J. L. TADEMA, DE WERKZAME
Na de woorden door zijn beste en oudste vriend aan onze
Voorzitter Tadema gewijd, moge het onderstaande het licht
doen vallen op de werkzame zijde van zijn leven.
Een eervolle taak mij op de schouders gelegd, maar een
moeilijke tevens voor een in jaren zoveel jongere, voor wiens
ogen het beeld van de overledene oprijst als 'Mijnheer
Tadema'. Het dagelijkse contact in het uitgeversbedrijf, en de
haast even vele malen, dat Haerlems belangen ons tot overleg
brachten hebben mij over deze schroom heengezet, daarnaast
was onze Voorzitter iemand, die zijn opvolgers gaarne van zijn
ervaringen vertelde en zo is mij ook zeer veel bekend geworden
van wat in mijn prille jaren gebeurde of geschied was en wat
niet in de dagelijkse gang van zaken lag.
Johannes Leendert Tadema werd 21 Maart 1874 aan de
Oude Gracht 91 geboren als zoon van Jelte Karel en Cor
nelia Dorothea ter Hoffsteede. In zijn 'Jeugdherinne
ringen' verhaalt hij hoe hij het lager onderwijs volgde in de
school van Knoop aan de Jacobij nestraat. Daarna doorliep
hij het Gymnasium om zich vervolgens te bekwamen voor
zijn taak van uitgever, boekhandelaar en drukker. Daartoe
werkte hij practisch bij Scheltema Hölkema te Amsterdam,
Gustav Fischer te Jena en Fisher Unwin te Londen. Dit laatste
verblijf werd afgebroken door het overlijden van zijn Vader
in 1899, welk gebeuren zijn broeder en hem de verantwoorde
lijkheid op de schouders legde van de Firma De Erven F. Bohn.
Deze taak bracht hem voor goed terug naar de stad zijner
geboorte. Ongetwijfeld is het organisatorische vermogen van
de Vader overgegaan op de zoon. De Nederlandsche Uit
geversbond (welke toch zijn Vader mede had opgericht) had
zijn warme belangstelling; hij werd bestuurslid in 1906, bij
herhaling hanteerde hij de voorzittershamer (19171921,
19241928, 19331935), bekleedde het secretariaat en
voerde het beheer der penningen. Hij drukte zijn stempel op
de vergaderingen en voerde deze in de hem eigen, U ook uit
de Vereniging Haerlem zo bekende wijze: kalm, overlegd,
goed gepraepareerd, parerend met een geestig woord, ver
zoenend waar de meningen botsten en heftige uitbarstingen
dreigden. Hij vervulde verder het voorzitterschap van de
