Els van Delden blaast nieuw
leven in genre bakerrijmpjes
Eigenwijs pratende baby
in Baas in moeders buik
Wie één mens redt,
redt een wereld
nieuwe boeken j
J
11
Bi
BwWÉWs
Toten met 10 januari f32,50. Daarna f49,50.1
De aanbieding is geldig van 11 december t n 11 januari 1981Echter zr)iang de voorraad strekt.
Ij
j j„
I' i
IrTl
21
1980
10 DECEMBER
WOENSDAG
BIBLIOTHEEK
N
F
De
Ik blijf zitten waar ik zit!
betische volgorde 300 onderwerpen (tref-
i
Sfeer en karakter in Dag meneertje in de spiegel
Hinderlijke rolverdeling in Deens boekje
Frank Vissers De pensionhoudster en de onderduiker
I
Had ik me maar niet
omgedraaid
peuterversjes van Miep
Diekmann, Wiele, Wiele Stap
(1977) en Stappe Stappe Step
(1979) hebben een oud genre in
de kinderliteratuur, de baker
rijmpjes, nieuw leven ingebla
zen. De boekjes werden gunstig
ontvangen en grif verkocht. Er
bleek een grote behoefte te zijn
aan rijmpjes voor de hele kleint
jes die niet duister waren van
betekenis of alleen maar non-
sensicaal, zoals vele traditionele
versjes. De sterke ritmiek en de
gewone alledaagse onderwer
pen maakten deze boekjes zeer
geschikt voor peuters van twee
tot vier jaar.
S’
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Het Groot museumboek geeft een
korte schets van ieder museum in Nederland
aan de hand van zo’n 1000 kleurenfoto’s en
collectiebeschrijvingen. Alle 660 musea staan
in dit 432 pagina’s dikke boek op alfabetische
volgorde van vestigingsplaats.
Daarmee bedoelen we niet alleen de
overbekende musea, maar ook streekmusea,
oudheidskamers, botanische tuinen en
dierentuinen. U vindt in het Groot museum-
boek werkelijk honderden dingen, waarvan u
het bestaan niet eens vermoedde.
En als u iets speciaals walt weten kunt u
dat snel opzoeken. Want er staan op alfa-
Kerstfeest
woorden) in: bovendien laat een indeling per
provincie u precies zien welke musea’t dichtst I
bij u in de buurt liggen.
Verder staan natuurlijk overal openings
tijden, toegangsprijzen en eventueel tele
foonnummers bij. Want soms moet u voor i
een bezoek eerst een afspraak maken. I
Alle informatie is zo actueel mogelijk.
Joost Elffers en Mike-Schuyt stelden het /j
boek samen.Tekst en redactie Annemiek_
Overbeek. Dank zij de uitgebreide
research is het Groot museumboek
zeer volledig. Een bezit voor jaren. i
Oh
73
'31
rail
'BOTHW
Hk
Gg Sb
vjvy
A
JZ
'4®
bibliotheek
F
neemt u mee naar660 musea
Prentenkabinet der Rijksuniversiteit - Leiden.
i
K
i
„eigen baas standpunt” de steeds kleiner
wordende ruimte om zich heen. De toe
komstige wereldburger protesteert ook te
gen onaangename handelingen van de
moeder discodansen of het overvloedig
nuttigen van alcoholica De hele ont
wikkeling van klein vruchtje tot aan bijna
volwaardige baby vlak voor de geboorte
wordt op zeer geestige wijze uit de doeken
gedaan.
Op de linkerpagina wordt in simpele
lijnen de groei van de baby getekend;
fysiologisch niet juist, maar het spreekt
wel tot de verbeelding. De verschillende
fasen in de ontwikkeling: het hart, de
genitaliën, de oren, het leren spugen en
zuigen wprden extra toegelicht door mid
del van pakkende titels boven de teke
ningen.
Op de rechterpagina vertelt het eigen
wijze wezentje dan wat hij (want dat zal
het worden) van die nieuwe fase vindt.
I
ADVERTENTIE)
Het nieuwe Boek van de Maand
een hoopje doen en tv kijken. Stuk voor
stuk belevenissen in het leven van kinde
ren van 3-5 jaar die heel belangrijk kun
nen zijn. Op twee verhaaltjes - nog
steeds in rijmvorm - wil ik wat nader
ingaan omdat ze mijn bijzondere aan
dacht trokken.
Samen lopen vertelt over een meisje
dat met haar moeder boodschappen
gaat doen. Opgetogen geniet ze van de
spetterende fontein in het park en de
mensen op de markt; dan wordt de peu
ter moe, de oogjes vallen toe en mama
draagt het kind naar huis. Heel mooi
vind ik in dit gedichtje de vertraging in
het ritme dat past bij het moe wordende
kind.
Het laatste verhaaltje „Je bed” riep
allerlei heerlijke herinneringen in me
wakker van een lekker knus warm holle
tje waar je in weg kon kruipen met je
eigen dromen en beesten. Ik vind de
sfeer hier zeer goed getroffen.
Poppen en beren spelen in de tekenin
gen van Annemie Heymans een bijzon
dere rol, ze zijn de trouwe begeleiders in
onzekere situaties, ze functioneren als
speelkameraad of als publiek. Soms
worden ze liefdevol behandeld en soms
verwaarloosd en zo vormt hun aanwe
zigheid een verhaal op zich. „Dag me
neertje in de spiegel” is een boekje voor
kinderen van drie tot vijf jaar.
- J- Kok, uitgave Pirola 29,50).
„Vidocq, de ratten van Parijs en ande-
re verhalen”, vijftien strips door Hans G.
- Kresse, uitgave Oberon 9,95).
I „Tau-Te-Tsjing”, het boek van weg en
deugd, uit het Chinees vertaald en toege
licht door dr. J. J. L. Duyvendak met een
nawoord van dr. B. J. Mansveld Beek,
uitgave De Driehoek 29,50).
„Droom en werkelijkheid”, verhalen
van leven en dood, door Henri Borel.
uitgave De Driehoek 24,50).
„Wu Wei”, de wijsheid van Lao Tse’s
Tau-Te-Tsjing, door Henri Borel, uitga
ve De Driehoek 20).
De vraag wie er de baas is in eigen Het geheel is erg duidelijk en amusant en
buik, de vrouw of de arts die haar behan
delt, is na lezing van een „alternatief’ en
origineel voorlichtingsboekje niet mak
kelijker te beantwoorden dan ervoor. In
Baas in moeders buik is de baby-in-wor-
ding degene die het gebeuren in en buiten
de buik becommentarieert.
Els van Delden, vertaalster van kin-
1 derboeken en een van Nederlands eerste
kinderboekenhandelaren, heeft de moed
gehad die (voor)leeshonger van de hele
kleintjes opnieuw te stillen. Dag meneer
tje in de Spiegel lijkt qua opzet en uiter
lijk erg op de boekjes van Miep Diek
mann. Haar versjes hebben dezelfde rit
mische kwaliteit, een niet al te dwingend
eindrijm, maar wel speelse klankherha
lingen op wisselende plaatsen in de ge
dichtjes. Dat maakt het voorlezen tot een
waar plezier.
Het eigen karakter van de versjes van
Els van Delden schuilt in het geraffi
neerd hanteren van het enjambement.
(Weet u het nog: het overlopen van de zin
van de ene versregel in de andere).
roets
de wc rol rol je
af tot aan de mat
over de lange glijbaan hol je
naar ik weet niet wat.
of:
alleen een plukje
van je haar
zie ik maar
Deze techniek geeft de rijmpjes een
plezierig verrassingseffect, maar het
voorlezen vereist dan wel meer voorbe
reiding en aandacht.
Annemie Heymans heeft er de teke
ningen bij gemaakt. Lieve zwart-wit te
keningetjes. met soms een wat modieus
karakter, die speels het verhaaltje bege
leiden en als toevallig, maar heel functi
oneel over de bladspiegel zijn verdeeld.
De titel van het boekje Dag meneertje
i de Spiegel slaat op twee verhaaltjes
waarin een jongetje speelt met zijn spie
gelbeeld dat hokus pokus verdwijnt als
je je oogjes dicht doet of achter een nat
stoomgordijn. Ook de zeven andere on
derwerpen passen binnen de ervarings
wereld van peuters: mevrouwen die al
leen je rechterhand een handje willen
geven; leren hinkelen; naar de kapper;
- wi
kan voor kinderen van zes tot zestien een
aardige manier zijn zich een voorstelling
te maken van het leven dat zich in de
moederschoot ontwikkelt. Een nadeel is
het feit dat in dit oorspronkelijk Deense
boekje uiteraard ook Deense opvattingen
en gewoontes boven komen drijven. Zo
wordt de bevalling in Nederland of door
In een vermakelijke monoloog bekijkt de vroedvrouw of door de dokter bege-
de sprekende vrucht, geheel vanuit het leid, maar niet door beiden.
Ook de rolverdeling tussen de toekom
stige vader en moeder is wat aan de hin
derlijke traditionele kant. De vader wil
niets van luiers vouwen weten, hij be
zwijkt als zijn vrouw een met roze kantjes
versierde wieg wil hebben en voelt zich
onthand als de baby zich tenslotte aan-
kondigt.
De moeder is blijkens het commentaar
van het kind in de buik een door de
omstandigheden onevenwichte figuur, die
veel huilt en puffend en hijgend door het
huis loopt. Allemaal nogal achterhaalde
ideeën en voorstellingen die de voorlich
ting een ongunstig bijsmaakje geven. Dat
is jammer, want het eigenwijs pratende
figuurtje in de buik wordt wel als heel
mondig voorgesteld.
JOKE LINDERS-NOUWENS
Willy Breinholst: Baas in moeders buik, (on
der vier ogen met mijn toekomstige moeder).
Uitg.: Tiebosch, A’dam 1980 14,90.
H
ij.
„Er is geen jood, die in die beruchte jaren in Europa was en de oorlog heeft
overleefd, die niet door het oog van de naald is gekropen, die geen „wonderen"
heeft beleefd”.
Aldus luidt het voorwoord dat de bekende Leidse docent Joodse Geschiedenis,
professor M. H. Gans, heeft geschreven voor De Pensionhoudster en de Onder
duiker, geschreven door Frank Visser. Het boek is het verhaal van een pension
houdster van Duitse afkomst in Scheveningen die op een gegeven moment in de
Tweede Wereldoorlog wordt opgescheept met een groot aantal leden van de
Sicherheitsdienst van SS-kolonel Schreieder. Zij neemt echter ook een joodse
man en vrouw op, die later met het pension meeverhuizen naar Rotterdam. De
pensionhoudster, Gertraud Markgraf, laat hen zelfs naar Radio Oranje luisteren
met behulp van stroom die illegaal aan een SD-kabel is onttrokken.
Wonderen uit de oorlog, die hoewel zij zo’n bittere bijsmaak hadden nog altijd
verwondering kunnen opwekken. Terecht relativeert professor Gans het wonder
baarlijke aan de zaak, door te stellen: „Het woord „wonderen” zet ik tussen
aanhalingstekens, omdat als familieleden worden uitgemoord en je zelf gespaard
blijft, het woord „wonder” eigenlijk misplaatst klinkt”.
Het boek, waarin overigens ook de Weinreb-zaak ter sprake komt, vormt in
feite de bundeling van zeer persoonlijke vertellingen van mevrouw Markgraf, die
nog in Rotterdam woont. De bedoeling van het boek is onder meer te laten blijken
hoezeer het leven van de ene mens kan afhangen van de ander en vooral ook om
dit door te vertellen aan jongeren. Om deze het boek geïllustreerd met een oud
joods gezegde dat boekdelen spreekt: „Wie één mens redt, redt een wereld”.
FEICO HOUWELING
„De Pensionhoudster en de Onderduiker” door Frank Visser. Uitgeverij Bosch en
Keuning, Baarn.
Volkenkundig Museum Justinus van Nassau - Breda
In elk boek: 'n Museum-jaarkaart.
Na betaling van een klein bedrag voor zegel
I jaar onbeperkt toegang tot ruim 170 musea.
Hoe komt u bij alle musea?
Vraag naar de Museumreisgids van de N.S.
„Benoni en Rosa”, roman door Knut
Hamsun, vertaald door Froukje Hoek
stra met een nawoord van dr. Amy van
Marken, uitgave De Arbeiderspers
43,50).
„Het andere hart”, roman door Sally
Mandei, uitgave De Kern 26).
„Spelen met woorden” door Wim Mey-
les, uitgave Bigot en Van Rossum
14,90).
„In een kleine stad”, roman door Slo
an Wilson, uitgave De Kern 29,50).
„De man in het donkergrijze pak”,
roman door Sloan Wilson, uitgave De
Kern 26,50; herdruk).
„Speels palet”, 75 verhalen door Olaf
J. de Landell, uitgave De Kern 24,50).
„Koud is de zee”, roman door Edward
L. Beach, uitgave De Kern 28,50).
„Barbara Cartland Omnibus”, waarin
opgenomen de romans „Liefde op een
dwaalspoor” en „Liefde in de stijgbeu
gels”, uitgave De Kern (ƒ27,50).
„Kinderen kijken u aan”, het kind in
kunst en antiek, door J. van Trigt, uitga
ve Free Spirit Productions 38,50).
„Vierduizend jaar geleden”, het leven
van 2000 tot 1000 voor Christus, door
Geoffrey Bibby, uitgave Meulenhoff
38,50).
„Elseviers almanak voor de vrouw
1981”, uitgave Annoventura 13,50).
,,’t Boemeltje van Purmerend”, boot-:,
tram- en treinverbindingen tussen Am
sterdam en Waterland, alsmede de
stoomtram Purmerend-Alkmaar, door
Wat een kerstfeest is een prentenboek
voor ongeveer dezelfde leeftijdsgroep.
Het is een pseudo-kerstverhaal met
sneeuw, lekker eten en kadootjes, maar
in wezen draait het om een variant van
het Sneeuwwitje-gegeven - wie is er de
slechtste in het land? Dat is dan Rat die
door zijn ouders wordt opgevoed tot
iemand die nooit alsjeblieft zal zeggen.
Rat wordt er dan niet gezelliger op en
dat blijkt wel als alle dieren in het bos
zich verheugen op het naderende kerst
feest. Men bakt en braadt, zingt, sprok
kelt hout voor het haardvuur en legt
pakjes onder de kerstboom. Een derge
lijke opgewekte stemming werkt Rat ho
gelijk op de zenuwen en hij komt aan al
die onzin geweldadig een einde maken,
totdat ....inderdaad, het toeval de dieren
van het bos een handje komt helpen en
uiteindelijk Rat degene is die met de
brokken achterblijft. Eenzaam en met
een slecht humeur. Dikke bult, eigen
schuld, moet je maar niet zo plagen!
De fraaie plaatjes beantwoorden aan
het typisch romantische kerstsfeertje
dat vanuit Engeland en Scandinavië
naar ons komt overwaaien: een cliché-
beeld van gezelligheid, versterkt door
lief aangeklede muisjes en romantisch
vervallen huisjes, inclusief spinrag en
gaten in de muren. Not exactly my cup
JOKE LINDERS-NOUWENS
Dag meneertje in de spiegel. Auteur: Els
van Delden, illustraties: Annemie Heymans.
Querido .junior 8,50. Wat een kerstfeest. Au
teur: Jim Murphy, illustraties: Dick Garten-
bach, vertaling: Nannie Kuiper. Oberon
14,95.
yay# i
ij
Nederlands Circus-, Clowns- en
Kemiismuseum - s-Gravenhage.
