- 16 -
geliaan en Bollandiaan. De Leidse vertegenwoordiger der
'Zuivere Rede' heeft in hem een van zijn trouwste volge-
lingen bezeten, die, toen na Holland's dood de leerlingen,
de een na de ander, afvielen, mèt mejuffrouw Esther vaz
Nunes de gestorven meester het langste is trouw gebleven.
Het 'Boek der Spreuken' heeft jaren lang de betekenis van
een soort bijbelboek van het logische denken voor Ver-
kruysen gehad.
Ongetwijfeld heeft men hier te maken met een funda
mentele karaktertrek of eigenschap van de persoonlijkheid.
Ik hoorde hem lang geleden eens zeggen - en hij deed het
zonder een zweem van pedanterie i ik ben een geboren
spreker. Zijn gave om logisch redenerend een betoog op te
bouwen en een bepaalde gedachtengang te blijven volgen,
was toen al zeer opvallend. Als spreker op een vergadering of
bijeenkomst was hij facile princeps.
Langzamerhand zag hij en dat stellig onder invloed van
de nieuwe tendenzen in de moderne kunst ook het doel
van een modern gericht kunstonderwijs. Verkruysen deed
omstreeks 1916 1918 al aan vernieuwing van het onderwijs,
toen dit miserabele mode-woord van thans nog door niemand
werd gehanteerd.
Het onderwijs aan de oude Kunstnijverheidschool werd
dus gereorganiseerd, verouderde les-methoden werden ver
laten en de naam van het instituut werd veranderd in School
voor Bouwkunde, Versierende Kunsten en Kunstambachten.
Een naam, die er in Haarlem nooit helemaal is ingegaan. De
vernieuwing' stuitte natuurlijk op tegenstand bij bepaalde
oudere docenten en zonder een kleine paleisrevolutie is de
reorganisatie dan ook niet tot stand gekomen. Het speelde
zich alles omstreeks 1918—1920 af. Maar wat daarna door
Verkruysen zelf en een aantal uitstekende medewerkers (de
architecten C. J. Blaauw, Piet Vorkink, August M. J. Seven-
huysen, de schilder-graficus S. Jessurun de Mesquita en
anderen) werd gepresteerd, vond allerwegen waardering en
zelfs bewondering. Alleen niet in sommige departementale
kringen, waar een exponent van het dorre ambachtsonderwijs
het voor het zeggen had. Verkruysen, die, misschien wat
naïef van instelling, van geen compromissen wilde weten,
heeft het tenslotte tegen deze domheidsmacht moeten af
leggen. Ondanks een stroom van protesten, ondanks een
