- 43 -
thans Klein Heiligland nr. 33. Ten zuiden van het Vrouwe
en Anthonie Gasthuis heeft de kaart van Nautz onder nr.
149 de Franekerpoort, die vroeger in de Grote Houtstraat
uitkwam 9 en genoemd is naar het huis 'Franicker', dat in
een transport van 1683 aan de noordzijde door het hofje be
grensd wordt, en onder nr. 150 het BreecLt. Het eerste poortje
is te vinden op Klein Heiligland nr. 66; het laatste is ver
moedelijk de brede gang ten noorden van het Belasting
kantoor op nr. 84. Aan de oostzijde van de straat heette de
toegang tot het Oudemannenhuis, thans Frans Halsmuseum,
de Oudemanhuispoort. Op de Gasthuisvest wordt tussen de
beide Heiliglanden op nr. 25 nog een andere uitgang van
het Oudemannenhuis, bekend als Manhuispoort, aangetrof
fen, waarop nu nog een steentje met het wapen van dit ge
sticht, twee gekruiste krukken, te zien is.
Verdwenen is de Pottebakkerspoort aan de noordzijde van
de Smalle Oude Gracht tussen Kleine Houtstraat en Spaarne.
Dichtbij de Grote Houtstraat wordt echter op nr. 77 van de
Gedempte Oude Gracht nog de toegang gevonden van de
Bikkelaarspoort of Bikkelespoort (Nautz nr. 196), die vroe
ger doorliep tot de Peuzelaarsteegio.
Het zuidelijk gedeelte van de Grote Houtstraat bevatte
ook vele poortjes, waarvan er verscheidene gelegen waren
tegenover het Proveniershuis. Van het noorden af gerekend
vinden wij daar eerst de Ossenhoofdspoort of Ossenkops
poort, welke zijn naam ontleende aan het huis genaamd 'het
Ossenhoofd', waar een ossenkop in de voorgevel prijkten.
In 1653 komt in het Transportregister de overdracht voor
van het huis 'in de Groote houtstraet over de nieuwe doelen
(d.i. in de 18de eeuw het Proveniershuis) daert Ossenhooft
uythangt'. Het poortje is thans terug te vinden ten zuiden
van de Luxor-bioscoop als Grote Floutstraat nr. 141. Nog
iets zuidelijker bevond zich de Kuiperspoort, eveneens bij
Allan genoemd, die vroeger doorliep tot het Klein Heilig
land. Deze is thans ingebouwd in het perceel nr. 147. Dan
hebben we ten zuiden van nr. 151 nog het gangetje, dat leidt
naar het Vrouwe- en Anthonie Gasthuis en daarom ook wel
Anthonie gasthuispoort wordt genoemd. Vermoedelijk is dit
het poortje, dat in de 17de eeuw in de Verpondingsregisters
voorkomt als Mooipoort, Moyerspoort of poort van Mooy.
Het was ook gelegen 'over de Nieuwe Doelen' (transport van
