanks de grote politieke spanningen in het land. Zo groeide de afzet van con sumptiegoederen de afgelopen drie maan den met dertig percent. Als oorzaken daarvan gelden onder meer de terugkeer van veel vluchtelingen uit het buitenland, de invoering van een minimumloon en het betalen van soldij aan vroegere vrijheidsstrijders die nu deel uitmaken van het geregelde leger. Groei is er ook in de werkgelegenheid, in de opbrengsten van de landbouw en in de export. Wel maken de economen zich zorgen over de enorme kredietbehoefte van de overheid en over de stijgende inflatie die begin volgend jaar tien percent zal bedra gen, terwijl die in april nog zeven percent was. WHITE PLAINS (AP/UPI/AP). Zeker 26 mensen zijn om het leven gekomen en ruim 40 gewond bij een ernstige hotel brand in de voorstad Wechester bij New York. Alle alarm- en blusinstallaties werkten normaal, maar het vuur verspreidde zich zo snel door het gebouw dat veel gasten geen tijd hadden het te verlaten. De brand zou veroorzaakt zijn door kortsluiting. Het hotel, Stouffer’s Inn, telde 365 kamers. Italiaanse premier wijst verwijten af (Van onze redactie buitenland) BAGDAG. Iraanse straalvliegtuigen zijn diep in Irak doorgedrongen om een reusachtige olieraffinaderij aan te vallen die nog in aanbouw is. Van diplomatieke zijde in Bagdad waar dit gisteren werd meegedeeld, zei men dat er bij deze aanval die op 25 november werd gedaan, drie Joegoslavische bouw vakarbeiders om het leven zijn gekomen. Hoe groot de aangerichte schade is, is niet bekend. Het werk aan het project in Baiji, halverwege Bagdad en Mosoel op rond 220 kilometer van de Iraanse grens, zou gewoon doorgaan. De raffinaderij, die het volgend jaar klaar voor de produktie LONDEN (Reuter). De Britse olie maatschappij BP, voor bijna de helft staatseigendom, heeft in het tweede kwar taal van dit jaar een nettowinst behaald van iets meer dan een miljard gulden tegen 2,8 miljard gulden in hetzelfde tijd vak van vorig jaar. Deze sterke winstdaling is volgens BP veroorzaakt door het feit dat men bij de verkoop van chemische produkten er niet in is geslaagd de sterke stijgingen van grondstofprijzen door te berekenen aan de afnemers. Ook zouden de koersdaling van het Britse pond sterling en de prijs stijgingen van de ruwe olie oorzaken zijn. Een deel van de neergestorte Cessna, het privévliegtuig van premier Sa Carneiro dat gisteren in de buurt van Lissabon verongelukte. Forlani kwam tot deze waarschuwing tijdens een buitenge woon debat in het Italiaanse parlement, dat geheel was gewijd aan de problemen rond de aardbeving die 12 dagen geleden in Zuid-Itaïië plaats had. De regering, aldus Forlani, deed en doet nog steeds „alles wat in ons stelsel mogelijk is” om de gevolgen van de ramp het hoofd te kunnen bieden. De Italiaanse premier gaf in het debat toe dat er fouten gemaakt waren, maar de ministers van Binnenlandse Zaken, Rognoni, en Defensie, Lagorio, herhaalden de bekende verdedi ging over de hulpverlening in de eerste dagen na de ramp: verbroken verbindingen, moeilijk begaanbare wegen, en de lange afstanden die de meeste troepen moesten afleggen om het getroffen gebied te bereiken. Tijdens het debat uitten de Italiaanse socialisten, die met de christen-democraten de nu zeven weken oude regering vormen, kritiek op het kabinet. Hun woordvoerder zei dat zijn partij er van overtuigd is dat men op de ramp niet was voorbereid en er ook niet adeauaat op heeft gereageerd. We maken weliswaar moet zijn, zal de grootste van Irak zijn. Dagelijks zullen dan 350.000 vaten ruwe olie verwerkt worden, afkomstig uit Bas ra in het zouden en Kirkoek in het noord oosten van Irak. Bij het project zijn Tsje- choslowaakse en Joegoslavische onderne mingen betrokken. Overigens hebben de staatsmedia in Irak de verklaring vande Iraanse prsident Ban-Sadr over een op handend zijnd of fensief tot verdrijving van de Iraakse troepen geridiculiseerd. „De opmerkingen van Bani-Sadr zijn voor „plaatselijke consumptie” en de aan wezigheid van Iraakse troepen in Iran is „voldoende bewijs voor de militaire supe rioriteit van Bagdad”, zo werd gezegd. Ook als er binnenkort een einde komt aan de oorlog tussen Iran en Irak kan het vele maanden duren voordat de olie-ex- port van die landen weer enigszins op peil is. Tot deze conclusie kwamen gisteren deskundigen uit de dertien lidstaten van de OPEC (Organisatie van Olie Exporte rende Landen) die deze week in Wenen hebben vergaderd. ROME (Reuter/AP). De Italiaanse po litie heeft gisteren in acht verschillende steden in totaal 28 mensen aangehouden die ervan worden verdacht te hebben meegewerkt in linkse terreurgroepen. Ook is een groot aantal geheime wapen opslagplaatsen ontdekt. Het gaat in veel gevallen om leden van de linkse organisa tie Prima Linea en van de Rode Brigades. Tot de arrestanten behoren leider Rossi van Prima Linea; Ronconi, oprichter van deze groep en Mazzola, die verdacht wordt van moord op een rechter vorig jaar. (Van onze redactie buitenland) PARAMARIBO. In Suriname is de Nederlandse journalist Rob Heukels in hechtenis genomen, maar officieel is hij nog nergens van beschuldigd. Naar ver luidt is hij opgepakt omdat hij de Suri naamse president Chin A Sen zou heb ben beledigd. Mogelijk wordt hij binnen kort het land uitgezet. Gisteren werd ook de in Nederland wonende Surinaamse advocaat G. Spong in Paramaribo aangehouden, vol gens het Surinaams Nieuwsagentschap omdat hij „bepaalde uitlatingen” zou hebben gedaan. eenkomst van de door hem gesteunde rechtse kandidaat bij de presidentsverkie zingen, generaal Soares Carneiro. De ge neraal en zijn grootste tegenstander bij de verkiezingen, de zittende president Eanes, staakten onmiddellijk na het vernemen van het ongeluk hun verkiezingscampag ne. Eanes begaf zich meteen naar de plaats van het ongeluk. Sa Cameiro’s voorlopige opvolger Frei tas Do Amaral riep onmiddellijk het kabi net in spoedzitting bijeen. Intussen heeft president Eanes verklaard dat de presi dentsverkiezingen in principe niet zullen worden uitgesteld. Een lid van de Portu gese Constitutionele Commissie liet weten dat alleen door de dood van een van de kandidaten de verkiezingen kunnen wor den uitgesteld. Sa Carneiro was Portugals eerste con servatieve premier sinds de Anjerrevolu- tie van 1974. Hij kwam vorig jaar decem ber aan de macht bij tussentijdse verkie zingen. Sa Carneiro was oprichter van de conservatieve Sociaal-Democratische Partij (PSD) in 1974, toen de revolutie een eind maakte aan de militaire dictatuur in Portugal. (Van onze redactie buitenland) JAKARTA. Tijdens anti-Chinese rel len op Oost- en Midden-Java zijn de afge lopen dagen acht studenten doodgescho ten bij botsingen met militairen. Veertien personen raakten gewond en er werden 690 arrestaties verricht. Dat heeft gene raal Soegama, hoofd van de staatsveilig heidsdienst bevestigd. Naar zijn zeggen werden de rellen, on der meer in Semarang, veroorzaakt door islamitische studenten, die voor miljoenen guldens schade hebben aangericht aan winkels, huizen, fabrieken van Chinezen en aan overheidsgebouwen. Achtergrond van de onrust is de weer oplevende haat tegen de Chinese minderheid in Indone sië, die door het vroegere koloniale be wind steeds is gebruikt als buffer tussen de Indonesische bevolking en het Neder landse gouvernement. In de havenstad Soerabaja gingen eer der deze week Soekamo-aanhangers de straat op, gekleed in het zwart en met rode baretten, om te betogen tegen de regering- Soeharto. De pers heeft tijdens de rellen niets over de onrust mogen schrijven. Admiraal Soe- domo, hoofd van de binnenlandse veilig heidsdienst, heeft dat verbod nu versoe peld, nadat de Indonesische journalisten vereniging had gevraagd om een officiële verklaring over de ongeregeldheden. De journalisten menen dat de geruchten al leen maar toenemen als de media niets over de gebeurtenissen mogen publiceren. Bij de parlementsverkiezingen van okto ber herhaalde de AD op overtuigende wijze dit succes. Sindsdien stelde Sa Carneiro zich ten doel ook het presi dentschap binnen zijn invloedssfeer te halen, en schoof hij generaal Soares Carneiro naar voren als voornaamste tegenstander van de naar herverkie zing strevende huidige president Eanes. De advocaat Sa Carneiro, specialist in opzienbarende acties, begon zijn poli tieke loopbaan onder het dictatoriale regime van Salazar. In 1969, tijdens een periode van liberalisatie die Cae- tano, de opvolger van Salazar, de Por tugezen had beloofd, werd hij via de lijst van de enig toegestane partij ge kozen in het parlement. Als parlemen tariër was Sa Carneiro zeer actief en maakte hij deel uit van een groep van acht afgevaardigden, die bekend stond als de „liberale” vleugel van het parlement. In 1973 stapte hij met veel spektakel uit de Nationale Vergade ring als protest tegen het ontbreken van openbare vrijheden in Portugal. Na de anjerrevolutie van 25 april 1974, richtte Sa Carneiro de Democratische Volkspartij (PPD) op, die links van het centrum stond. Hij werd onderminis ter in de eerste voorlopige regering onder leiding van Palma Carlos. Zijn levendige geest en de al te energieke wijze waarop hij zijn partij aanvoerde, leidde in december 1975 tot een ernsti ge scheuring in de PPD. In verband met een ernstige ziekte, die echter door sommigen werd beschouwd als zuiver „politiek” van aard, trok Sa Carneiro zich daarop terug uit de Por tugese politiek en ging naar Londen. Maar in augustus 1976 was hij al weer terug aan het hoofd van zijn partij, die hij omdoopte tot de Sociaal-Democra- tische Partij (PSD). De Portugezen leerden hem kennen als een doorge winterde politicus, die behendig ach ter de schermen kon manoeuvreren en die een „niet te lessen dorst naar macht” bezat. In 1979 gaf hij de stoot tot de vorming van de democratische alliantie met de CDS van Diogo Freitas do Amaral, de PPM van Ribeiro Teles en met zijn eigen PSD. Een combinatie die bleek aan te slaan bij de kiezers, en die dan ook in december van datzelfde jaar de parlementsverkiezingen won, waar mee voor het eerst sinds de anjerrevo lutie van 1974 rechts de touwtjes in handen kreeg in Portugal. Sa Carneiro werd premier, en kwam vervolgens al gauw in conflict met president Eanes, die hij ervan beticht te de „leider van de oppositie” te zijn geworden. De wrijvingen met Eanes brachten Sa Carneiro er toe voor de presidentsverkiezingen een eigen kan didaat naar voren te schuiven, de ul- tra-conservatieve generaal Soares Carneiro. Hij was op weg naar een verkiezingsbijeenkomst van de gene raal in de noordelijke stad Oporto, dat San Carneiro, drie dagen voor de ver kiezingen waar hij zo hartstochelijk bij betrokken was, verongelukte. Francisco Sa Carneiro, was de achtste minister-president die Portugal sinds de anjerrevolutie van 25 april 1974 heeft gehad. Hij was regeringsleider sinds 3 januari dit jaar. Hij werd op 19 juli 1934 in Oporto gebo ren. Voordat hij beroepspoliticus werd, was Sa Carneiro advocaat. Ondanks de dood van de 46-jarige pre mier, die zeer betrokken was bij de verkie zingsstrijd in Portugal al was hij zelf geen kandidaat, gaan de presidentsverkiezin gen overmorgen gewoon door. Het privé vliegtuig van de premier, een tweemotori- ge Cessna 421, stortte een minuut na de start neer toen het in botsing kwam met het dak van een huis. Het toestel verloor daarbij een vleugel en kwam neer in een straat. Daarop volgden enige explosies die het toestel en drie woningen in vuur en vlam zetten. Vice-premier Diego Freitas Do Amaral, die het premierschap voorlo pig zal bekleden, zei gisteravond dat er geen directe aanwijzingen zijn die duiden op sabotage. Hij kondigde een onderzoek aan en riep het Portugese volk via de televisie op, kalmte te bewaren. ROME (DPAZReuter). Een 46-jarige Italiaan heeft gistermiddag geprobeerd diplomaten te gijzelen in de Belgische ambassade in Rome. Hij kwam om het leven toen de politie na korte tijd probeer de hem te overmeesteren. De man werd door de agenten neerge schoten. Hij was gewapend met een ge weer, dat echter niet was geladen. Een van de diplomaten van de ambassade kreeg bij de actie van de politie een schot in de arm. Het Belgische ministerie van Buiten landse Zaken heeft gisteravond meege deeld dat de Italiaan in België heeft ge werkt en daar werd veroordeeld wegens mishandeling van zijn vrouw. (Van onze redactie buitenland) PEKING. Jiang Qing, de weduwe van Mao, heeft gisteren tijdens het proces te gen haar en andere leden van de zoge noemde Bende van Vier, tegen de recht bank gezegd dat zij de gelegenheid wil krijgen zich te verdedigen tegen de be schuldigingen die tegen haar zijn ingé bracht. Dit heeft een Chinese krant giste ren bericht. Jiang Qing is beschuldigd van het smeden van een complot tegen Mao en tegen de huidige partijleider Deng Xiao ping, poging tot staatsgreep en een laster campagne tegen de in 1969 overleden pre sident Lioe Shao-tsji. Eergisteren bericht te het persbureau Nieuw China dat zij de lastercampagne tegen Lioe heeft toegege ven. Op de andere beschuldigingen heeft Mao’s weduwe steeds gezegd dat ze van niets weet. Overigens worden tijdens het proces tegen de Bende van Vier geen buitenlandse verslaggevers meer toegela ten omdat, zo wordt gezegd, tijdens het proces staatsgeheimen zouden kunnen worden onthuld. (Van onze redactie buitenland) LISSABON. De Portugese premier Francisco Sa Carneiro, zijn minister van Defensie Amaro Da Costa en zes andere mensen zijn gisteravond om het (Van onze redactie buitenland) OSLO. De Noorse overheid heeft gisteren bevel gegeven alle pogingen tot berging van het omgeslagen booreiland Alexander L. Kielland onmiddellijk te staken. (Van onze redactie buitenland) BRUSSEL. Er is maar „heel weinig ruimte” voor prijsverhogingen in de Euro pese landbouw. Dat heeft EG-landbouw- commissaris Gundelach gisteren in Brus sel duidelijk laten weten. Volgens Gundelach, die ook na 1 janua ri in de nieuwe EG-commissie voor land bouw verantwoordelijk blijft, is een gerin ge verhoging van de landbouwprijzen al leen mogelijk als er tegelijkertijd bespar- kingen worden doorgevoerd. De COPA, de overkoepelende Europese boerenorganisatie, heeft geëist dat de prij zen volgend jaar gemiddeld met ruim vijf tien percent omhoog gaan. Gundelach stelde gisteren vast dat iedere procent verhoging de EG op 380 miljoen gulden extra-uitgaven komt te staan. Besparin gen zijn volgens Gundelach mogelijk door de boeren zelf meer te laten meebetalen aan de kosten voor opslag van overschot ten. Dergelijke regelingen bestaan al voor melk en suiker. De ministers van Verkeer van de EG- lidstaten zijn het gisteren volledig eens geworden over de invoering van een Euro pees rijbewijs. Het nieuwe document zal in alle EG-landen geldig zijn en de overeengekomen richtlijnen daarvoor worden op 1 januari 1983 van kracht, zo is de bedoeling.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1980 | | pagina 3