108 -
dat ze veel ouder waren. Veel werd er op klompen gelopen,
schoenen waren vaak volgezet met ijzeren hoefjes en de schoen
maker voorzag ze zelfs van nieuwe neuzen.
Als kind heb ik vaak de nauwe steegjes en slopjes doorge
lopen en er de treurige toestanden gezien. De meeste kleine
kinderen kropen over de straat omdat ze van de Engelse
ziekte niet goed konden staan of lopen. De kleinsten zaten
achter een hekje dat in de deur geplaatst was. De kleine één
kamerwoningen hadden vaak ook nog ijzeren ledikanten in
de kamer staan. Had men het geluk een droog zoldertje te
hebben, dan stonden de ledikanten met een stro-matras daar
onder de balken en daarboven hingen de drooglijnen. Frisse
lucht en het daglicht moesten door een klein steekraampje
komen. Om op het zoldertje te komen, moest men een losse
trap op die aan haken werd gehangen, ook moest eerst het
zolderluik goed vastgezet worden. Daar aanschaf van nieuwe
dingen er gewoonlijk niet af kon, bleef men alles bewaren en
dat gebeurde op deze zelfde kleine ruimte. De waterleiding
kraan was bij velen achter de voordeur. Als men een washok
of keuken had dan was de kraan daar. De z.g. plee bevond
zich daar ook, of anders achter op het plaatsje. Vaak moest
meer dan één gezin hier gebruik van maken. Het tonnenstelsel
was nog alom in gebruik. Een keer in de week kwam de geu
rige wagen voor de deur en werd de volle ton verwisseld voor
een lege. Ik woonde zeifin een z.g. nieuwe wijk, maar de plee
was er in de gang naast de bedstee en de keuken. Als de ge
meentewagen huis aan huis langs kwam, werden lange buizen
in de gang gelegd en zo werd de put in de gang leeggezogen.
Het was een onfrisse vertoning.
Er waren veel gezinnen die door de armoede de week niet
rond konden komen. Dan ging men naar de lommerd op de
hoek van de Kleine Houtstraat en de Gortesteeg en bracht
daar iets van waarde in als kleding, huisraad enz. Men kreeg
er wat geld voor en tegen bijbetaling van een klein bedrag
kon men later weer bezitter worden van wat je een week of
langer moest missen.
Bij overlijden van de man kwamen de inkomsten voor het
