Politie in Italië
beëindigt gijzeling
Ongeregeldheden in Afghaanse hoofdstad
Van der Lubbe
Perscensuur in
vrijgesproken
Suriname oogst
Vrijspraak
forse kritiek
geen bewijs
onschuld
Van der Lubbe
Over deelname Jordanië aan vredesgesprek
Katholieke krant
Bolivia gesloten
Armenen plegen
Washington en
bomaanslagen in
Moskou besteden
hoofdstad Spanje
meest aan leger
In gevangenis Trani
extra EG-bijdrage
Aanval guerrilla
I-in El Salvador
onder controle”
„Driemaal zoveel
antisemitische
aanslagen in VS
Amerikaan in strijd gedood
DINSDAG 30 DECEMBER
noire
■KI
BINNEN- EN BUITENLAND
1980
w
-
de Egyptische president Sadat heeft zich in die zin uitgelaten.
(Van onze redactie buitenland)
DAMASCUS-CAIRO-DEN HAAG. President Assad van
Syrië heeft gisteren verklaard dat er voor Jordanië geen plaats
is bij de vredesonderhandelingen voor het Midden-Oosten. Ook
"ej Amal
i
(Van onze redactie buitenland)
ROME. Een speciale politie-eenheid heeft gistermiddag de strafgevange
nis in het Italiaanse Trani bestormd en de cipiers bevrijd die daar sinds
zondag door opstandige gevangenen in gijzeling werden gehouden. Bij de
actie vielen 21 gewonden.
Dit deelde een diplomaat uit het westen
mee. In een afzonderlijk bericht deelden
Afghaanse autoriteiten mee dat Russische
en Afghaanse soldaten in het zuiden van
het land bij de Iraanse grens,„een Ameri
kaanse militaire adviseur” hadden ge
dood. Diplomaten in Kaboel speculeerden
dat er sprake kon zijn van een journalist.
(Van onze redactie buitenland)
NEW DELHI. In de Afghaanse
hoofdstad Kaboel zijn gisteren anti-
Russische rellen uitgebroken. Russi
sche tanks werden uitgestuurd en bo
ven de stad vlogen helikopters met
boordgeschut.
Een deel van de speciale politie-eenheid
landde gistermiddag rond half vijf met
helikopters op het dak van de gevangenis,
terwijl de rest via de grond het gebouw
bestormde. Kort na het begin van de actie
werden zeven explosies en mitrailleursal-
vo’s gehoord. Ooggetuigen verklaarden
dat wolken traangas uit het gevangenis
complex opstegen. Ambulances reden
vervolgens af en aan.
De Italiaanse autoriteiten deelden later
mede dat alle 18, cipiers en niet 19 zoals
eerst werd aangenomen, waren bevrijd.
Wel zouden vier cipiers lichte verwondin
gen hebben opgelopen. Het totaal aantal
gewonden zou 21 bedragen, onder wie
verder vier leden van de politie-eenheid
die de aanval uitvoerde.
De actie bij Trani lijkt een succes voor
de Italiaanse regering die zware kritiek te
verduren heeft gekregen omdat zij op 26
december besloot de 1’ Asinara-gevange-
nis te sluiten. De sluiting van deze gevan
genis was een van de voorwaarden die de
Rode Brigades hadden gesteld voor de
vrijlating van Giovanni d’Urso.
Winkeliers deden hun zaak op slot en de
straten liepen leeg toen geruchten als een
lopend vuurtje de ronde deden, aldus de
Kort voor het middaguur gisteren in
Kaboel, zo liet de diplomaat uit het westen
een oogetuige vertellen, stonden op de
trottoirs in het centrum van de stad man
nen die met stenen gooiden naar voorbij
rijdende voertuigen. De woedde richtte
zich vooral op het ministerie van Voor
lichting en het cultuurgebouw. Er ver
schenen Afghaanse soldaten, maar zij
hielden zich gedurende ongeveer een uur
in. De ooggetuige, die geen Afghaan was
en vreesde voor een Rus te zullen worden
aangezien, vluchtte.
De Palestijnse bevrijdingsorganisatie
PLO heeft zich gisteren verantwoordelijk
gesteld voor de bomaanslagen op twee
militaire posten in het zuiden van Israel.
Het Palestijnse persbureau WAFA heeft
dit bericht.
Een deel van de speciale politie-eenheid binnen in de Trani-gevangenis na de geslaagde
bevrijding van de gegijzelde cipiers.
Van Palestijnse zijde werd meegedeeld
dat bij de aanval op de militaire posten bij
Ashkelon en Mishmar Hanegev, ten zuid
en van Tel Aviv, verscheidene Israëlische
soldaten om het leven zijn gekomen. Een
politiewoordvoerder in Tel Aviv Verklaar
de echter dat de soldaten zich bijtijds in
veiligheid hebben kunnen brengen.
diplomaat. De rellen hadden plaats een
dag na de eerste verjaardag van de Russi
sche inval in Afghanistan.
De Afghaanse regering heeft gisteren
berichten in de pers ontkend dat vice-
premier Abdoe Rasheed Arian het land is
uitgevlucht. Minister Abdoe Majid Sarba-
oeland van Voorlichting en Cultuur ver
klaarde tegenover het persbureau United
News of India dat Arian zaterdag een
conferentie in de hoofdstad Kaboel had
bijgewoond. Op die dag publiceerde een
Pakistaanse krant het bericht dat Arian
naar het buitenland was gevlucht.
De voorzitter van het Iraanse parlement
Rafsanjani heeft gisteren een Russisch
LA PAZ (UPI/AP). De Boliviaanse
politie heeft gisteren de kantoren van de
katholieke krant Presencia bezet en een
verschijningsverbod van zeven dagen af-
gekondigd voor het dagblad. Al het perso
neel is uit het gebouw gezet.
In een anoniem telefoontje aan het pers
bureau Reuter stelde de Armeense groep
Derde Oktober zich voor de aanslagen
verantwoordelijk. De aanslagen richtten
zware schade aan in de burelen van Trans
World Airlines en Swissair. Ook ontstond
schade aan belendende panden van de
maatschappijen British Airways en Sabe
na. De Armeense groep motiveerde de
aanslagen met een verwijzing naar een
aanslag in het afgelopen weekeinde op de
Zwitserse advocaat Gérard Benoit in Ge
nève. Benoit was verdediger van enkele
Armenen die wegens vermeende geweld
daden in Zwitserse gevangenissen zitten.
MADRID (Reuter/AP). Bij bomaan
slagen op twee kantoren van internationa
le luchtvaartmaatschappijen in Madrid
zijn gisteren zeven personen gewond ge
raakt, onder wie twee kinderen.
Het huidige oordeel van de rechtbank in
West-Berlijn gaat niet in op de vraag
of Van der Lubbe bij de brandstich
ting betrokken was. Er wordt slechts
vastgesteld dat het hele proces voor
het Reichsgericht in Leipzig door de
nationaal-socialisten werd beheerst en
in overeenstemming was met de nazi-
politiek.
(Van onze redacteur in West-Duitsland,
Hans Amesz)
In 1973 kwam een soort internationaal
comité in het boek „Der Reichstags-
brand” (K. G. Saur, München, 487
bladzijden) tot de slotsom dat de
brand inderdaad het werk van de nati
onaal-socialisten zelf was geweest. In
een eerder werk hadden Walther Hof
er, Edouard Calic, Christoph Graf,
Karl Stephan en Heinz Leferens „be
wezen” dat Van der Lubbe in ieder
geval niet alleen de brand kon hebben
veroorzaakt. Later zijn deze conclu
sies weer door andere historici aange
vallen.
i als diei
bijna t,
idien was
als je i»
in K
e keer i
Amato
laar rar.
Amato
zevens
ilins c®
jaar dn
>sip Mar
in van dt
-an des
Als motivering voor het stilleggen van
de persen gaf de militaire regering van het
Zuidamerikaanse land, die afgelopen zo
mer aan de macht kwam, dat bewoners
van de provincie Santa Cruz, bijna 1000
kilometer ten zuidoosten van La Paz, had
den geklaagd over de krant van zondag.
Daarin zouden vrouwen uit La Cruz bele
digd zijn. De in 1952 voor het eerst ver
schenen Prescenia is een van de grootste
kranten in Bolivia en geldt als een onaf
hankelijk dagblad.
pretest over de aanval op de Sovjet-am-
bassade in Teheran van de hand gewezen.
Rafsanjani beschuldigde de Sovjet-Unie
ervan miljoenen Afghanen dakloos te
hebben gemaakt.
„Pakistan voelt er niets voor met Afgha
nistan te gaan praten over vermindering
van de spanningen in hun gebied zolang
de Russen in Kaboel de lakens uitdelen”.
De minister van Buitenlandse Zaken van
Pakistan, Agha Shahi, verklaarde dit gis
teren in Hong Kong op de terugreis van
een bezoek van vier dagen aan Peking. Hij
reageerde op het hernieuwde aanbod van
de president van Afghanistan Karmal, die
het afgelopen weekeinde Pakistan opriep
tot besprekingen.
Voorstel Kissinger
stuit op tegenstand
Egypte gerust te stellen over de toekomsti
ge koers van de Amerikaanse politiek ten
aanzien van het Midden-Oosten. Gisteren
verklaarde hij dat president Sadat voor
Washington „een geëerd vriend” zal blij
ven. Op de vraag of de Egyptische presi
dent volledige steun verwacht van de toe
komstige Amerikaanse president ant-
w ordde Sadat: „Dat weet ik niet, laten
we maar afwachten”.
de keuka
werken
Jvna rooi
at al jaw
>eger tb:
an 1t
haar hst
eeftnait
de trane:
gt de siè
egrijpt dj
ven is ou
aderen t» -
sigarefe
PaPiRoS
anaal (he
jes op ka:
PÜP itó
e Rus®
hun wat
ezjda
1st w
taxichac
NEW YORK (UPI). Het aantal antise
mitische aanslagen en het aantal vandalis
tische daden met een antisemitisch karak
ter in de VS zijn dit jaar bijna verdrievou
digd in vergelijking tot vorig jaar. Aldus
luidt de conclusie van een onderzoek dat
is gehouden door het joodse genootschap
Benai Berith en dat gisteren in New York
werd gepubliceerd. Het onderzoek had
alleen betrekking op de Verenigde Staten.
De Amerikaan Henry Kissinger en de
Egyptische president Anwar El Sadat schud
den elkaar hartelijk de hand toen ze elkaar
gisteren in Egypte ontmoetten.
Zondag had de vroegere Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, Henry
Kissinger, in Egypte verklaard dat het
naar zijn mening tijd wordt dat Jordanië
bij de vredesbesprekingen wordt betrok
ken, waarvoor hijzelf destijds de funda
menten legde door middel van zijn pen
deldiplomatie. Kissingers missie van een
aantal jaren geleden mondde uit in het
vredesakkoord van Camp David tussen
Israel, Egypte en de Verenigde Staten.
De Syrische president Assad liet giste
ren weten dat er naar zijn mening voor
Jordanië helemaal geen plaats is bij toe
komstige vredesbesprekingen, maar dat
zijn land wel bereid is nieuwe Amerikaan
se initiatieven te overwegen. In zijn ge
boortedorp Mit Abdoel Kom zei de Egypti
sche president Sadat, nadat hij had ge
sproken met Kissinger, dat er voor Jorda
nië voorlopig geen plaats is aan de onder
handelingstafel, althans niet zolang Egyp
te en Israel geen overeenstemming heb
ben bereikt over zelfbestuur voor de Pa-
lestijnen.
De minister piaaiste echter wel twee
kanttekeningen bij zijn bewering. Hij
wees erop dat de persvrijheid niet abso
luut is en dat in elk land steeds straf
rechtelijke beperkingen aan persvrij
heid worden gesteld. Verder stelde hij
dat in het kader van de noodtoestand in
Suriname iets plaatsvindt, wat officieel
als „begeleiding van de pers” aangeduid
wordt. „Dat wil zeggen, dat wanneer wij
het vermoeden hebben dat bepaalde be
richten de waakzaamheid en de veilig
heid van het land in gevaar kunnen
brengen, wij met de betrokken journa
list gaan praten om het bericht anders te
brengen”, aldus Haakmat. Hij is van
mening dat perscensuur iets heel anders
is, omdat dan „op elk perskantoor een
persoon zit die berichten doorneemt en
waar nodig tegenhoudt”.
inmiddels heeft het ministerie van Bui
tenlandse Zaken in Den Haag gisteren
ontkend dat er een plan van de Europese
Gemeenschap zou bestaan voor een vre
desregeling in het Midden-Oosten. Giste
ren deed het Westduitse ministerie van
Buitenlandse Zaken een zelfde uitspraak.
De ontkenningen volgen op een publicatie
van het Belgische blad Le Soir, waarin
een aantal punten werd onthuld uit wat
volgens deze krant een EG-plan voor het
Midden-Oosten is.
Kempner had vorig jaar bij de West-
berlijnse rechtbank een verzoek inge
diend om het proces tegen Marinus
van der Lubbe te heropenen. Nieuw
onderzoek en nieuwe getuigen zouden
hebben bevestigd dat dat toenmalige
vonnis berustte op valse getuigenissen
van de nazi-leiders Goering en Goeb
bels. Advocaat Kempner diende zijn
verzoek in namens de broer van Van
der Lubbe.
Na de oorlog was vrijwel iedereen het
erover eens dat Hitler de Rijksdag-
brand op alle mogelijke manieren in
zijn voordeel heeft uitgebuit. De ware
toedracht is echter nooit helemaal pre
cies opgehelderd: hadden de nazi’s het
feit van de brand alleen maar benut of
hadden ze de brand zelf geënsce
neerd?
Dat betekent dat de rechtbank geen ant
woord heeft gegeven op de vraag of
Marinus van der Lubbe als overtuigd
radencommunist de Rijksdag in zijn
eentje in brand heeft gestoken om te
waarschuwen tegen het Hitler-bewind
of dat hij is misbruikt door de nazi’s,
die zelf de brand zouden hebben ge
sticht. Door het „bewijs” dat de com
munisten de Rijksdag in brand had
den gestoken, was het nazi-bewind im
mers in staat de communistische par
tij te verbieden en de leiders daarvan
in het gevang te zetten. Een week na de
brand won de partij van Hitler glans
rijk de verkiezingen.
In Suriname bestaat de persvrijheid
zonder meer nog steeds. De kranten zijn
iedere dag vrij om te schrijven wat ze
willen. Dit heeft de minister van Buiten
landse Zaken, Politie, Justitie en Leger
van Suriname, André Haakmat, gisteren
in Paramaribo verklaard.
(Van onze redactie buitenland)
WEST-BERLIJN. De Nederlander
Marinus van der Lubbe, die op 27 fe
bruari 1933 de Duitse Rijksdag in Ber
lijn in brand zou hebben gestoken, is
door een rechtbank in West-Berlijn
postuum vrijgesproken. Van der Lub
be werd in verband met de brandstich
ting ter dood veroordeeld en op 10
januari 1934 geëxecuteerd.
In juli vorig jaar diende de Frankfur
ter advocaat Robert Kempner namens
de broer van Van der Lubbe een ver
zoek in om een nieuwe behandeling
van het op 23 december 1933 gehouden
prodes. Naar verluidt zou de broer een
schadeloosstelling zijn toegezegd.
De rechtbank in West-Berlijn is van me
ning dat het oordeel van het Leipziger
Reichsgericht berust op nationaal-so-
cialistisch onrecht. De toenmalige
rechters hebben zich volgens het hui
dige vonnis schuldig gemaakt aan
overtreding van hun ambtsplicht.
Zoals bekend is Henry Kissinger mo
menteel op rondreis in het Midden-Oos
ten. Hij verblijft nu voor een week in
Egypte en reist daarna door naar Israel.
Van zijn bevindingen zal hij na afloop
verslag uitbrengen aan zijn partijgenoot
Ronald Reagan. Desondanks wordt in
Washington gezegd dat het om een privé-
bezoek van Kissinger gaat, maar het is
niet duidelijk wie zijn reis betaalt.
Kissinger heeft tot nu toe getracht
BRUSSEL (ANP). Na Frankrijk heeft
ook België een hogere bijdrage aan de
aanvullende begroting van de Europese
Gemeenschap geweigerd. De Belgische
minister van Begroting, Guy Mathot, ver
klaarde gisteren dat zijn land alleen zijn
aandeel in de voor hulp in het Italiaanse
aardbevingsgebied toegezegde gelden van
in totaal 275 miljoen gulden beschikbaar
zal stellen. Het resterende bedrag dat Bel-
"gië verschuldigd is, zal het niet betalen.
De Europese Commissie, het dagelijks
bestuur van de Gemeenschap, heeft welis
waar het groene licht gekregen om de
extra bijdrage bij de lidstaten te innen,
maar als behalve België en Frankrijk nog
meer landen de extra contributie weige
ren zal de commissie het Hof van Justitie
van de Europese Gemeenschap moeten
inschakelen.
Nathan Perlmutter, hoofd van de door
Benai Berith opgerichte Anti-Defamation
League die tot doel heeft het antisemitis
me daadwerkelijk te bestrijden, verklaar-
,de dat dit jaar 377 antisemitische daden
zijn gemeld tegen 129 vorig jaar. Het be
trof hier onder meer bomaanslagen, aan
slagen met brandbommen en op muren
'gekalkte anti-joodse leuzen en hakenkrui
zen. Hiervoor waren meest jongeren ver
antwoordelijk, aldus Perlmutter. Terwijl
het antisemitisme zich voorts het meest
voordeed in stedelijke gebieden.
Onmiddellijk na de bevrijdingsactie
ontving een krant in Rome een bericht
van de Rode Brigades, die twee weken
geleden de rechter Giovani d’Urso hebben
ontvoerd. In de boodschap, die kennelijk
al voor de politieactie in Trani was opge
steld, dreigden de Rode Brigades met re
presailles voor het geval tot een geweldda
dige ingreep zou worden overgegaan.
PARAMARIBO (SNA/ANP). -- In een
brief aan de Surinaamse president Chin
A Sen heeft de Surinaamse Journalisten
Kring (SJK) geprotesteerd tegen de wat
hij noemt „de beknotting van de pers” in
het land. Dit heeft het Surinaams
nieuwsagentschap gisteren in Paramari
bo meegedeeld.
De brand in de Rijksdag vond kort na de
machtsovername plaats. Voor het be
wind van Hitler betekende dit het be
gin van de liquidatie van politieke
tegenstanders. Van der Lubbe een
communist van Nederlandse afkomst
bekende weliswaar schuld, maar er
was meteen al veel deining rondom dit
proces, omdat Marinus van der Lubbe
door de nazi’s in de val zou zijn gelokt.
De overige verdachten, onder wie de
Bulgaarse communist Georgi Dimi
trov, moesten worden vrijgesproken.
Dimitrov wist zijn onschuld zo
overtuigend aan te tonen, dat de getui
ge Goering, die destijds president van
de Rijksdag was, volledig belachelijk
werd gemaakt.
BONN Marinus van der Lubbe, die op
23 december 1933 in Leipzig ter dood
werd veroordeeld wegens brandstich
ting in de Rijksdag, het Duitse parle
mentsgebouw, in februari van dat
jaar, is nu door een Westberlijnse
rechtbank vrij gesproken. Bijna 47
jaar na de executie van Van der Lubbe
op 10 januari 1934 kwamen de Berlijn-
se rechters tot de conclusie dat het
oordeel van het Reichsgericht over de
toen 25-jarige Nederlander een duide
lijke rechtsverkrachting was. Dit heeft
de Frankfurter advocaat en vroegere
openbare aanklager bij de processen
van Neurenberg, Robert Kempner,
gisteren bekendgemaakt.
De verschillende historici zijn het daar
nog altijd niet over eens. De Neder
landse geschiedschrijver dr. L. de
Jong is bijvoorbeeld van mening dat
Marinus van der Lubbe op eigen hou
tje de brand heeft gesticht. De beken
de Duitse historicus prof. Hans
Mommsen kwam tot de conclusie dat
het proces tegen Van der Lubbe, on
danks alle latere gruwelijkheden van
de nationaal-socialisten, op „fatsoen
lijke” wijze was gevoerd. Dat laatste is
door de rechtbank in West-Berlijn dus
ontkend, maar daarmee is de vraag
niet opgelost of Van der Lubbe alléén,
dan wel met behulp van anderen is
opgetreden, of als willoos instrument
is gebruikt.
De SJK vindt dat „de perscensuur, het
ter verantwoording roepen en het op
pakken van journalisten” niet in
overeenstemming zijn met hetgeen in de
regeringsverklaring omschreven werd
als „het kritisch begeleiden van de pers”.
De organisatie sprak als hoop uit dat zij
in de toekomst haar taak weer vrij zal
kunnen verrichten binnen de wettelijke
perken en internationaal aanvaarde
normen.
WASHINGTON (AFP/AP). De Sov
jet-Unie en de Verenigde Staten zijn num
mer één en twee op de lijst van landen wat
betreft de defensie-uitgaven in 1978.
Uit een maandag gepubliceerde studie
van het Amerikaanse bureau voor wapen
beheersing en ontwapening (ACDA) blijkt
dat de Russische bewapeningsuitgaven in
.dat jaar ruim 300 miljard gulden beliepen,
én de Amerikaanse meer dan 200 miljard.
Terwijl de Sovjet-Unie voor een onge
veer even hoog bedrag wapens aan ont
wikkelingslanden leverde als de Ver
enigde Staten, was de Russische economi
sche hulp aan de Derde Wereld mdar een
achtste van de Amerikaanse, aldus de
studie.
In 1978 gaven de 145 bestudeerde lan
den in totaal voor defensie ruim 950 mil
jard gulden uit. Dat is meer dan ze be
steedden aan de gezondheidszorg of on
derwijs. Sinds het einde van de Tweede
an utsi Wereldoorlog is er in totaal aan defensie
h tot taai meer dan 20.000 miljard gulden uitge
it overt geven,
innen it
ar hoof! Ook België weigert
het
d om hef
t zij, dn
1 om be
raar mat
lan, door
er is ge
het W»
ischeela
memoi
had ge
ik was
eportage
Amalfi)
e laatste
lem noi'
vaneen
er niet
hij o®’
Ier mee
i Stich
jssische I
dag be
'en, van
'ond, te
dat we
dorsten i
an spra-
rkt. We
■ant op-
ve niet
m met
op ons
i of we
pdagen
konden
ohtend,
Ier ver-
lie, een
1 ging,
en van
.malrik
■n fraai
i onge-
kende
tam te
t tevo-
itgever
Jexan-
Maar
n daar
"1 (Van onze redactie buitenland)
MEXICO CITY. De autoriteiten in El
j Salvador hebben laten weten dat de hevi-
GjÊZffl Se aanvallen van de guerrilla in het grens
gebied nabij Honduras onder controle
I zijn gebracht. Tegelijkertijd blijven er
- iaar: mi achter berichten loskomen over hevige
ar Gorki gevechten in verschillende delen van de
voorbjj ,Midden-Amerikaanse staat.
Moskou, - - -
fi uitspni
Volgens minister van defensie José
Guillermo Garcia heeft het leger de naar
ggemoft chatting 1500 guerilleros die zaterdag tot
'eJ Amaj-f (je aanval overgingen in de noordelijke
3rdeling J provincie Chalatenango, verjaagd naar de
van al (.grens met Honduras. Carcia meldde ver-
Olympisj ,der dat zo’n 200 verzetsstrijders zouden
laatste u -zijn opgesloten in de bergen. „Wij hebben
dagen gj de situatie volledig onder controle,” aldus
Mandel® Garcia.
Niettemin wordt er vanuit verschillende
I provincies melding gemaakt van hevige
i als diet -gevechten. In Chalatenango zou het Fren-
bijna h 'te Farabundi Marti de Liberacion Nacio-
idienwasl nal <™LN) nog altijd twee strategische
je niet L stadjes in handen hebben, Arcatao en San
Verheul i Antonio La Cruz. Om Las Vueltas, een
(uitgesKi Telangrijk punt aan de voet van de heu-
r veis die naar honduras leiden, wordt nog
zwaar gestreden, evenals om de vier dor-
^en die de provinciehoofdstad Chalate-
y -nango omringen, slechts 65 kilometer van
te krijg hooftjgtad San Salvador,
haarsmi -
me equré Terwijl militaire woordvoerders in de
irele saiw hoofdstad San Salvador verklaarden dat
ontving, het gaat om het „beslissende offensief van
rookte' I de oppositie” en dat de situatie in het hele
land nu onder controle is, heeft het FMLN
1 een communiqué uitgegeven waarin
wordt gemeld dat de voorbereidingen
voor de beslissende slag nog in volle gang
zijn. In het communiqué roept de gewa
gende arm van het brede oppositiefront
FDR de bevolking op thuis wapens te
'fabriceren met alle mogelijke voorwerpen
lydti die voorhanden zijn.
