1
Betogers beklagen zich over de politieval bij het hoofdbureau
Zorgen over
spiraal
van geweld
N
Onbekenden
gedagvaard
de Bank
Bewaking:
5 miljoen
'i
O
I
Groen van
A
til
i 3
A
Wi
SS
Sn
incinm-
1
1
i
13
WOENSDAG 24 DECEMBER
1980
AMSTERDAM
<-
-
nds-
j
n
ir
i
I
I
van
geluid
Woede
ft
L.M
ie-
i
2ne
ike
-ig
IfcL
F
-i
-
Ook de harde confrontatie tussen politie en kraakbewe
ging van het afgelopen jaar in Amsterdam ontkomt niet aan
evaluatie. Doet de politie dit zoveel mogelijk binnenska
mers, de kraakbeweging schuwt de openheid niet. Als het
aan uitgeverij Lont ligt, krijgt elke rel zijn eigen boekje. De
kraakacties, de ontruimingen, de straatgevechten en de
algemene verontwaardiging worden compleet met foto’s op
een rijtje gezet en thuis bij de kachel kan de lezer het
allemaal nog eens opnieuw beleven.
IP53
lip Mi*
4 -V
I
-
A '■■^gggg
Juichend
Ondergronds
MX
1
'i
Ss
I
b:
en
onder redactie van Theo van der Kaaij
Sloop van de Grote Wetering waarin nog steeds mensen wonen.
m. 5 ja».
IDAG
Illustratie uit het zwartboek over de metro-demonstratie
■-
1
am
f
i
Het relaas van de Zwartboek
groep verbergt niets van het optre
den van de politie, maar is even
goed zeer onthullend wat betreft de
Op dit moment liggen de ontwerp
tekeningen op vier plaatsen in de
stad ter visie, omdat de gemeente de
officiële bouwaanvraag heeft inge
diend. De commissie voor de Oude
Stad heeft al laten weten de plannen
,,zeer positief” te beoordelen. De te
genstanders van de stopera blijven
ondertussen actief. Eens in de week
houden zij in de Nieuwmarktbuurt
een vergadering om contra-plannen
te smeden. Rond oud en nieuw komt
er in elk geval nog een groot feest op
het Waterlooplein zoals dat er nu uit
ziet. (Foto’s Lex van Rossen)
Op de strook grond waar het om
gaat, liggen nu tegels. Om de te
gels door groen te vervangen is
een bedrag nodig van ruim 175.000
gulden: de gemeente heeft voor
dat doel niet meer dan 17.000 gul
den beschikbaar. Nu de Neder
landse Bank heeft aangeboden
het resterende bedrag bij te pas
sen, wordt uitvoering van een be-
plantingsplan mogelijk.
wordt aangekleed met groen. Bur
gemeester en wethouders stellen
de gemeenteraad voor de gift te
accepteren.
vinden het niet de moeite waard er
veel woorden aan vuil te maken.”
Na lezing van dit verslag past
slechts een vraag, die meermalen
juist door de kraakbeweging is ge
steld: „wie lokt er nu eigenlijk ge
weld uit?
Het optreden van de politie op
2 december na afloop van de
ontruiming van de Grote Wete
ring was keihard en ongedisci
plineerd. Dit vinden de Zwart
boekgroep die daarover klach
ten heeft gebundeld en ook le
den van de Amsterdamse ge
meenteraad die het optreden vo
rige week aan de kaak stelden
tijdens de algemene beschou
wingen. Burgemeester Polak
heeft de raadsleden beloofd een
diepgaand onderzoek in te stel
len naar de mogelijke misdra
gingen van agenten en recher
cheurs in burger, vooral op de
avond van 2 december.
Het PvdA-raadslid Louis Ge
net drong aan op het toelaten
van waarnemers bij toekomsti
ge grote politie-akties om con
trole uit te oefenen op het optre
den van de ME en het maken
van arrestaties. Alle fracties
van de Amsterdamse raad uit
ten zich zorgelijk over de spi
raal van geweld die in de hoofd
stad is ontstaan en de grote ver
wijdering tussen gemeentebe
stuur en burgerij.
In zijn antwoord zei PvdA-
burgemeester Polak dat PSP,
PPR en CPN zich bedienden
van „verhullend woordgebruik”
als het gaat om geweld en mis
dragingen van de zijde van de
rellenschoppers en hij verklaar
de zich tegen de betogen die wel
het geweld van de zijde van de
politie noemen, maar het ge
weld van de andere kant niet
noemen. Polak: „Die 150 agen
ten die dit jaar in ziekenhuizen
zijn opgenomen zijn daar niet
gekomen als gevolg van geweld
loze akties”. Over de gewelds
spiraal in de hoofdstad zei de
burgemeester dat de politie
over voldoende middelen moet
beschikken wil men een mas
saal gewelddadig treffen voor
komen.
„Als je je verklaring niet onderte
kent, wordt je je cel ingeschopt.”
Cellen die propvol arrestanten ko
men te zitten. Pesterige dingen als
het niet teruggeven van een bril die
op medisch advies gedragen diende
te worden en het verhinderen van
contact tussen arrestanten en thuis
front en advocaten.
Het verhaal verschilt in wezen
niet van vorige klachtenboeken
over politie-optreden in soortgelijke
gevallen. Wel constateert de kraak
beweging dat de politie harder en
meedogenlozer gaat optreden. In de
bijlage over de ontruiming van de
Grote Wetering wordt zelfs gespro
ken over „standrecht”. Na de ont
ruiming zouden demonstranten on
der bedreiging van pistolen door
agenten zijn neergeknuppeld. Ook
hier weer; „Het optreden van de
stillen was angstaanjagend en bees
tachtig. Ze hadden er plezier in op
mensen in te rammen.”
Het begin van vrijdag 10 oktober. Met een verkeersbord rammen betogers de
ramen in van een kersvers metrostation. Ondergronds houden de autoriteiten
receptie.
*8* en sommigen een bivakmuts. Ón-
4 duidelijk blijft waarom de betogers
de stoet niet onmiddellijk ontbon
den hebben, toen de stillen min of
De Nederlandse Bank wil de ge
meente ruim 158.000 gulden
schenken om‘te bewerkstelligen
dat de omgeving van het bankge
bouw aan het Frederiksplein
Door een ambtelijke commissie
zal worden nagegaan, of de bewa
king van gemeentelijke objecten
in handen moet blijven van parti
culiere bewakingsdiensten, of dat
er opnieuw een gemeentelijke be
wakingsdienst moet worden opge
richt.
Dit in verband met de gestegen
behoefte aan bewaking van ge
meentelijke objecten en het be
zwaar van de gemeenteraad om
deze bewaking te laten verrichten
door particuliere bedrijven.
De commissie moet tevens be
kijken, of er diensten bij de ge
meente zijn, die een eigen bewa-
kingsafdeling nodig hebben. Jaar
lijks geeft de gemeente meer ddn
vijf miljoen uit aan bewaking
door particuliere bedrijven. Nage
gaan zal dan ook worden, of bewa
king door een gemeentelijke
dienst goedkoper zal zijn.
r
s
3Op >1
0
0
o
n
Tot besluit een belangrijke con
clusie van de Zwartboekgroep na
een jaar van herhaaldelijke con
frontaties tussen politie en een woe
dende bevolkingsgroep. Een woede
die nog dagelijks veroorzaakt
wordt door de schrijnende woning
nood en het misbruik dat daarvan
gemaakt wordt door bepaalde men
sen die er geld aan verdienen.
„Men is er bij de politie van
overtuigd dat er een groepje ongure
elementen in Amsterdam rond
loopt, dat telkens weer rellen ver
oorzaakt. In feite wordt daarmee
elk protest ontkend. Op het moment
dat iemand zich blijft verzetten te
gen onaanvaardbare toestanden
wordt hij/zij een raddraaier ge
noemd en wordt het protest losge
maakt van de motieven ervan, en
daarmee zinloos, destructief en
zelfs misdadig,” aldus de Zwart
boekgroep.
Li
Pas ontdekt: een stukje geschie
denis over de omstreden Grote
Wetering. Het gebouw aan de We
teringschans werd in 1893 opge
trokken voor de Onderlinge Ver-
eeniging van Veehouders tot ver
koop van Zuivere koemelk. De
hoofdstedelijke zuivelhandelaren
haalden hier hun melk en ver
kochten die voor negen cent de
liter. De karnemelk deed vijf cent.
De sloop van het op 2 december
ontruimde gebouw is inmiddels in
een gevorderd stadium. Projec
tontwikkelaar Gerard Bakker
maakt zich nu zorgen over de situ
atie op nummer 89, onderdeel van
het complex dat nog steeds be
woond wordt door krakers. Bak
ker heeft wel de sloopvergunning,
maar geen ontruimingsbevel. Hij
heeft nu een kort geding tegen de
krakers aangespannen om ze eruit
te krijgen. Opvallend daarbij is
dat hij de namen van de bewoners
niet weet, wat een voorwaarde is
om te kunnen procederen. Vol
gens de advocaat van de bewoners
maakt Bakker geen enkele kans
met zijn kort geding dat op 22
januari dient.
bedoelingen van de kraakbeweging
die op straat een betoging organi
seert Het boek: „Het is de politie
nog nooit gelukt om een rel kort te
houden. De oplossing daarvoor is
waarschijnlijk het terugtrekken
van de Mobiele Eenheid. Een oplos
sing die door de politie nog nooit
serieus is overwogen.” Enkele blad
zijden later snijden de schrijvers
zich met deze uitspraak grandioos
in de vingers met verslag en com
mentaar van een protesttocht in de
avond van 9 oktober uit veront
waardiging over de arrestatie van
de advocaten uit Noord:
„De woede van de demonstranten
ontlaadt zich op een aantal ruiten
van het bureau. De politie grijpt
niet in. Even later is bureau Lijn-
baansgracht aan de beurt. Van poli
tieauto’s worden banden stukge-
prikt, er sneuvelen ruiten en er wor
den mobilofooninstallaties ver
nield. Via het Leidseplein naar het
paleis van Justitie. De politie laat
zich nog altijd niet zien. Later blijkt
zelfs, dat surveillancewagens op
dracht hebben gekregen niet uit te
rijden. Over de oorzaak van het
gebrek aan daadkracht bij de poli
tie is niets bekend, ook de kranten
meer de leiding van de stoet op zich
namen en kreten slaakten als „op
naar het hoofdbureau”.
De massale arrestatie was na
tuurlijk al lang voorbereid door de
politie. Nogmaals de vraag: waar
om niet gestopt met de betoging nu
het'verslag rept over „een vrouwe
lijke stille met fietsketting en wurg-
stokjes” en „een stille met afrokap-
sel die een toevallige voorbijganger
in de Leidsestraat van zijn fiets
gooit”. Het boekje laat duidelijke
foto’s zien van stillen, hoewel hier
en daar ook een verslaggever als
politieman geëtiketteerd wordt.
Heel duidelijk is het boekje ook
over hoe er die dag gedemonstreerd
werd. Gehelmde en gemaskerde, in
leer gestoken personen slaan met
knuppels en staven de ruiten in van
metrostations, zelfs het verslag
roept het beeld op van een agressie
ve stoet mensen die als een kip
zonder kop door de stad gaat. Een
maal bij de parkeergarage op de
Marnixstraat is het voor de beto
gers te laat. De Mobiele Eenheid,
die nog niet heeft ingegrepen die
dag, sluit alle toegangen af en de
stillen krijgen versterking van col
lega’s uit het hoofdbureau. Het re
sultaat is 163 arrestaties, waaron
der buspassagiers en winkelend
publiek.
RA.
fez
Tot grote woede van de kraakbe
weging doet de pers haast juichend
verslag van de massa-arrestatie:
„De politie is erin geslaagd Amster
dam nieuwe rellen in de trant van
30 april te besparen” en „Politie: We
hebben de kern van de Amsterdam
se relschoppers hopelijk vast”. Feit
is dat aan de betoging een abrupt
einde kwam, eenvoudig omdat
iedereen achter de tralies ver
dween, buspassagiers en winkelend
publiek incluis. Daar zijn nare din
gen mee gebeurd, evenals met beto
gers die niets kwaads in de zin heb
ben gehad en geen steen in de hand
hebben gehad. Over wat deze men
sen tijdens de arrestatie, op het
hoofdbureau en in de Bijlmerbajes
is overkomen doet de Zwartboek
groep nauwgezet verslag. Een wat
huilerig verslag soms, omdat zelfs
de kleinste zaken als klacht naar
voren worden gebracht. Zoals:
„zeer lauwe koffie”, „het niet ver
strekken van de pil” en de opmer
kingen van een agent: „Wat een
mooi kontje”.
Even goed vermeldt het boek 83
klachten over het politie-optreden
die van ernstiger aard zijn. Bij de
arrestatie slaat en schopt de politie
zonder reden, en schreeuwt: „Sla ze
dood, schop ze verrot, maak ze af.”
Op het hoofdbureau maken agen
ten opmerkingen in de trant van:
l,,Een vrouwelijke stille met
fietsketting en wurgstokjes”
De Zwartboekgroep verhaalt uit
voerig hoe de tiende oktober ver
liep. Er viel overigens weinig te ver
storen, omdat de autoriteiten de ce
remonie rond de opening onder
la gronds lieten plaatshebben. Er
»•- werd straatmeubilair vernield, met
rookbommen gegooid en de demon
ij- stratie slingerde zich met onduide-
lijke bestemming de stad in. Als
fc gold het een in scène gezette film
begeleidden grote groepen fotogra
fen, filmers en journalisten de beto-
L gers. Deze merkten inmiddels ook
•4 tientallen stille rechercheurs op, on-
S opvallend gekleed in vrije tijdste-
nue, compleet met sportschoentjes
Bizarre bouwsels maken plaats voor andere
Het laatste uur heeft geslagen
voor de bizarre bouwsels op het Wa
terlooplein. De wildgroei van half
pipe, kinderboerderij, tenten, klim-
rekken, vijvers en tuinen gaat tegen
de vlakte om plaats te maken voor
een andere bizarre twee-eenheid de
stopera. Stadhuis annex muziekthea
ter zijn in aantocht. Binnenkort wordt
de aarde geschikt gemaakt en aan
geharkt om de eerste paal te ontvan
gen die hoge dames en heren de
bodem in zullen drijven. De maquette
laat het plein van de toekomst zien.
De doosvormige rechthoek Is het
stadhuis zoals de architect Holzbau-
er zich dat voorstelt. Het ronde
bouwwerk is ontworpen door Holt en
Bijvoet. Onderaan de Blauwbrug. De
architecten zijn het eens geworden
over de wijze waarop de gebouwen
in elkaar steken.
Zo zijn er boekjes verschenen
over de Vondelstraat, kroningsdag
en het krakerstribunaal. De jongste
uitgave van Lont heeft als titel „De
r, metro-demonstratie en hoe ’t Gezag
er ’n rel van maakte”. De gebeurte-
j nissen rond de opening van de me-
tro op 10 oktober passeren de revue,
er worden vergelijkingen getrok-
i ken met het optreden van de politie
eerder dit jaar en als toegift een
bijlage over de ontruiming van de
Grote Wetering. Verbijsterend
hoogtepunt in de serie confronta-
i ties met het Gezag noemt de kraak
beweging deze demonstratie tegen
de metro waarbij de politie de beto
gers nota bene in het nauw dreef bij
het hoofdbureau op de Marnix
straat en in een klap 163 mensen
arresteerde. „Een nieuwe stap in de
richting van steeds verdergaande
onderdrukking van verzet tegen
maatschappelijke wantoestanden,”
zo zegt de Zwartboekgroep die het
boekje over de demonstratie tegen
de metro samenstelde.
De demonstratie tegen de ope
ning van de metro was een actie om
de gemeente eraan te herinneren,
dat de metro pas werkelijk af is als
de beloofde betaalbare woningen in
de Nieuwmarktbuurt, destijds voor
de aanleg van de metro gesloopt,
zijn gebouwd. Bovengronds is de
metro in die buurt nog steeds
braakliggend terrein. De demon
stratie richtte zich ook tegen de
arrestatie van het Advocatenkollek-
tief Noord, dat een affiche voor de
ramen had gehangen waarin tot de
demonstratie werd Opgeroepen.
„Bereid je goed voor, neem gooi- en
smijtwerk mee,” aldus een zin uit de
tekst die de officier van Justitie
ontoelaatbaar achtte. Deze advoca
ten verschenen onlangs voor de
rechter in toga. Officier Pieters wei
gerde koppig alle medewerking zo
lang de advocaten hun toga’s niet
uittrokken.
