Mgr. JACOBUS JOANNES
HENNEMAN
Monseigneur Jacobus Joannes Henneman was in Haarlem
geen in het oog lopende figuur. Hij leefde en werkte enigs
zins teruggetrokken in de te grote stilte van het Bisschoppe
lijk Museum in de Jansstraat, waarvan hij conservator was.
Maar wie op hem lette kon hem zien zoals hij in werkelijk
heid was: een fijngeestig, hartelijk mens met liefde voor zijn
werk, maar angstvallig en geremd.
Ik heb twee beelden van zijn persoon voor ogen, in een
flits ooit gezien, maar onvergetelijk. Eens zag ik hem komen
om de winderige hoek Jansstraat-Riviervismarkt, met zijn
lange, fragiele, gestalte schuin wegwaaiend naar de huizenrij:
een schuwe vogel vol onzekerheid. Maar een andere keer zag
ik hem vif en blij lopen door een zomerse laan nabij Den
Hout. Hij ademde vrij en was zich zelf: hij bad, zoals later in
een zijdelingse opmerking in een zijdelings gesprek bleek.
Die twee beelden acht ik symbolisch voor de gehele mens in
zijn aandoenlijke ambivalentie.
Mgr Henneman was geboortig uit Alkmaar, werd in 1921
tot priester gewijd na zijn studies op de beide seminaria te
hebben volbracht en begon zijn priesterlijke werkzaamheid
als kapelaan, eerst te Overschie, daarna in Den Haag. In 1924
werd hij geroepen tot het leraarschap aan het klein seminarie
'Hageveld' te Heemstede; nadien doceerde liij tot 1942 zijn
lievelingsvak, (kerkelijke) geschiedenis, aan het groot semi
narie te Warmond. Intussen was hij in 1938 benoemd tot
conservator van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem. Zo
wel tijdens zijn Warmondse periode als tijdens zijn rectoraat
aan het Elisabethsgesticht te Amsterdam (van 1942 tot 1947)
moest hij zijn conservatorschap als een neventaak uitoefenen.
Eerst in 1947, toen hij benoemd werd tot archivaris van het
bisdom, kon hij zijn intrek nemen in het Museum, teneinde
daar de twee taken te vervullen, die in het verleden bij tra
ditie in stede van bij toeval in één hand hadden gelegen.
Bij zijn werk kon hij steunen op zijn historische eruditie
en zijn in de loop der jaren gegroeide kennis van religieuze