maar waarschijnlijk niet meer Herts-hooren (een soort weeg
bree) dat 'men er veel vint lanckx die Weghe'.
Daarentegen groeide toen als nu 'in de duynen Rijn-
Willighen of Ligustrum', maar 'boomvaren ofte Polipodium
dat op rietdaecken in Haarlem wast', zou hij met de rietdaken
vergeefs zoeken; wel groeit het nog in sommige grachtkanten.
'Langhe-Holwortel of Aristolochia wast overvloedich aan den
Kruyt-Berch'; 200 jaar later zouden Hildebrand en zijn vriend
Boerhaave het vinden op de weg tussen Zomerzorg en
Velserend. 'Hout-Bloemkens of Primula veris wassen veel int
wilt in santachtige gront onder die Elst-boomen'; dit is wel
de vroegste vermelding van in 't wild groeiende Primula's en
het is dus vrij zeker dat de Primula's naast de beek in 't
Naaldenveld, roemruchter nagedachtenisse, echte wilde plan
ten waren en niet verwilderd. 'Glaes-kruyt of Parietaria wast
in de graft mueren te Haarlem', maar is door 't betere onder
houd daar thans wel verdwenen, evenals het huyslook dat in
Heymans tijd op daken en mueren wies.
'Wintergroen (Pyrola) wast overvloedich omtrendt Haarlem
in groene valeyen der Duynen'. Sic transitWaar is de tijd dat
voor hun eindexamen botaniserende H.B.S.'ers dit prachtige
plantje nog aan de Leidse Vaart vonden? 'Driebladt wast 't
Aelberts-Bergh in de Meerkens', het befaamde meertje van
Caprera dat periodiek nog weer eens als oude Rijnarm in de
pers rondspookt. 'Netelen en schelkruyt wassen veel in bo-
gaerden en thuynen, vanselfs'; de oude Haarlemmers schijnen
slecht gewied te hebben! Dat schelkruyt, thans zeggen we
stinkende gouwe, is het Chelidonium van Theophrastus
(300 j. v. C.) dat nog als siliedon bij Van Looy voorkomt.
Van de sause-boom of berberis werden de blaadjes gebruikt
om zure saus te maken; 'de wortel in looghe gheweyckt dient
om 't hayr medegeel te maecken', blijkbaar waren er in de 17de
eeuw dus ook al uitgebleekte platinablonde coiffures. In de 18de
eeuw werden de vruchtj es met veel suiker ingemaakt tot een con
fituur. Corydalis solida (vogeltje op de kruk) heette toen Boon-
kens-hoolwortel en was in kruydenierswinkels verkrijgbaar.
Summa summarum, al is het boekje geen echte Flora, het is
toch merkwaardig omdat het voor de eerste maal van een
groot aantal planten groeiplaatsen in en om Haarlem ver
meldt. Jan van Westerhoven in zijn 'Den Schepper verheerlijkt
in de Schepselen' heeft er hier en daar wat aan ontleend, maar
- 42 -
