161
ernstig, streng ervoor wakend dat het vrijpostige volkje niet
al te zeer een loopje met hem nam.
Er zouden boekdelen te vullen zijn over de wederwaardig
heden van de ettelijke duizenden leerlingen die in die oude
school aan de ogen van hun leraren zijn voorbijgegaan.
Daaronder schuilen beroemdheden, mannen die het niet zel
den veel en veel verder hebben gebracht dan hun toegewijde,
plichtsbetrachtende leermeesters. Zij hebben aan die laatsten
uiteraard niet hun begaafdheden te danken maar wel voor
een groot deel hoe ze ontwikkeld en gebruikt moesten worden.
Er zijn er bij Tonnie Fokker is daarvan maar één voor
beeld die hun schooltijd niet met een eindexamen bekroond
en toch voor hun doel daar voldoende geleerd hebben. Het
is niet onmogelijk dat Thorbecke ook in die geest iets bedoeld
heeft, wij, in ons schoolse examenland, kunnen blijkbaar
alleen maar in diploma-stijl denken, zij lijken soms wel eens
belangrijker dan een wakker verstand, werklust en toewijding.
Tonnie Fokker, mijn oude schoolmakker, verdween na
Kerstmis 1908 uit de school. Hij zat voor het tweede jaar in
de vierde klas en zijn kerstrapport was slechter geweest dan
zijn cijferlijst van Kerstmis 1907. Na de vacantie schreef hij
aan directeur Brongersma dat zijn laatste rapport er het be
wijs van was dat de leraren de vorderingen niet helemaal
fair beoordeelden. Immers, aldus Tonnie, je kon in je leven wel
knapper maar, en zeker niet in zo korte tijd, dommer worden,
hij wilde dus niet meer naar school.
Ik denk dat de schoolautoriteiten zo'n, zacht gezegd, on
aardige brief niet in het school-archief wilden bewaren en dat
Fokker als antwoord daarop, officieel per brief „van school
is gestuurd". Hij heeft de oude Brongersma zeker diep ge
krenkt, de leraren hadden het aan de lastige leerling die hij
altijd geweest was, niet verdiend.
In Parijs woont op het ogenblik dat ik dit schrijf een oude
tabak-groothandelaar, een ruim negentig!arige oud-Haarlem
mer die omstreeks het jaar 1887 op de Haarlemse H.B.S. bij Dr
Brongersma (zie foto VII is gekomen. Deze bejaarde heer
