- 21 -
lijke grondslag van deze inrichtingen, maar ook levensgevaar
betekende voor de patiënten. Het oude bestuur speelde het
klaar om bijna alle patiënten elders onder te brengen en het
gehele personeel te doen verdwijnen, zodat aan de nazi's twee
vrijwel lege gestichten werden overgeleverd. Ontboden bij
de duitse machthebbers, en bedreigd met de gevangenis, en
erger, weigerde Van Dijk zonder meer aan de gestelde eisen
te voldoen. Hij werd daarop, met het gehele bestuur, ge
vangen genomen. Een der Haarlemse agenten, daarbij aan
wezig, zei, toen dit gebeurd was, onder de indruk van de
fiere houding, tegen een dorpsgenoot: 'Wij zijn er trots op
dat wij zulke kerels hebben, die er voor ons de punt afbijten.
Daar kunnen ze mee doen wat ze willen die breken ze
nooit. Dat zijn onze pioniers!' Na zes weken cellulaire ge
vangenschap in de Weteringschans gelukte het, langs bij
zondere wegen, Van Dijk, wiens zwakke gezondheid een
langdurige gevangenschap niet zou hebben doorstaan, met
het gehele bestuur (zonder hetwelk hij niet in vrijheid gesteld
wilde worden) bevrijd te krijgen. Zijn moedig gedrag vond
later officiële erkenning in zijn benoeming tot Ridder in de
Orde van Oranje-Nassau.
Deze fiere moed, in een tenger lichaam, niet bereid tot
enige transactie waar het om de essentiële dingen des levens
gaat, maar mild en overtuigd van de betrekkelijkheid ten
opzichte van al het gewone menselijke dit typeert Van Dijk.
Hij wordt het best getekend door zijn eigen daden en woor
den, omdat hij geheel leefde uit wat hij innerlijk was. Wij
nemen daarom een en ander over uit een onlangs verschenen
boek 'Woord en schoonheid', waarin een aantal korte medi
taties en preken, opstellen en voordrachten, gebundeld her-
uitgegeven zijn. Een bundel, waaruit de fijne geest en de
geloofszekerheid, de ernst en de humor van Van Dijk spreken.
Een bundel met zoveel schoons, dat het moeilijk is een keuze
te doen uit de vele stukken, die de persoon van de schrijver
typeren meer dan woorden over hem.
Over de schoonheid als bemiddelaar van het heilige:
"Schoonheid is als het woord dat wij op onze lippen hebben,
maar wij kunnen het niet vinden; zij is als de geur die wij
proeven, maar wij kunnen hem niet beschrijven.'Zij is onuit
sprekelijk, juist omdat zij het zelf niet 'uitspreekt'. Dit onuit
sprekelijke is de heerlijkheid der schoonheidZij wijst heen
