Dochter van schilder Otto Pfeiffer op het spoor van honderden doeken
Het kost wel een
vermogen, maar
dat kan me niet
veel schelen
Meer Poen Voor Pop
I
r
Wie wint
die blijft
Popartiesten ontpoppen
zich als bouwvakkers
Niets aan
de hand”
De beste
krachten
r(
Werk van het
wonderkind
van Mulhouse”
in galerie
F
Hl
i-
N
Manifestatie voor een nieuw Oktopus in Handelsbladgebouw
u
19 8 0
13
D E C F M B F. R
AMSTERDAM
WOENSDAG 10
II
E-
t-
I
E-
>1
Een kamer van zeven bij vier
in een huis op de Amsterdamse
Nassaukade herbergt 29 forse
schilderijen. Ze zijn alle van de
hand van de Elzasser natuur-
schilder Otto Pfeiffer. De schil
derstukken zijn nu eigendom
van zijn dochter Margarete
Gerth-Pfeiffer, die vanaf de
dood van haar vader in 1955
bezeten is van één ding: het
opsporen en indien mogelijk te
rugkopen van de doeken van
Otto Pfeiffer.
Goedkoop
Veel in Nederland
dium, tribune: het is alle-
maal nog afwezig. Zo’n ze
ven leden van de Workmates
en de Ex hebben zichzelf tot
bouwvakkers omgedoopt en
zijn al timmerend en metse
lend druk aan de gang. Drie
weken duurt de verbouwing
nu al; twaalf containers met
afval heeft men buiten de
deur moeten zetten.
Op zondagmiddag de
vroegere drukkerij van het
NRC-Handelsblad vanuit
een besneeuwd Amsterdam
betredend, kun je het je nog
moeilijk voorstellen dat
hieral over een kleine week
popconcerten georganiseerd
zullen worden. Slechts de
eerste aanzetten tot meta
morfose in een jeugdcen
trum zijn zichtbaar. WC’s,
verwarming, verlichting,
dium, tribune: het is i
K
1 ><- -
onder redactie van Theo van der Kaaij
Een schepping van de Elzasser schilder Otto Pfeiffer.
ar.
Margarete Gerth-Pfeiffer: „Het is mijn levensideaal om alle schilderijen weer samen te brengen".
I
i
JOOST NIEMÖLLER
8
g-
lld-
net
Mart Roeghold: „Maar we zullen
daarbij wel wat selektiever te werk
Pfeiffer (70) exposeert de doeken
van haar vader in d’Egelantier met
een speciale bedoeling: er is niets te
koop en ze wil op het spoor komen
van nog veel meer Pfeiffers, want
Otto heeft er verspreid over Europa
honderden gemaakt.
„Het kost een vermogen”, zegt
mevrouw Gerth-Pfeiffer, „maar dat
kan me niet schelen”. De schilde
rijen zijn me meer waard dan het
geld. Het is mijn levensideaal om
alle schilderijen weer samen te
brengen. Als je daarin gelooft dan
gebeurt het ook. Ik heb mijn vader
niet zo maar laten sterven, hij zal
voortleven in zijn kunst. Na zijn
dood ben ik begonnen met verzame
len om te laten zien wat voor genie
hij eigenlijk was. Ik begon met vijf
schilderijen. Het werk van Otto
Pfeiffer moet over heel Europa zijn
verspreid. Hij heeft gewoond en ge
werkt in Elzas-Lotharingen, Oos
tenrijk en Tsjecho-Slowakije. Ook
in Nederland heeft hij in 1937 en
daar zal gaan vestigen. Er zal
plaats zijn voor een publiek van
zo’n 300 mensen. Voor een volle
dige verbouwing en voor het op
brengen van de huur is echter
veel geld nodig. Geld, dat voorna
melijk via de gemeente zou moe
ten komen.
In 1982 is het 100 jaar geleden dat
Otto Pfeiffer werd geboren. Ter ere
daarvan wil zijn dochter opnieuw
een, hopelijk nog grotere, expositie
in d’Egelantier en als hoogtepunt
een expositie in het Franse Mulhou
se, de geboorteplaats van Pfeiffer,
schilderijen die ik op wil sporen en
proberen te kopen. Ik veronderstel
dat er ook nog veel in Nederland
zijn, daarom deze tentoonstelling”.
nog niet zo gauw aan het verbou
wen slaan”.
hebben, zonder overheidsbemoeie
nis. Het klinkt misschien een beetje
moralistisch, maar je zou het kun
nen zien als een voorbeeld wat na
gevolgd zou moeten worden door
veel meer bands die moeilijk aan
een oefenruimte kunnen komen of
destijds Duits grondgebied. Er heb
ben zich al mensen uit die streek
gemeld die graag hun schilderijen
voor die expositie willen uitlenen.
Een Parijse baron heeft zelfs zijn
kasteeltje bij Mulhouse ter beschik
king gesteld.
E-
4
e/
I
De expositie van het werk van
Otto Pfeiffer in Galerie d’Ege
lantier, Egelantiersgracht 227,
Amsterdam, duurt tot 21 decem
ber. Geopend woensdag t/m za
terdag van 2 tot 6 of na telefoni
sche afspraak 020-258294.
namelijk leden van de Amster
damse popgroepen The Workma
tes en The Ex zijn daar zelf aan
het verbouwen geslagen voor een
concertpodium en oefenruimten.
Het is de bedoeling dat het jonge
rencentrum Oktopus (nu nog ge
legen aan de Keizersgracht) zich
al/
id-
M-
>P-
s-
ui-
m
Na de Tweede Wereldoorlog
ging Pfeiffer terug naar de Elzas,
omdat hij moeilijkheden kreeg
met de autoriteiten. Hij kon met
moeite het land verlaten en
kwam berooid in zijn geboorte
streek terug, waar hij op 73-jarige
leeftijd overleed.
De avond duurt van acht uur
's avonds tot twee uur *s nachts.
Er zullen vier Amsterdamse
bands optreden: The Tapes, The
Workmates, The Ex en Tox Mo
del! Daarnaast wordt er een vi
deo-tape vertoont over proble
men bij het verkrijgen van oefen
ruimten, is er een foto-expositie
over het gebouw en heeft men
wethouders en leden van de Am
sterdamse Kunstraad uitgeno
digd voor een praatshow.
deze week tal van brieven naar
Amsterdamse ondernemers met
het verzoek om werknemers, die
zich geroepen voelen zich op poli
tiek terrein met het bedrijfsleven
bezig te houden, hiervoor vrij te
maken en hun ook daadwerkelijk
die kans te geven. Op die manier
wil de FORAM weer tot een naar
zij noemt, ouderwetse samenstel
ling van de gemeenteraad, met
daarin middenstanders, onderne
mingen en universitair opgeleide
leden, komen. Samen zou deze
groep mensen de hoofdstad dan
weer moeten maken „tot wat zij
vroeger was”, aldus de federatie.
Volgens de FORAM is het
enorm belangrijk dat mensen met
ervaring in het bedrijfsleven mee
denken op bestuurlijk niveau over
problemen, die dit bedrijfsleven
direct raken. „Er zijn te weinig
mensen die aan het politieke am
bacht knutselen met een praktij
kervaring in een bedrijf’, volgens
de FORAM. De gestarte actie
heeft als motto „Geef uw beste
krachten aan de stad”.
Douwe, de coördinator van de
Workmates: „De reden dat we ons
hiervoor ingezet hebben, is dat het
gebruik van een ruimte als deze
heei goed overeen kan komen met
waar wijzelf mee bezig zijn. We zijn
erg voor zalen die goedkoop toegan
kelijk zijn voor het publiek. Belang
rijk is ook dat er een wisselwerking
kan ontstaan tussen de popgroep en
de mensen in de zaal. We willen
bijvoorbeeld positieve aandacht be
steden aan de kraakbeweging en
dat gebeurt niet alleen via songtek
sten en de dia’s die we tijdens een
optreden vertonen, maar vooral
door het voor- en achteraf praten
met je publiek. We zijn niet het
soort groep dat na een optreden in
de kleedkamers verdwijnt. Voor
een dergelijke, vaak meer open be
nadering naar het publiek toe, is
een klein theater als dit uitstekend
geschikt. Daarnaast is het ook erg
belangrijk dat we dit zelf gedaan
Een duinlandschap bij Voge
lenzang van de hand van Otto
Pfeiffer getuigt van de Neder
landse periode die deze uit de
Elzas afkomstige schilder heeft
gekend. Het schilderij is te zien
op de expositie die zijn dochter
Margarete in een Amsterdamse
galerie heeft georganiseerd. Otto
Pfeiffer schilderde tot aan zijn
dood in 1955 natuurgetrouwe
landschappen en dieren. Hij
wordt een geïnspireerd realist ge
noemd. Als driejarige maakte hij
al fantastische tekeningen en in
de Elzas sprak men van het „won
derkind van Mulhouse”.
Zaterdag 13 december zal in
Amsterdam de tweede MEER
POEN VOOR POP-manifestatie
plaatsvinden. De lokatie is het
voormalige NRC-Handelsblad-
gebouw schuin achter het Ko
ninklijk Paleis aan de Nieuwe
Zijds Voorburgwal. Het Handels-
blad-gebouw werd door negentig
personen gekraakt, is onlangs
aangekocht door de gemeente en
de kelderruimte is nu de concrete
Inzet van de manifestatie: voor-
Mevrouw Gerth-Pfeiffer: „Mijn
vader zei altijd: de mensen hebben
amper te eten, dan zullen ze toch
zeker geen schilderij van mij kopen.
Zijn schilderijen werden juist heel
veel gekocht. In Wenen stond hij
bekend als de paardenschilder. Hij
kreeg honderden opdrachten van
mensen om hun paarden te schilde
ren. Ik weet veel schilderijen te zit
ten die de eigenaren niet willen ver
kopen, maar er zijn nog zoveel
De bands moeten actief zijn met
betrekking tot vaak ook uiterst
praktische zelforganisatie. Poli
tiek gerichte punkbands als de Ex
en de Workmates zijn daarvan een
goed voorbeeld. Maar zeker ook de
meer individueel gerichte, vaak ook
meer experimenteel ingestelde
groepen die binnen Oktopus functi
oneren en bijvoorbeeld hun Ultra-
avond op de woensdag hebben ge
organiseerd. Dat zijn alleen een an
der soort harde werkers. Die zie ik
Na de kunstacademie ging
Pfeiffer naar Wenen, waar hij
ontwerper werd van dessins voor
modestoffen. Hij vond het imita-
tiebont uit, voor een dierenlief
hebber een begrijpelijke uitvin
ding. Naast zijn werk bleef Pfeif
fer zo’n 30 doeken per jaar schil
deren. Hij werd veel gevraagd als
paardenschilder. Een Amerikaan
gaf hem eens opdracht voor een
levensgroot doek van zijn vier
voeter, maar dat heeft hij nooit
onder ogen gehad. Het vervoer
geschiedde met de rampvaart van
de Titanic. Na Wenen ging Pfeif
fer in het landelijke Haida wo
nen, dat later Tsjechoslowaaks
gebied werd. Daar hield de schil
der zich ook bezig met het be
schilderen van kristal.
Nieuw Amsterdams Peil, een
twee jaar bestaand maandblad
voor Amsterdam, is nu zelf gezakt
tot een peil waarbij wegens ge
brek aan financiën het hoofd on
der water dreigt te geraken. Het
NAP, dat zichzelf „graadmeter
voor het hoofdstedelijk gebeuren”
noemt, deed de afgelopen twee
jaar verslag van kleine en grote
stedelijke schandalen, lichtte de
Amsterdamse stadskranten door
en publiceerde onder meer een
dagboek van burgemeester Polak.
NAP over zichzelf: „Amsterdam
mers, üw blad, uw schimmige on
heilsprofeet, de hoop voor het on
gelukkige volk en de schrik voor
zijn trotse gezagsdragers”.
Nieuw Amsterdams Peil wordt
gerund door vrijwillige medewer
kers en kost de lezer 25 gulden per
jaar of 3 gulden per los nummer.
Er staan ook advertenties in om
de onkosten te kunnen betalen.
NAP heeft voor het eind van het
jaar 30.000 gulden nodig om een
schuld aan de drukker te betalen.
Drukkerij PET schoot dit bedrag
bij de start van NAP voor, maar
heeft het geld nu zelf nodig. Het
blad heeft nu een oproep gedaan
aan 300 rijke Amsterdammers om
100 gulden te storten.
Ter ondersteuning van deze ac
tie gaat NAP zondag voetballen
met „de schrijvende meerder
heid” in het Vondelpark. Het
NAP-team komt uit onder het
motto „wie wint, die blijft” tegen
een team van journalisten.
Scheidsrechter is Henk
Spaan, nanvang van de wedstrijd
12 uur op de velden bij de Amstel-
veense Weg.
hoop het hier drie weken geleden
nog was. Ik ben echt heel enthousi-
ast geworden over de inzet en het
algen initiatief wat hier getoond
7 wordt. Zo bljjkt toch wel dat er
dank zij goeie samenwerking heel
gaan dan vroeger het geval was. Zo
komen er in de toekomst meer the-
ma-avonden (bijvoorbeeld meiden
pop, avantgardistische groepen, po
litiek gerichte muziek, punk) en
gaan we wat meer doen aan uitwis
seling met groepen en ook video’s
uit andere steden. Ja, we willen
ook plaats gaan bieden aan buiten
landse bands die principieel klein
schalig bezig zijn. Maar voorop
staat natuurlijk dat er zoveel moge
lijk eigen initiatief vanuit de band
leden getoond zal moeten worden.
De schilderijenkamer op de Nas
saukade is nu leeg, want de collectie
is tijdelijk overgebracht naar Gale
rie d’Egelantier in de Jordaan.
Werk van Otto Pfeiffer is nooit eer
der in Nederland geëxposeerd. In
1938 zou er een tentoonstelling ge
houden worden, maar die kon van
wege de naderende oorlog geen
doorgang vinden. Margarete Gerth-
wat mogelijk is. Het is de bedoeling
dat er naast de concertruimte ook
nog zo’n zes oefenruimten zullen
komen en daarnaast een opname
studio. Dat betekent dus dat er heel
wat meer faciliteiten zullen zijn dan
in het huidige Oktopus”. De voor
naamste reden tot de verhuizing is,
dat Oktopus op de Keizersgracht
midden in een woonbuurt zit en dat
geeft veel problemen met geluidso
verlast. Een betere isolatie zou erg
veel geld kosten, met maar een
klein rendement. En de kans zou er
dan toch inzitten dat Oktopus net
als Akhnaton (een ander jongeren
centrum in Amsterdam) de muziek-
vergunning zou kwijtraken. Zover
is het nog niet. Het is de bedoeling
dat Oktopus in principe zijn oude
funktie blijft behouden: het stimu
leren van Amsterdamse amateur-
groepen door middel van optre
dens, geluidsopnamen en het wer
ken met video.
Uit Tsjecho-Slowakije kreeg me
vrouw Gerth-Pfeiffer pas nog een
brief van de eigenaar van 31 paar-
denschilderingen. Deze wilde daar
best wat van uitlenen voor de expo
sitie, maar uitvoer van de kunstwer
ken bleek niet mogelijk. Vanuit Am
sterdam, waar zij al 40 jaar woont,
probeert Margarete de kunstcollec
tie van haar vader te completeren.
Beseffend dat zij daar niet eeuwig
mee door kan gaan, filosofeert zij
ook over een toekomstig definitief
onderkomen voor de schilderijen.
En daarna? Margarete, die zelf
Jammer genoeg” niet schildert: „Ik
ga verder zolang het kan. Ik ben
doordrongen van het ideaal dat veel
meer mensen vreugde aan de schil
derijen van Otto Pfeiffer moeten
kunnen beleven. Ik wil ze wèl in
Nederland houden. Schenken aan
een klein museum bijvoorbeeld,
welk weet ik nog niet”.
Zover is het nog niet. Er zal nog
heel wat verbouwd (en gepraat)
moeten worden. Maar dat idee van
een voorbeeld is misschien zo gek
nog niet.
1938 geschilderd. Hij was een ver
mogend man, maar na zijn tijd in
Nederland had hij hard geld nodig.
In de Tweede Wereldoorlog zijn
toen tientallen Pfeiffers in het Vic-
toriahotel verkocht. Ze hingen daar
voor de expositie die nooit is gehou
den. Margarete weet van een hele
boel doeken precies waar ze zijn
gebleven, want ze assisteerde haar
vader bij de verkoop van zijn kunst.
Herrie is er altijd geweest in de kelder van het oude Handelsbladgebouw. Eerst waren het de drukpersen, straks
popconcerten.
plaats kunnen vinden voor optre
dens. Nu kunnen we de gemeente
voor een voldongen feit zetten: hier
is een jeugdcentrum, het werkt,
mensen zijn er actief mee bezig. Er
moet alleen nog voor betaald
worden”.
VI «v Jig, WA PO"
Mart Roeghold (werkzaam als
J cultureel werkster bij het jongeren-
J centrum Oktopus) heeft er alle
I hoop op dat het ook werkelijk voor
elkaar zal komen voor de dertiende:
- „Als je had gezien wat een puin-
De afdeling Groenvoorzienin
gen van de gemeente Amsterdam
mag zich ook in het rijtje scharen
van gemeentelijke diensten waar
schandalen plegen plaats te vin
den. Bij Groenvoorzieningen is al
les niet zo vreselijk als bij Onder
wijs en Sportzaken, maar toch. Bij
laatstgenoemde diensten betrof
het ambtenaren die zelf bepaal
den wat goed was voor de gemeen
te en bovendien nog financiële
graantjes meepikten ter aanvul
ling van het bepaald niet gekke
salaris. Bij Groenvoorzieningen
werden opdrachten aan firma’s
gegeven zonder de gebruikelijke
procedures van aanbestedingen te
volgen en in een aantal gevallen
zonder machtiging van het college
van B. en W. te vragen. Dit is bij de
gemeente noodzakelijk als het
gaat om opdrachten boven de
100.000 gulden.
Er is een aantal keren ook be
wust van de procedures afgewe
ken om een snelle afhandeling van
zaken mogelijk te maken. Dit
wordt „knippen” genoemd. Het
gemeentebestuur heeft nu maat
regelen genomen om te bereiken
dat deze „procedurefouten” niet
meer worden gemaakt. De regels
voor de voorbereiding en aanbe
steding van werken dienen voor
taan strikt te worden nageleefd. In
nauw overleg met de Gemeentelij
ke Accountantsdienst zal de con
trole op de naleving van de voor
schriften worden verscherpt. Bo
vendien gaat een nog op te richten
bedrijfsbureau het voorberei-
dings- en uitvoeringswerk coördi
neren.
Strafbare feiten zijn bij het on
derzoek niet aan het licht geko
men. Wel zijn onregelmatigheden
geconstateerd met het inhuren
van uitzendkrachten en het auto
gebruik door de parkbewaking en
de dienst zelf. Het hoofd van de
afdeling Groenvoorzieningen, de
heer Van der Heide, heeft overi
gens maandenlang volgehouden
dat er bij zijn afdeling „niets aan
de hand” was.
„Door een te eenzijdige samen
stelling van de Amsterdamse ge
meenteraad, met voornamelijk
universitair opgeleide mensen,
komt het bedrijfsleven te weinig
aan bod. Daarom roepen wij men
sen uit ondernemingen op zich te
gaan bezighouden met gemeente
politiek. Bijvoorbeeld de raad,
wijkraden of maatschappelijke
overlegorganen en hun stem, via
welke politieke partij dan ook,
hier te laten doorklinken”. Dit
zegt de FORAM, de Federatie van
Ondernemersorganisaties in de
Regio Amsterdam.
De FORAM verstuurde begin
