Zorgen over stijging
Amerikaanse rente
Syrië trekt tanks
1
terug van zuidgrens
Italiaanse politie houdt plunderaars aan
n
te-
Afnemende militaire spanning
restaureren
VS staken hulp
aan El Salvador
Parijs beproeft
meerkoppige
drietrapsraket
Zware sneeuwval
in W-Duitsland
Italië gaat antieke
bouwwerken
Verkiezingen in
Portugal gaan
gewoon door
„Ontwikkeling in
Indonesië door
ons land vernield
Israel wijst
Palestijnse
burgemeesters uit
1
Prime rate naar 19 procent
Hoger beroep na
ontslag mogelijk
Onzekerheid over
toekomst Portugal
Peking: niet zonder
meer samenwerking
met Ronald Reagan
Gevangenisstraffen
geëist in proces
in Paramaribo
1
ZATERDAG 6
DECEMBER
19 8 0
BINNEN* EN BUITENLAND
99
■i
(Van onze redactie buitenland)
In Portugal strijden verslagenheid
en onzekerheid over de toekomst
van het land op korte en middel
lange termijn om de voorrang na
het verongelukken, donderdag,
van premier Francisco Sa Car
neiro.
NAPELS-ROME (AP/ANP).
In het aardbevingsgebied in
het zuiden van Italië zijn enke
le gevallen van paratyfus en
geelzucht geconstateerd. De
regeringscommissaris voor de
aardbevingszones heeft dit
gisteren in zijn dagelijkse bul
letin over de gezondheidssitu
atie meegedeeld.
In aardbevingsgebied
geelzucht en paratyfus
1.
d)
rhogin-
ler fors
i beslo-
van de
door-
omdat
t moe-
isgroe-
i) wer-
fer dat
heden
volle
erd.
innen
ng in
iertoe
ten.
Schellekens noemt het verder „onwaar
schijnlijk”, dat Indonesië nu zoals veel
ontwikkelingslanden menen in een ont
wikkelingsfase is, waarin Nederland en
kele eeuwen geleden verkeerde. Een indu
striële revolutie, zoals die in ons land
plaats vond, zal in Indonesië nooit kunnen
plaatsvinden, zo meent Schellekens, om
dat de kiemen daartoe kapot zijn ge
maakt. Als voorbeeld noemt hij Sumatra,
waar men in de negentiende eeuw pro
beerde een eigen petroleum-industrie op
gang te brengen. De Nederlandse indu
strie maakte dat echter onmogelijk.
Dat was al verwacht gezien de verho
ging van het disconto van de Amerikaanse
centrale banken van twaalf tot dertien
Plaatselijke functionarissen in Toretta
Di Mercogliano verklaarden te hebben
De orderontvangst van de verwerkende
industrie in de Verenigde Staten is in
oktober nog toegenomen en wel met 2,7
miljard dollar (gecorrigeerd voor het sei
zoen). In september bedroeg de toeneming
echter 5,8 percent.
In economische kringen in New York
begint men zich danig ongerust te maken
over de voortdurende stijging van de ren
tetarieven in de Verenigde Staten. Hoe
duurder het opnemen van krediet wordt
hoe groter de kans op een nieuwe econo
mische inzinking in het komende jaar. Er
wordt nu al gerekend dat de vermindering
van de lust tot investeren en uitgeven kort
na het aflossen van de wacht op het Witte
Huis, een eind zal maken aan het economi
sche herstel dat van de zomer intrad toen
het prime rate op elf percent stond.
Het beleid van de Amerikaanse mone
taire autoriteiten is gericht op bestrijding
van de inflatie, die een ernstiger probleem
wordt geacht dan de werkloosheid. Het
aantal werklozen is overigens de vorige
maand enigszins afgenomen, namelijk
met 0,1 percent tot 7,5 percent van de
beroepsbevolking. De groothandelsprij-
zen stegen met 0,6 percent tegen in okto
ber met 0,8 percent. De inflatie van de
groothandelsprijzen bedroeg eind novem
ber 7,9 percent op jaarbasis.
percent. Het disconto is de rente die de
handelsbanken moeten betalen als ze le
ningen bij de centrale banken opnemen.
drinken. Het drinkwater van andere ge
meenschappen wordt op grote schaal
gechloreerd om de ziektekiemen te doden,
aldus het bulletin.
Veel Portugezen bewezen de verongelukte Sa Carneiro gisteren de laatste eer Zo ook bi) leven zijn grote politieke tegenstrever president
Eanes (midden) van Portugal.
HAMBURG (DPA). Nieuwe sneeuw
val heeft gisteren in West-Duitsland op
vele autowegen het verkeer volledig tot
stilstand gebracht. Dat gebeurde vooral in
Hessen en in delen van Noordrijn-Westfa-
len.
Er deden zich talrijke ongelukken voor
die in de meeste gevallen tamelijk goed
afliepen.
Saoedi-Arabië maakte donderdag be
kend dat de Syrische president Hafez As
sad had toegezegd zijn 50.000 manschap
pen en 1.200 tanks langs de Jordaanse
grens terug te trekken. Volgens de be
kendmaking was dit het resultaat van een
bemiddelingspoging, die de Saoedisch-
President Eanes heeft gisteren voor
vijf dagen nationale rouw afgekon-
digd. Tegelijkertijd beëindigde hij zijn
campagne voor de presidentsverkie
zingen.
ig mee
lledige
stijging
dimen-
fustitie
an het
ig van
mwing
ie de
t het
hoor-
groep
ndere
t me-
;rant-
lat
jr-
de
en
nnen
ruwd
ver-
n de
'elast
or
en
lat
en
ns
te
>r
r-
i-
n
•t
n
et
ig
is
tr-
m
kt
D
d-
k-
a-
ie
te
er
n.
i.
e-
t-
n
ROME (Reuter). De Italiaanse Senaat
heeft een wet goedgekeurd waarin 450
miljoen gulden beschikbaar wordt gesteld
voor de restauratie van antieke bouwwer
ken in Italië. Het Italiaanse ministerie
voor het behoud van cultuurgoed heeft
sinds zijn oprichting vijf jaar geleden aan
de wet gewerkt.
Het ministerie ontvangt al een paar jaar
alarmerende berichten uit alle delen van
Italië over het verval van monumenten.
In Rome staan op de lijst van te restau
reren bouwwerken o.m. de triomfbogen
van Titus en Septimus Severus als ook de
overwinningszuilen van Traianus en Mar
cus Aurelius. In de nieuwe wet wordt de
omleiding van het verkeer in de buurt van
beroemde bouwwerken voorgesteld en er
staan plannen in voor grote archeologi
sche parken. Er is ook geld uitgetrokken
voor de onteigening van archeologisch
interessante stukken grond.
PEKING (Reuter). Deng Xiaoping
heeft er gisteren op gewezen dat het een
illusie is te menen, dat Peking zonder
meer met president Ronald Reagan zal
samenwerken, als de volgende Ameri
kaanse regering een harde koers volgt
jegens de Sovjet-Unie. De kwestie-Taiwan
zit nog tussen ons in, aldus de ondervoor
zitter van de communistische partij en in
feite de sterke man in de Volksrepubliek.
r Men
er van
n jaar
1 we
ien, is
in de
verge
wis”.
n het
lesge-
Men-
seshe-
at op
waar
raad-
;chter
NIJMEGEN (ANP). Nederland heeft
in het verleden alle kiemen van een zelf
standige economische ontwikkeling in In
donesië kapot gemaakt. Toen de Neder
landers in de zeventiende eeuw in Indië
kwamen, gold hun enige belangstelling
produkten, waarmee handel was te drij
ven. Interesse voor de mensen die er
woonden, bestond niet. Deze conclusies
trekt de Nijmeegse politicoloog Leo Schel
lekens in zijn dissertatie Nederlanders in
Azië, Afrika en Latijns-Amerika, 1600-
1900.
PARIJS (Reuter). Frankrijk heeft op 18
november met succes het prototype be
proefd van een drietrapskernraket met
verscheidene koppen, zo heeft de Franse
minister van Defensie, Joel le Theule,
gisteren bekendgemaakt.
Hierdoor heeft Frankrijk zich gevoegd
bij de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie en
Engeland die reeds over dergelijke raket
ten beschikken.
De proef werd genomen van de raketba-
sis in Les Landes in Zuidwest-Frankrijk.
De raket, bekend als de M-4, is bestemd
voor de zesde Franse onderzeeboot, de
Inflexible, die in januari 1985 in gebruik
moet worden genomen.
De M-4 kan zes kernkoppen met een
totale lading van 150 kiloton over een
afstand van 4.000 km verplaatsen. De elf
meter lange raket weegt 36 ton. Op 18
november werd de M-4 in de richting van
de Azoren gelanceerd.
Na de dienst zullen de stoffelijke
resten van de twee regeringsleden en
van de vijf andere slachtoffers van het
ongeluk aan de families worden
overgedragen voor een begrafenis in
stilte. Als eerste buitenlandse rege
ringsleider is bekend van de Spaanse
premier Suarez dat hij de rouwdienst
zal bijwonen.
Schellekens, verbonden aan het Derde
Wereld-Centrum in Nijmegen, promo
veerde op deze studie aan de Nijmeegse
universiteit. Hij concludeert, dat de zoge
noemde afhankelijkheidstheorie van de
thans in Amsterdam docerende Ameri
kaanse socioloog Gunder Frank, volgens
welke theorie de huidige onderontwikke
ling van de Derde Wereldlanden een histo
risch produkt is van vroegere en thans
nog bestaande ongelijke relaties tussen de
rijke en arme gebieden, ook van toepas
sing is op de relatie NederlandIndone
sië.
De ontwikkeling van de groothandels
prijzen wordt vooral in verband gebracht
met een tragere stijging van de prijzen
van zaken als personenauto’s en machi
nes. De prijsstijging van levensmiddelen
bedroeg voor de tweede achtereenvolgen
de maand een half percent.
NEW YORK (Reuter). Sommige banken in de Verenigde Staten hebben
hun minimumrente voor leningen aan de meest kredietwaardige bedrijven,
het zogenaamde prime rate, gisteren verhoogd van 18,5 tot 19 percent.
Ondertussen heeft de paramilitaire poli
tie gisteren in het rampgebied tenminste
23 plunderaars aangehouden. De regering
heeft meer dan 1.000 man politieverster-
king gestuurd en rechters en aanklagers
opgedragen in de tentenkampen proviso
rische rechtbanken op te richten om effec
tiever tegen plunderaars te kunnen op
treden.
Honderden mensen hebben door de
koude bronchitis en andere aandoeningen
aan de luchtwegen opgelopen. Volgens de
regering wonen 201.680 mensen in tenten
kampen.
Naar gezondheidsfunctionarissen heb
ben meegedeeld, hebben de ziektes nog
geen epidemische vormen aangenomen,
maar worden de inentingsprogramma’s
wel opgevoerd. Tot dusverre zijn 161.270
mensen door geneeskundige ploegen ge
vaccineerd.
Volgens sommige economische deskun
digen zouden deze cijfers er op kunnen
duiden dat al een nieuwe periode van
economische achteruitgang is aangebro
ken. Dit wordt bevestigd door de stijging
van het indexcijfer voor de economische
bedrijvigheid in de VS van 0,9 percent in
oktober tegen 3,1 percent in september.
DAMASCUS (AP) Syrië heeft gisteren enkele van zijn Russische T-62
tanks van de Jordaanse grens teruggetrokken. Het is het eerste zichtbare
teken van afnemende militaire spanning tussen de twee arabische buur
landen.
Westerse diplomaten verklaarden dat
een vijftiental tanks in de ochtenduren
over de snelweg van Deraa naar Damas
cus van de grens is weggereden.
PARAMARIBO (SNA/ANP). De
auditeurmilitair bij de krijgsraad in
Paramaribo, mr. A. Ramnewash, heeft
gisteren tegen zeven personen die er
van verdacht worden een „linkse
coup” in Suriname te hebben willen
plegen, gevangenisstraffen geëist va-
riep4rend van een half tot twee
ëneenhalf jaar. Hij achtte op grond van
de verklaringen van getuigen en van de
verdachten zelf een complot tegen de
machthebbers bewezen.
De drie militairen, Chas Mijnals, Ba-
dressein Sital cn Stanley Joeman hoor-
Voor de Portugese premier Sa Car
neiro en minister van Defensie Amaro
Da Costa, zal vandaag een plechtig
requiem plaatsvinden in de Hierony-
mus-basiliek in Lissabon. Op verzoek
van de familie van de overledenen is
afgezien van een staatsbegrafenis zo
als in eerste instantie was geregeld.
Nederlandse culturele instellingen die
betrekkingen onderhouden met Italië
hebben een comité gevormd dat een doot
de aardbeving in Italië getroffen dorp wil'
adopteren. Daartoe zal geld worden inge
zameld onder de Nederlandse bevolking.
Door een dorp te adopteren en daarmee
rechtstreekse contacten te onderhouden,
hoopt het comité bureaucratische vertra
gingen die zich bij de hulpverlening voor
doen te vermijden. Op het ogenblik wordt
onderzocht welk dorp in aanmerking
komt voor adoptie.
Het comité is gevormd uit de Italiaanse
afdelingen van de Nederlandse universi-
teiten, de verenigingen Dante Alighieri,
het Nederlands Klassiek Verbond en de
stichting Incontri. Deze laatste stichting,
die in Utrecht zetelt, coördineert de actie
en verschaft hierover inlichtingen.
In Torre Annunziata nabij Napels zijn
vijf gevallen van paratyfus ontdekt en een
zesde geval in San Giorgio A Cremano.
Degenen die met de patiënten in aanra
king zijn geweest zijn gevaccineerd.
In het San Carlo-ziekenhuis te Potenza
worden zes mensen met geelzucht ver
pleegd. „In de tentenkampen zullen over
niet al te lange tijd honderden zieken
zijn”, zo waarschuwde ziekenhuisdirec
teur Luigi Grassi.
De autoriteiten hebben de bevolking
gewaarschuwd dat het drinkwater in drie
dorpen rond Potenza onveilig is en hen
aangeraden uitsluitend mineraalwater te
LISSABON (DPAAFP/Reuter).
De verkiezingen voor het president
schap van Portugal gaan morgen ge
woon door, zo heeft de Nationale Kies
raad gisteren eenstemmig besloten.
Geen van de zes kandidaten zag in het
overlijden van premier Sa Carneiro,
donderdag bij het neerstorten van een
vliegtuig, aanleiding de oorspronkelijk
vastgestelde datum te wijzigen. Overi
gens gaat het morgen om de eerste
ronde. Haalt geen van de kandidaten
de vereiste meerderheid (51 pct. van de
uitgebrachte stemmen), dan vindt de
tweede ’•onde plaats op 21 december.
Afgelopen maandag reageerde Peking ui
terst geïrriteerd op een uitspraak van een
topmedewerker van Reagan, dat de rege-
ring-Carter „een slecht akkoord met Chi
na sloot” toen ze in januari vorig jaar
besloot tot normalisering van de onderlin
ge betrekkingen. Ray Cline voegde eraan
toe, dat Peking „zich nu eens beschaafd
moet gaan gedragen”.
Reagan, die zelf in het begin van zijn
campagne voor het Witte Huis de woede
van de Chinezen over zich afriep door te
verklaren voorstander te zijn van een
„twee-China’s-politiek”, bluste deze
brand door te verklaren dat Cline niet
officieel had gesproken en dat hij zijn
woorden zorgvuldiger had moeten kiezen.
voorkomen, dat tientallen personen, die
waarschijnlijk geen aardbevingsslachtof
fers waren, windschermen, matrassen,
dekens en wollen kleding meenamen die
werden uitgedeeld. „We moeten koste wat
kost vermijden, dat hulpgoederen terecht
komen bij mensen die ze niet echt nodig
hebben”, aldus een sergeant van politie.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG. Wie wegens gewichtige
redenen door zijn baas ontslagen wordt,
kan straks in hoger beroep gaan wanneer
de kantonrechter de werkgever gelijk
heeft gegeven. De ministerraad heeft gis
teren ingestemd met een wetsvoorstel van
deze strekking.
Hoger beroep en beroep in cassatie zul
len volgens de nieuwe bepaling alleen
mogelijk zijn wanneer het gaat om een
dienstbetrekking die voor langer dan een
jaar is aangegaan. Ook kan men het
hogerop zoeken wanneer de kantonrech
ter een schadevergoeding van meer dan
1500 gulden heeft toegekend.
JERUZALEM (DPA/UPI/Reuter). De
Israëlische regering heeft gisteren beslo
ten twee Palestijnse burgemeester toch
uit te wijzen uit de bezette Westelijke
Jordaanoever. Dit heeft minister Mosje
Nissim van Justitite in Jeruzalem bekend
gemaakt. De twee zijn inmiddels over de
grens met Libanon gezet.
Het Israëlische hooggerechtshof sprak
zich ervoor uit de twee nog „een kans te
geven”, hoewel uitwijzing niet onrechtma
tig was, aldus de uitspraak van het hoog
gerechtshof donderdag. De burgemees
ters zijn Fahd Kawasma van Hebron en
Mohammed Milhem van Chalchoel. Op de
Westelijke Jordaanoever houdt men reke
ning met onlusten na de beslissing van de
regering.
Minister Nissim maakte het besluit be
kend na een speciale kabinetsvergadering
onder leiding van premier Begin. Volgens
hem hebben de ministers alle veiligheids
aspecten afgewogen en besloten dat, in
het belang van de openbare veiligheid, zij
geen andere keus hadden dan de twee
burgemeesters buiten het land te houden.
Fhad Kawasma en Mohammed Milhem
waren in mei na de moord op zes joden in
Hebron uitgewezen naar Libanon. Vorige
maand werden zij weer in het land toege
laten om hun zaak te bepleiten voor de
Israëlische rechtbanken.
Volgens minister Nissim geldt het
uitwijzingsbevel „niet noodzakelijkerwijs
voor altijd”.
Zij omschreven deze terugtrekking als
een gebaar, dat blijkbaar door Syrië is
bedoeld om zijn goede wil te tonen en
Saoedi-Arabië de gelegenheid te geven
een gedetailleerde overeenkomst uit te
werken om het geschil op te lossen dat aan
de grote troepenconcentratie ten grond
slag lag.
den allen een straf van twee jaar en zes
maanden met aftrek van voorarrest
tegen zich eisen. Tegen de student Mi
chael Naarendorp eiste de auditeur
militair een straf van een jaar en zes
maanden. De andere drie burgers,
Frank Naarendorp, Frank Playfair en
Ramon Cumberbatch hoorden straf
fen van zes maanden tegen zich eisen,
waarvan drie voorwaardelijk en met
aftrek van voorarrest. Frank Naaren
dorp en Raymon Cumberbatch wer
den donderdag door de krijgsraad op
vrije voeten gesteld, nadat de verdedi
ging had aangevoerd dat op het hen ten
laste gelegde, kennis van samenspan
ning tegen het wettig gezag, geen mo
gelijkheid tot aanhouding staat. De
president merkte daarbij wel op, dat
hun vrijlating niet wilde zeggen dat zij
geheel vrijuit gingen.
Officieus verluidt dat het ongeluk te
wijten was aan een te intensief ge
bruik van het particuliere vliegtuig.
De Cessna-421 deed dienst als cam-
pagnevliegtuig van de rechtse kandi
daat voor het presidentschap, gene
raal Soares Carneiro.
In Lissabon vraagt men zich af, of het
zal lukken de Democratische Alliantie
(AD), waarvan Sa Carneiro de onbe
twiste leider en tegelijk motor was,
bijeen te houden.De coalitie van de
sociaal-democratische partij (PSD), de
christen-democraten en de monarchis
ten was nog bepaald broos.
De leider van de christen-democraten,
de 39-jarige professor Freitas do Ama
ral, fungeert voorlopig als premier ad-
interim. Van de ex-minister van Bui
tenlandse Zaken is bekend dat hij de
Britse conservatieve partij als zijn
voorbeeld beschouwt en dat hij een
„fan” is van premier Margaret That
cher. Met het zo abrupt wegvallen van
de dynamische regeringsleider is ook
een eind gekomen aan de redelijk goe
de samenwerking, die was ontstaan
tussen de premier en zijn plaatsver
vanger. Freitas schuwde de openbaar
heid evenzeer als Sa Carneiro die
zocht. Daarbij zorgde Freitas er wel
voor dat hij de touwtjes binnen de
christen-democratische partij in han
den hield. Uit het kabinet kwam de
klacht naar voren dat hij onvoldoende
tijd besteedde aan zijn ministerie van
Buitenlandse Zaken, te meer omdat
Freitas zich tot taak stelde om de sterk
verambtelijke Portugese bureaucratie
te reorganiseren. Door een en ander
zou Freitas zich niet voldoende heb
ben bemoeid met de onderhandelin-
gen over toetreding tot de Europese
Gemeenschap.
De regering onder leiding van waarne
mend premier Freitas blijft naar
officieus in Lissabon verluidt tot
half januari in functie. Dan begint de
morgen te kiezen president aan zijn
ambtstermijn.
Het lijkt erop, dat de PSD rechten kan
doen gelden op het premierschap. De
sociaal-democratische partij is de
grootste deelnemer in de democrati
sche alliantie. Intussen zijn de namen
gevallen van twee serieuze kansheb
bers: de 43-jarige Francisco Pinto Bal-
semao, die de naaste medewerker was
van Sa Carneiro, en de 37-jarige Joao
Mota Amaral. Deze leidt de gewestelij
ke regering van de Azoren en geldt als
een rijzende ster in de partij, die door
Sa Carneiro aan de regering is ge
bracht.
Bij het ongeluk met het vliegtuig zijn,
naar uit de laatste berichten blijkt,
acht mensen om het leven gekomen
de zeven inzittenden van het toestel en
een automobilist, die op slag dood was
toen een losgeraakte vleugel van de
machine zijn auto raakte.
arabische vice-premier, prins Abdoellah
Bin Abdoel Aziz had ondernomen.
Jordanië had langs de grens twee pant
serdivisies van 30.000 man opgesteld. De
bekendmaking vermeldde niet op grond
waarvan Assad had toegezegd zijn troe
penmacht te verkleinen. Goedingelichte
kringen in Damascus verwachten dat Sa
oedi-Arabië nu een poging zal doen om de
reden van het geschil uit de wereld te
helpen.
De Syriërs willen dat Jordanië de steun
staakt aan de Moslim Broederschap, een
ondergrondse fundamentalistische bewe
ging die volgens het bewind van Assad
verantwoordelijk is voor een campagne
van politieke bom- en moordaanslagen,
die de afgelopen anderhalf jaar aan meer
dan 200 volgelingen van Assad het leven
heeft gekost.
WASHINGTON (DPA). De Verenigde
Staten hebben gisteren alle economische
en militaire hulp aan El Salvador opge
schort, met het oog op berichten dat rege
ringstroepen van deze Middenamerikaan-
se staat betrokken zouden zijn geweest bij
de moord op vier Amerikaanse reli
gieuzen.
Volgens woordvoerder John Trattner
van het ministerie van Buitenlandse Za
ken in Washington, gaat het om 20 miljoen
dollar voor economische bijstand en vijf
miljoen dollar voor militaire aankopen.
Hij zei dat de VS „geschokt en ontzet” zijn
en dat de hulp aan El Salvador is opge
schort, zolang er geen opheldering is ver
kregen over de omstandigheden waaron
der de vier vrouwen het leven hebben
verloren.
