32
deerd hebben. Maar zijn mildheid in oordeel en zijn humor
bij de voordracht zullen zeker in hun smaak gevallen zijn.
Veel heeft hij gereisd, gezien en beleefd. Urenlang kon
hij de gezellige verteller zijn. Over zijn omzwervingen op Java
en Bali, waar hij de lange vacanties benutte om land en vol
ken te leren kennen, hun gewoonten en hun kunst, raakte hij
nooit uitgepraat. Ook in het huidige Indonesië bleef hij con
tact houden met gelijkgezinden, in de hoop op betere tijden.
Trouw bleef hij zijn vrienden over de landsgrenzen, blij
was het weerzien na hun bevrijding uit de nazi-concentratie
kampen. Jaar in jaar uit zocht hij ze op, in Duitsland, in
Engeland, in Oostenrijk, steeds bleef hij internationaal ge
oriënteerd.
In zijn studeerkamer was zijn studievak hem dierbaar.
Maar ook op allerlei ander gebied van wetenschap richtte
zich zijn belangstelling. Hij voelde zich een beetje filosoof, zo
als hij het gekscherend wel eens uitdrukte.
Hij is lang vrijgezel gebleven. Zowel voor als na zijn hu
welijk bleef hij echter het middelpunt van zijn familie, waarin
hij ongetwijfeld een grote leegte heeft achtergelaten. Bij het
lange ziekbed van zijn eerste vrouw toonde hij een toewijding,
die allen diep ontroerde. Zijn tweede huwelijk heeft slechts
kort mogen duren. Zijn hartewens om na pensionering de
gezondheid te herwinnen en veel voor anderen te mogen zijn,
is niet in vervulling gegaan. Moge de wetenschap dat zovelen
Ir. Zwaan zullen gedenken als een ware en goede vriend, een
steun zijn voor zijn achtergebleven vrouw.
K. Gorter
