komst leidden ze zeker niet; wel tot veel strubbeling. En 't moest
hem, den voorstander van vrede en vrijheid, wel smarten dat zijn
ijver de oorzaak van onrust en tweespalt werd. Maar men was toen
nog verre van de dagen, waarin een Britsche minister (Canning) zijn
heildronk insteldeLibertycivil and religiousall over the world!
Als wijsgeerig denker, als schrijver van tal van vrijzinnige ge
schriften stond Dirck Volkertsz Coornhert op een hoog standpunt.
Zijne werken hadden een onmiskenbaren invloed op de denkwijze
zijner tijdgenooten, op de beschaving en de ontwikkeling zijner
taal. Zoowel zijne gedichten als zijne proza-opstellen onderscheiden
zich door rijkdom van beelden, kracht van uitdrukking en regel
matigheid van spelling. Als vurig vaderlander droeg hij het zijne
bij tot afwerping van het Spaansche juk. Zoo hem thans na vier
eeuwen al geen openbare en hoogdravende hulde wordt gebracht
zelf zou hij 't niet begeerd hebben 't mag wel, in onze
materialistische samenleving, dat de gedachtenis verlevendigd wordt
aan een der merkwaardigste Nederlanders van zijn tijd, een der
beste dichters en denkers van de 16de eeuw, een der grootste voor
gangers van de Remonstrantsche broederschap. Reeds Etienne
Girau wijdde aan deze figuur eene welsprekende hulde in zijn werk
over Sébasiien Casiellion et la Réforme Calvinistemoge een onzer
jongere letterkundigen zich nog eens geroepen gevoelen tot eene
volledige biografie. Dan zal eene figuur naar den voorgrond komen,
genoemd en geroemd als „de kampioen van eene zeer edele katho
liciteit", en tevens licht worden geworpen op een merkwaardig
tijdvak van onze geschiedenis. Moge een beroep op de piëteit van
den nazaat niet te vergeefs zijn, eene piëteit, welke zich reeds uit
drukte in deze woorden van een hedendaagschen schrijver:
„Vader Coornhert, druk uw breedgeranden hoed over den ste-
vigen schedel, tast met uwe vingers in den ruig kroezenden schip-
persbaard, neem een stevigen stok en ga weer op stap door onze
lage landen bij de zee. Wij willen uw Wellevenskonste nog wel eens
hooren, wij willen uw prediking over God nog weer vernemen, wij
willen u bovenal nog eens laten herzeggen wat gij over de ware
katholiciteit der religie te zeggen hadt."
