92
dierbaar aan de moeder en de grootmoeder. Doch even goed
kan het een posthuum portretje zijn, een klein meisje in haar
stoeltje, met haar speelgoed, zoals Catharina Elisabeth
Gottfriede en haar dochter Maria Catharina zich dit kleine
bloemke bij leven hadden voorgesteld, maar nu in 't wit, in
de rouw der Herrnhutters. Een kindje met een wat ouwelijk,
wat onwezenlijk gezichtje, de ogen amandelvormig zoals de
ogen van de moeder, misschien uit het geheugen geschilderd.
En met rode kersen op tafel en in het handje!
Mag ik deze kersen in verband brengen met de vruchten,
vaak kersen, op schilderijen van de Madonna met het Chris
tuskind en de voorzichtige pogingen van kunsthistorici om
hierin symbolen te zien Een appel zou de erfzonde betekenen,
kersen hemels voedsel, vruchten van het Paradijs24).
Het is een hachelijke onderneming om deze nog zo behoed
zaam benaderde betekenis van een oud motief te verbin
den aan een vroeg 19de eeuws portret. Doch bij twee
vrouwen voortgekomen uit de Zeister en de Haarlemse
Broedergemeente kan dit zeer oude symbool als het inder
daad als symbool mag worden opgevat misschien levende
en troostende betekenis hebben gehad.
Leiden 1959. J. de Loos-Haaxman
(1) Volgens de kunsthistorische naslagwerken.
(2) Inlichtingen gemeente archief te Amsterdam.
(3) A. van der Willigen 'Les Artistes de Harlem'.
(4) 'Nachricht von dem Anfang und Fortgang der Brüder Gemeine in Haar
lem, 17361796' p. 96; Archief Broedergemeente Zeist. Het Haarlemse gemeen
te archief bracht mij op het spoor van dit Dagboek.
(5) Brieven Henning Archief Br. Gem. Zeist.
(6) Hij schilderde ook decors voor de Schouwburg van Amsterdam op het
Leidse Plein, die in 1890 totaal afbrandde met decors en archief. Het Toneel
museum in Amsterdam bezit een complete serie (14) van in gravure gebrachte
décors van Henning.
(7) In Gouda was geen Ev. Broedergemeente.
(8) Of het een zelfportret is, is onzeker. Het maakt wel de indruk meer een
serieprodukt te zijn, meent dr. J. Q,. van Regteren Altena.
