Bonn levert
onderzeeërs
aan Chili
Havenarbeiders
VS boycotten
El Salvador
Kabinet-Begin tegen
wetsvoorstel Golan
Slecht jaar
voor IATA
Geweld Nigeria
eist 100 doden
hi
Besluit EG-ministerraad blijft uit
Libanese stad
Reagans kabinet
bijna compleet
Weer doden bij
rellen in India
Nieuw bestand
Alexei Kosigin gecremeerd
Politie Suriname
neemt NOS-banden
weer in beslag
Conflict over defensie duurt voort
Kerstbestand door
IRA aangekondigd
Moskou bezorgd
over oorlogstuig
in Noorwegen
Stembusstrijd in
Singapore al bij
voorbaat beslist
Balsemao nieuwe
premier Portugal
DINS DAG 23 DECEMBER 1980
leuïg
t> onbe-
voor de
;en half
leveren
dus van
’aan dat
itaat on
e in de
Jaren
persbij-
atie ge-
vriendin
eid. We
ar heel
den, en
ant wjj
natuur
een en
rauwen
gripvol,
allang
hebbes
;ven te
to
men de
rt” aan
stanciê-
us niet
ef, mag
meneer
n Frits
era een
uitzen-
:ero
escort
roers
BINNEN* EN BUITENLAND
(Van onze redactie buitenland)
B
■I
te
join
ide de
i jonge
t Rent
ten we
nan te
root
schone
ootgaf,
rteurs.
id een
- ande-
rijpen
in den
Parool
Goed
ensie:
BRUSSEL. De Europese
ministerraad is gisteravond
niet tot een uitspraak geko
men over een aanvullende EG-
begroting voor dit jaar. Frank
rijk wenste namelijk niet dat
er in de raad zou worden ge
stemd over het besluit van het
Europees parlement dit jaar
bij aanvullende begroting 730
miljoen gulden extra op te
voeren.
(Van ónze redactie buitenland)
granten in Assam, voornamelijk
Maar tijdens de plechtigheid werd hem
Voordat de banden in beslag werden
genomen had Wanders ze al over kunnen
seinen naar de NOS in Hilversum. Het
interview met onder anderen Haakmat is
afgelopen zondag uitgezonden.
Mochten Frankrijk, en vermoedeijk ook
West-Duitsland en Denemarken, weigeren
te betalen dan kan de Europese Commis
sie de landen voor het Europese Hof van
Justitie in Straatsburg dagen. Dat Hof zal
dan een uitspraak moeten doen in het
conflict tussen parlement en minister
raad.
De onderlinge tegenstellingen in de EG-
ministerraad hebben er voor gezorgd dat
de taktiek van het Europese parlement
vorige week succes heeft gehad. Neder
land zal, naar verwachting, van de 730
miljoen gulden die extra moeten worden
opgebracht, er zo’n 40 miljoen voor z’n
rekening moeten nemen.
Volgens de Nederlandse staatssecreta-
Deze IRA-leden weigeren gevangeniskle
ding te dragen en gaan slechts gehuld in
Er is nog weinig duidelijkheid over of de
Britse regering de eisen van de hongersta
kers heeft ingewilligd. Beide partijen
spraken afgelopen donderdag toen de
hongerstaking werd beëindigd, van een
overwinning. Een al vier jaar durend „de
kenprotest” van 470 IRA-gevangenen in
de Maze-gevangenis gaat nog steeds door.
De Noorse bewindsman zette zijn gast
heer uiteen dat het opslaan van dit materi-
BELFAST (AP). Leden van het Ierse
Republikeinse Leger (IRA) hebben giste
ren verklaard dat zij met Kerstmis een
bestand in acht zullen nemen. Eind vorige
week al werd de hongerstaking van ver
oordeelde IRA-activisten, die daarmee de
status van politieke gevangene eisten,
beëindigd.
dekens. Zij besmeuren hun cellen met hun
uitwerpselen.
IRA-kringen hebben verklaard dat de
gevangenen nu wachten op het doorvoe
ren door de Britse regering van hervor
mingen die zij met hun hongerstaking
hebben bewerkstelligd. De regering in
Londen heeft echter tot op heden steeds
volgehouden dat de omstandigheden in de
gevangenis alleen zullen worden verbe
terd voor de gedetineerden die zich aan de
gevangenisregels houden.
Duarte is leider van de christendemo
cratische partij. Hij zal de macht moeten
delen met de overige drie juntaleden.
niet de traditionele presidentiële sjerp
overhandigd, en hij werd aangeduid als
„president van de revolutionaire junta”
en niet als president van het land.
sM»
i (bei-
rstand
et als-
ol van
olieke
egden
Twee leden van de militaire politie heb
ben apparatuur en banden meegenomen,
naar zij zeggen in opdracht van bevelheb
ber Bouterse. Afgelopen vrijdag gebeurde
hetzelfde, maar toen in opdracht van mi
nister van Justitie, Haakmat. Wanders
had onder meer een vraaggesprek ge
voerd met Haakmat. Ook nu weer is geen
reden gegeven voor het optreden van de
Surinaamse autoriteiten. Wanders zou er
van beschuldigd worden bij de eerste in
beslagname een bandje achtergehouden
te hebben.
Siem
ver-
eseert
ijj dit
n den
iter er
>r die
in an-
n dat
n dat
n dat
inde
catho-
tinder
uwen
ie rol
Nieu-
tsers,
beter
iauer,
beter
seise
igen)
keer-
leger
1 zou
erker
rouw
er in
er se
>ank-
ffeur
V werdet
m organ.
1 wen dit
ur of een
r kunnen
icipeerde
ordt ge
laan ooi
„Escort’
rt er niet
elijk ont-
Zo controleert de regering de pers en
kunnen op vage gronden mensen voor
onbepaalde tijd achter de tralies wor
den gezet. Toch haalde de oppositie in
1976 gezamelijk nog ruim 26 procent.
PARAMARIBO. Enkele uren nadat
een eerdere inbeslagneming ongedaan
was gemaakt hebben de Surinaamse auto
riteiten gisteren opnieuw de opname-ap-
paratuur en banden van NOS-radiover-
slaggever Gijs Wanders in Paramaribo in
beslag genomen.
Europarlement wint
strijd om begroting
WASHINGTON (UPI). De bond van
havenarbeiders aan de westkust van de
Verenigde Staten heeft gisteren aange
kondigd dat de leden voortaan zullen wei
geren om Amerikaans militair materieel
en andere hulpgoederen voor El Salvador
te laden. „We zijn tot deze actie gedreven
door onze oprechte woede over wat er in
dat land gebeurt’”, zo verklaarde vak
bondsvoorzitter Jim Herman. Tegen de
verwachting in is José Napoleon Duarte
gisteren alleen beëdigd als president van
de regerende junta, maar niet als staats
hoofd van El Salvador. Tevoren was de
indruk gewekt dat Duarte als staatshoofd
geïnstalleerd zou worden. Duarte had
zichzelf al aangekondigd als de eerste
burgerpresident uit de geschiedenis van
El Salvador.
neegeno
De een
j met de
>bse dar
Es leek,
kunner
Bie ooit
organise-
ld. Tedje
metzjji
van zjjn
hoefden
hebben.
meege-
r als zjjn
kreeg te
ambieer
naar bed
lat hij et
>ok. Dal
Sonja’s
(Van onze redactie buitenland)
BEIROET. Nadat een eerder bestand
rond de Oost-Libanese stad Zahle giste
ren was geschonden, is gisteravond een
nieuw bestand van kracht geworden tus
sen de rechtse christelijke milities in die
stad en de Syrische vredesmacht die se
dert zondag beschietingen uitvoert. Giste
ren deden christelijke leiders een beroep
op de Verenigde Naties en Saoedi-Arabië,
dat goede betrekkingen met Syrië onder
houdt, om zich in te zetten voor een staakt
het vuren.
Zondag begon het Syrische offensief.
De Syriërs hadden daarvoer een ultima
tum gesteld aan de christelijke milities in
Zahle om een aantal leden van de militie
uit te leveren. Ze zouden vrijdag een Syri
sche legerpatrouille hebben overvallen en
gedood. De christelijke falangisten ont
kennen echter voor de dood van de vijf
Syriërs verantwoordelijk te zijn.
Het kabinet besloot gisteravond het par
lement te vragen het wetsontwerp van de
agenda af te voeren. Toen bleek dat ook
de Arbeiderspartij het wetsvoorstel niet
wil steunen, trok mevrouw Cohen het in.
De hoogvlakte van Goland werd tijdens
de oorlog in 1967 door Israel op Syrië
veroverd. De secretaris-generaal van de
raad van ministers, Naor, liet gisteravond
weten dat het regeringsbesluit „alleen be
trekking heeft op de tekst van het ontwerp
en niet op andere voorstellen in die zin”.
Behalve het voorstel van mevrouw Cohen
liggen er nog drie andere wetsvoorstellen
gereed die anders zijn geformuleerd,
maar inhoudelijk veel overeenkomst ver
tonen met dat van mevrouw Cohen.
De oppositionele Arbeiderspartij be
paalde vorige week op het partijcongres
dat „de aanwezigheid van Israëlische
troepen en nederzettingen van vitaal be
lang zijn” voor Israels veiligheid. De Ar
beiderspartij wil de Israëlische aanwezig
heid in de heuvels van Golan handhaven
in afwachting van een vredesregeling, ge
baseerd op een territoriaal compromis.
Volgens waarnemers zal ook dit voorstel
morgen geen meerderheid in het parle
ment krijgen en de volksvertegenwoordi
ging zal daarna het debat over Golan
waarschijnlijk voor onbepaalde tijd ver
dragen.
Inmiddels duurt het conflict over de
Israëlische defensiebegroting nog voort.
Gisteravond schaarde de economische
commissie van het kabinet zich achter het
eerdere voorstel van minister Hurvitz om
deze begroting met een kwart te beperken
tot 4,5 miljard gulden, wat zeer tegen de
BONN (AP). West-Duitsland heeft,
ondanks tegenwerpingen vanuit het par
lement, toegestemd in de leveranties van
duikboten aan Chili en vier andere landen
die niet deel uitmaken van de NAVO, zo is
gisteren bekendgemaakt door regerings
woordvoerder Kurt Becker. Hij zei niet
hoeveel duikboten worden geleverd.
De andere landen zijn Indonesië, Peru,
Argentinië en India. De verkoop van duik
boten aan Iran werd geschrapt toen vorig
jaar het regime van de sjah omver werd
geworpen, aldus Becker.
Het uitblijven van een besluit van de
EG-ministers betekent dat de aanvullende
begroting op 2 januari (15 dagen na het
besluit van het Parlement, vorige week in
Luxemburg) definitief wordt.
Dat Frankrijk verhinderde dat het in de
ministerraad tot een stemming kwam,
kan volgens waarnemers in Brussel bete
kenen dat dit land zal weigeren de extra-
Maar in het in Singapore geldende
districtenstelsel leverde dit geen zetels
op.
Premier Lee Kuan Yew is trots op de
economische verworvenheden van
zijn land. Het inkomen per hoofd van
de bevolking in Singapore is een van
de hoogste in Azië. De haven rs de
grootste en belangrijkste van Zuid-
oost-Azië. Door de snelle industrialisa-
tiegolf ontstond op de arbeidsmarkt
een dusdanig krappe situatie dat de
regering besloot tot een nieuw econo
misch plan. De tweede industrialisa-
tiegolf, zoals de regering dit plan
noemde, was erop gericht meer ar
beidsintensieve industrie aan te trek
ken. Dit liever dan gastarbeiders toe te
laten, die in de praktijk voornamelijk
uit Maleisië zouden zijn gekomen. De
Maleisische minderheid in Singapore
gaf in het verleden aanleiding tot on
rust. Premier Lee krijgt er niet genoeg
van te onderstrepen dat het economi
sche wonder van Singapore alleen tot
stand kon komen dankzij de politieke
rust in het land. Lee vindt dan ook het
ontbreken van een oppositie in het
parlement niet zo’n bezwaar.
Lee’s regering was door de economische
vooruitgang in staat om de bevolking
van Singapore een behoorlijke levens
standaard te verschaffen. De opposi
tie vindt echter dat de welvaart niet
voldoende is verdeeld onder het volk.
I
Kampend met geldgebrek en ver
deeldheid hoopt ze een paar zetels te
kunnen winnen. Premier Lee Kuan
Yew vertrouwt erop dat zijn PAP alle
zetels zal halen en acht dit ook noodza
kelijk voor de rust in de stadstaat.
De regering van Lee, is sinds Singapore
in 1959 onafhankelijk werd aan het
bewind en sinds de verkiezingen van
1968 bezet zijn PAP alle zetels in het
parlement. Zijn regering deed de afge
lopen twaalf jaar alles om het de kwij
nende oppositie nog moeilijker te ma
ken. Zo mag pas na de kandidaatstel
ling, tien dagen voor de verkiezingen
worden begonnen met campagne voe
ren. Er zijn reeksen maatregelen inge
voerd die het de oppositie moeilijker
maken haar eigen stem te laten horen.
ris Van der Mei (Financiën) waren alle
lidstaten het er gisteren over eens dat de
procedure die het Europese parlement
heeft gevolgd op gespannen voet staat met
de bedoelingen van de Europese begro
tingsprocedure. Er waren delegaties, zo
zei Van der Mei, die vonden dat het parle
ment onrechtmatig heeft gehandeld. Ne
derland is van mening dat het parlement
op zijn minst gezegd aanvechtbaar heeft
gehandeld, aldus de Nederlandse be
windsman.
De Franse minister Papon die gisteren
in de ministerraad het eerst aan het woord
kwam zei meteen al dat het parlement
misbruik had gemaakt van zijn bevoegd
heden en dat zijn land er niet aan dacht
aan de parlementseisen tegemoet te
komen.
Een Luxemburgs initiatief, dat door Ne
derland werd gesteund, bij wijze van com
promis de begroting voor dit jaar met 110
miljoen gulden te verhogen en die voor
het volgend jaar met 179 miljoen, kreeg
onvoldoende steun. Er waren lidstaten,
aldus staatssecretaris Van der Mei, die
absoluut geen besluit wensten.
Het volk durft dit, volgens haar, niet le
laten merken uit angst voor repressail-
lemaatregelen van de regering.
De invloed van de regering gaat in Sin
gapore veel verder dan in menig ander
land. Zo is er bureaucratische controle
op het autobezit, de geboortenbeper
king en vervuiling. De politie kan op
grond van wetten op de binnenlandse
veiligheid en anti-narcoticawetten bij
na iedereen voor onbepaalde tijd ge
vangen zetten zonder dat het tot een
proces hoeft te komen. In het verleden
werden vele oppositieleiders van tijd
tot tijd gevangengezet. Volgens de cri
tici van de regering gebruikt Lee nu
meer subtiele taktieken. Wetten tegen
laster en de overheidscontrole op de
pers kunnen het meeste protest vrij
simpel smoren. De perswetten uit
1974, waarbij alle kranten verplicht
zijn zich steeds door de regering aan
de tand te laten voelen bleken even
eens zeer effectief.
Behalve van de kant van de 15 procent
Maleisiërs in het land komt de voor
naamste oppositie van de kant van de
beter opgeleide Chinezen. De Chine
zen maken 76 procent uit van de bevol
king van Singapore. Reden voor veel
buurlanden om in Singapore een vijf
de colonne te zien van de Chinese
Volksrepubliek. De politiek van de re
gering Lee was in de jeren zestig voor
al anti-communistisch en pro-Ameri-
kaans, maar ook vijandig tegen de
Chinese cultuur. Na de ineenstorting
van de Amerikaanse Zuidoost-Azië-
politiek en de verandering van koers
in Peking is Lee meer verzoenend ge
worden tegenover China. De Chinese
intellectuelen wilden sinds lange tijd
meer culturele banden met het oude
moederland en in het kader van betere
betrekkingen met China paste juist
het nauwer aanhalen van de culturele
banden. Op deze wijze hoopt premier
Lee de angel te halen uit de oppositie
van deze Chinezen.
aal geen wijziging vormt in het buiten
lands beleid van zijn land. Het betekent
echter dat een marine-eenheid nu binnen
een week operationeel kan zijn, in plaats
van binnen een maand zoals tot nu toe het
geval was.
Frydenlund herhaalde dat Noorwegen
zijn standpunt handhaaft dat het geen
kernwapens op zijn grondgebied zal op
slaan, en dat het er in tijden van vrede
geen buitenlandse troepen zal stationeren.
In 37 van de 75 kiesdistricten heeft de,
oppositie zelfs geen tegenkandidaat'
gesteld zodat de PAP in slechts één
van de andere 38 districten moet win
nen om verzekerd te zijn van de abso
lute meerderheid.
De PAP bezet momenteel alle 69 zetels in
het parlement en de enige spanning in
de verkiezingen is of ze in het nieuwe
75 zetels tellende parlement ook alle
zetels zal halen. De oppositie, bestaan
de uit zeven voornamelijk linkse par
tijen maakt zich nauwelijk illusies.
bijdrage te betalen die op grond van de
aanvullende begroting nodig is. Frankrijk
zou zich daarbij kunnen beroepen op het
zogeheten financiële reglement van de EG
dat zegt dat aanvullende begrotingen al
leen mogelijk zijn indien ze onvermijde
lijk en onvoorzien zijn en dat ze verder
alleen in uitzonderlijke omstandigheden
kunnen worden ingediend.
(Van onze redactie buitenland
Singapore gaat vandaag naar de
stembus om een nieuw parlement
te kiezen, maar over het resultaat
bestaat nauwelijks enige twijfel.
De regerende People’s Action
Party (PAP) blijft ongetwijfeld
aan de macht.
zin Is van opperbevelhebber generaal
Etan. Het wachten is nu op een besluit van
het voltallige kabinet. De economische
commissie hield gisteren wel de mogelijk
heid open om een beperkte defensiebegro
ting eventueel later in het jaar aan te
vullen wanneer dat noodzakelijk zou
blijken.
Dezer dagen heeft een rapport waarin
staat dat steeds meer joden Israel verlaten
en naar de Verenigde Staten trekken voor
grote beroering gezorgd. Het rapport, dat
becijfert dat bijna een half miljoen joden
naar de VS zijn geëmigreerd, stelt het
kabinet-Begin voor het emigratiepro-
bleem als een nationaal noodgeval te be
handelen.
De vijfduizend arabische onderwijzers
op de westelijke Jordaanoever hebben
gisteren hun looneisen kracht bijgezet
door op te roepen tot een nationale onder-
wijzersstaking. Ze eisen honderd procent
meer loon. Dat ontvangen ze momenteel
van Israel en Jordanië gezamenlijk.
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. De Israëlische regering voelt er niets voor het voorstel van
de uiterst rechtse afgevaardigde mevrouw Cohen tot annexatie van de
hoogvlakte van Golan in het parlement te behandelen.
MOSKOU (UPI). De Sovjet-Unie
heeft tegenover Noorwegen haar bezorgd
heid geuit over het opslaan van Ameri
kaans militair materiaal op Noorse bo
dem. Het materiaal is bedoeld om een
marine-eenheid volledig toe te rusten. De
Russen gaven uiting aan hun bezorgdheid
tijdens een gesprek tussen minister van
Buitenlandse Zaken Andrej Gromiko en
diens Noorse collega Knut Frydenlund,
die een officieel bezoek aan Moskou
brengt.
LAGOS. Bij ongeregeldheden zijn in
het afgelopen weekeinde in de stad Kano
in het noorden van Nigeria honderd men
sen omgekomen, onder wie vijf agenten.
Dit is gisteren in de hoofdstad Lagos
meegedeeld.
De fanatieke mohammedaanse sekte
Yan Izalla, voornamelijk bestaande uit
immigranten uit Tsjaad en Kameroen,
begon met geweren en pjjl-en-boog „onge
lovigen” te beschieten. Er zouden ook
buitenlanders zijn gedood, maar hun
nationaliteit is niet bekend.
Er zijn 200 aanhoudingen verricht. Tal
rijke inwoners van Kano hebben de stad
verlaten uit vrees voor nieuwe geweldda
den. De fanatici hebben ook winkels en
huizen in brand gestoken.
AMSTERDAM (ANP). De exploitatie-
inkomsten van de 108 lijndienstmaat-
schappijen die zijn aangesloten bij de
IATA (International Air Transport Asso
ciation) zijn dit jaar volgens voorlopige
berekeningen met 19.2 procent gestegen
tot 33,19 miljard dollar. De exploitatiekos
ten stegen echter met 27 procent tot 35,72
miljard dollar. Derhalve ontstond een ver
lies van 2.56 miljard dollar of 7,6 procent
van de inkomsten na afschrijvingen en
rentebetaling.
Uit cijfers die de IATA dezer dagen
heeft gepubliceerd blijkt verder dat het
internationale vervoer van passagiers dit
jaar niet is toegenomen. Het vrachtver
voer groeide nog met vijf procent en het
vervoer van post met zes procent. Dat
betekent dat het totale vervoer maar met
twee procent toenam, volgens de IATA
het slechtste resultaat sinds 1975. De voor
uitzichten voor 1981 zijn wel wat beter
maar alleen ten opzichte van het uitzon
derlijke slechte jaar 1980.
LISSABON (AP). Francisco Pinto
Balsemao, een 43-jarige journalist en ju
rist van sociaal-democratische huize, is
door de Portugese president Antonio Ra-
malho Eanes benoemd tot de nieuwe pre
mier van Portugal. Het Portugese persbu
reau ANOP heeft dit gisteren gemeld.
Balsemao heeft nauw samengewerkt
met de voormalige premier Francisco Sa
Carneiro, die twee weken geleden bij een
vliegtuigongeluk om het leven kwam. Sa
men met Sa Carneiro heeft hij in 1974 de
sociaal-democratische partij opgericht.
Hij werd dan ook beschouwd als Sa Car-
neiro’s meest logische opvolger. Zijn par
tij koos hem met unanieme stemmen tot
premier en partijleider. De sociaal-demo-
craten zijn met 82 zetels de grootste partij
binnen de regeringscoalitie, die 134 van de
250 zetels in het parlement bezet.
In het Portugal van voor de revolutie
was Balsemao bekend wegens zijn uitge
sproken kritiek op de dictatoriale regimes
van Salazar en Caetano.
WASHINGTON. Met de benoeming
van nog vier ministers, gisteren, is het
kabinet van president Reagan bijna com
pleet. Bij deze vier zijn de eerste vrouw en
de eerste zwarte
De 53-jarige mevrouw Jeane Kirckpa-
trick, professor in de politieke weten
schappen, wordt ambassadeur bij de Ver
enigde Naties. De 58-jarige Samuel Pier
ce, een zwarte advocaat, krijgt de porte
feuille van Huisvesting en Stadsontwikke
ling. De advocaat James Watt, 42 jaar,
wordt minister van Binnenlandse Zaken
en de 53-jarige oud-gouverneur van Zuid-
Carolina James Edwardts minister van
Energie.
John Block wordt minister van Land
bouw in Reagans kabinet. Hij is nu minis
ter van Landbouw van de staat Illinois,
waar hij ook een paardenfokkerij en een
boerderij voor de verbouw van sojabonen
bezit. Hij staat bekend als een tegenstan
der van het graanembargo tegen de Sov
jet-Unie, dat president Carter afgekondig-
de na de Russische invasie in Afghani
stan.
(Van onze redactie buitenland)
NEW DELHI. In de noordoostelijke
staat Assam van India zijn gisteren op
nieuw drie mensen door de politie doodge
schoten tijdens anti-immigrantenrellen.
Premier Indira Gandhi had juist gezegd
dat haar kabinet geen gewelddadigheid
zou dulden.
Volgens het persbureau Press Trust of
India (PTI) hadden de rellen plaats in de
buurt van de hoofdstad van Assam, Gau-
hati, waar een grote menigte probeerde
een overheidsgebouw binnen te dringen.
Een aantal mensen werd gewond. De poli
tie opende ook het vuur in de wijk Dar-
rang van Assam. Mevrouw Gandhi had
haar waarschuwing geuit in een toe
spraak tot leden van een officiële delega
tie uit de noordoostelijke staten. Onder de
betogers in Gauhati was een minister,
Golap Borbora, aldus PTI.
De anti-immigrantenrellen in India du
ren al vijftien maanden en hebben aan
ruim 260 mensen het leven gekost. Men
wil de uitwijzing van alle illegale immi
granten in Assam, voornamelijk mensen
die afkomstig zijn uit Bangladesj. Me
vrouw Gandhi weigert dat.
MOSKOU (ANP). Het stoffelijk overschot van de vroegere Russische
premier Alexei Kosigin is de afgelopen nacht gecremeerd en de urn met zijn as is
vanmiddag bijgezet voor de muur van het Kremlin. Dit heeft het Russische
partijblad Pravda bekendgemaakt.
Russische burgers staan in Moskou
in de rij om de laatste eer te bewijzen
aan Kosigin.
;r