22 van in het politieke leven en de klassestrijd, zijn ideale maat schappij te verwezenlijken in de kolonie Walden. Henriëtte Roland Holst zette haar grote talent in voor het opkomende socialisme en voor de rechten van de vrouw. De tijd waarin we leven, beïnvloedt ons denken en ons werk en richt veelal ons handelen. Anna Kaulbach, met gretige be langstelling voor al wat haar omringde, sloot zich aan bij het nieuwe socialisme. Ze wilde niets liever dan de mensen ge lukkiger maken. Maar ze was in de eerste plaats schrijfster en in haar roman Rika, waar enkele andere boeken onder pseudoniem aan waren vooraf gegaan, komt haar deernis met het fabrieksproletariaat in de bollenstreek sterk tot uiting. Het is de geschiedenis van een arm verwaarloosd volkskind. In 1899 was zij gehuwd met Widlem van Gogh. Zij vestigden zich in Lisse, maar al in 1903 verhuisden zij naar Haarlem. Het gezin breidde zich uit, maar dat was geen beletsel voor haar om te werken. Haar belangstelling was vast en concreet gericht op de mens; de mens in zijn verhouding tot zijn mede mens, tot zijn partner. In haar boeken, die elkaar regelmatig opvolgen, zijn huwelijk en ouderschap thans de hoofdmotie ven. Maar om de hoofdpersoon heen zien wij de samenleving uit die tijd, de maatschappelijke en sociale problemen. En we voelen haar diep verlangen naar een betere maatschappij. Toen de Vereniging van Letterkundigen in 1905 werd opge richt, trad ze dadelijk toe als lid. Met enkele schrijvers, zoals Is Querido, werden mijn ouders intiem bevriend, en hij zal zeker enige invloed op haar werk hebben gehad. Maar veel tijd voor verenigingsleven had ze niet, daar haar gezin en haar werk haar steeds meer in beslag namen. Ze schreef elke morgen. Ze stond vaak heel vroeg op en werkte ongestoord door tot het middaguur. In de middag en de avond corrigeerde ze drukproeven, schreef artikelen en ver taalde; daarvoor had ze niet die intense concentratie nodig, die ze voor haar eigen werk niet kon ontberen. Van jongsaf had ze een grote liefde voor het toneel en de illusie ervoor te zullen schrijven. Die illusie is in ver-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1960 | | pagina 24