60
tretten werd de gedachte geponeerd, dat vele dezer
vrije uitingen van een anderen meester zouden zijn.
Het spreekt vanzelf, dat een uitgebreide tentoon
stelling, waarop werken uit de geheele wereld bij elkaar
gebracht zijn, aanleiding geeft tot verschil van opinie.
Daar toch kan men schilderijen vergelijken, welke
nimmer tevoren bij elkaar hebben gehangen, en dat dan
nieuwe conclusies gevormd worden is volkomen
logisch.
Dat Frans Hals in een en het zelfde schilderij
dikwijls zeer verschillend werkte, valt aan meer dan
een der schutterstukken van het Frans HALSmuseum
duidelijk te demonstreeren. Noemen we den maaltijd
der officieren van den St. Joris-doelen van 1627,
waar de koppen op de rechter helft van het schilderij
(afb. 1) veel massiever zijn geschilderd dan die op de
linker helft. Daar is de schildering veel dunner, impres-
sionistischer en werd op talrijke plaatsen het doek uit
gespaard (afb. 2). De schaduwen zijn er veel lichter en
niet groenachtig als die op de koppen rechts. De wijze,
waarop hier de borstel werd gehanteerd, komt veel
meer overeen met de manier, waarop de meeste genre
stukken werden geschilderd, die als een vrije uiting van
den meester zijn te beschouwen. Hals maakte deze
wellicht als reactie op het conterfeiten van personen,
die hem hun portret bestelden en waarbij hij rekening
had te houden met de wenschen en eischen van zijn
opdrachtgevers
Ook het schutterstuk van 1616 toont heel duidelijk
Hals' zeer gevarieerde wijze van schilderen. De ten
toonstelling heeft wel geleerd, dat hij zich niet aan
een bepaald recept hield. Daarvoor was hij te onaf
hankelijk en volgde maar al te graag den impuls van
zijn schildersdrift.
