89 Het is dan ook onvermijdelijk dat het stadsbeeld zich in de loop der jaren wijzigt en dat dit veelal incidenteel geschiedt. Daardoor komen bouwwerken van verschillend aanzien en karakter en vooral van contrasterende schaal naast elkaar te staan, terwijl bestaande gebouwen ingrijpende wijzigingen on dergaan. Tegenstellingen kunnen dus niet uitblijven. Zolang als het bouwen in de ambachtelijke sfeer bleef en de mogelijk heden van constructie en materiaalkeuze nog lang betrekkelijk beperkt waren, werden die tegenstellingen zelden hinderlijk. Vaak bleken zij zelfs bij te dragen tot een boeiend stadsbeeld. Van zelf sprekende normen, welke leefden in de geest van architect en ambachtsman, beheersten de bouwstijlen, welke zich in het algemeen beschouwd geleidelijk uit elkaar ontwikkelden. Hieraan kwam een einde door enige zeer be langrijke verschijnselen in het verdere verloop van de z.g.n. 'nieuwe tijd'. Deze wordt wel geacht te beginnen met de ont dekking van Amerika in 1492, waardoor de grenzen der weste lijke wereld werden verruimd. Ik behoef slechts te herinneren aan de ingrijpende wijzigingen in het maatschappelijk bestel, ingeluid door de Franse revolutie op het einde van de acht tiende eeuw en reeds eerder geestelijk voorbereid. Tevens ont wikkelde zich in steeds sneller tempo een fundamentele ver andering in de wijze van produktie. In ons land werden de gil den bij de staatsregeling van 1798 opgeheven. In het begin van de negentiende eeuw nog langzaam, gaat de industrialisa tie steeds meer de productie beheersen. De vooruitgang der wetenschap maakt de technische mogelijkheden voortdurend groter. De toename van de materiële welvaart biedt de gele genheid met gebruikmaking daarvan aan verder gaande eisen te voldoen. Het spreekt wel vanzelf dat architectuur en stads beeld daardoor niet onberoerd konden blijven. Vroeger waren stad en land duidelijk van elkaar geschei den: 'Where one has stopped, the other has begun, sharply, abruptly, unequivocely' schreef de Engelse stedebouwkundige, Thomas Sharp, in zijn scherpzinnige boekje 'Town planning' (verder herziene uitgave 1945). Deze scheiding was vooral duidelijk in de tijden, toen de

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1961 | | pagina 91