116
dige West-Friesen, hielden in Noord-FIolland huis, bezetten
en verbrandden Beverwijk en namen Alkmaar. Lang konden
zij zich niet tegen de Keizerlijke macht handhaven, maar het
platteland betaalde het gelag. In Juni 1517 trokken de Gel
dersen naar het zuid-oosten terug en namen op 2 juli hun weg
over Spaarndam. Het dorp werd deerlijk geplunderd en ver
woest op Donderdag „onser lieven vrouwendach visitatio"
en de pas herstelde sluizen werden verbrand tot op de water
lijn6. Voorzichtig waagden de angstige bewoners na de af
tocht der Geldersen zich weer in hun dorp, maar enkele dagen
later voltooiden de Haarlemmers de verwoesting, die de
Geldersen hadden aangericht. Hier lag de kans het plan voor
een open Spaarne, rampzalig voor de waterbeheersing van
Rijnland, met geweld te verwezenlijken. Op Zondag 5 juli
rukte een gewapende troep Haarlemmers op instigatie van
het stadsbestuur Spaarndam binnen en begonnen alle palen
en schotdeuren mét het houtwerk van de sluizen uit de grond
te trekken. Twee dagen later werd al het hout verbrand,
terwijl 's nachts de Haarlemmers onder het geschreeuw van
„Gelder, Gelder" door het dorp liepen. De bewoners, in de
mening dat de vijand was teruggekomen, namen opnieuw de
vlucht. Zo had men vrij spel. Huizen, die nog overeind
stonden, werden afgebroken en in het bijzonder het tolhuis
moest het ontgelden. Het houtwerk van de reparaties aan
de ingebroken „waal", die men bezig was te dichten, werd
door schepen aan stukken gezeild en een nieuwe sluis van Rijn
land verwoest.
Het behoeft geen betoog, dat door een dergelijk geweldadig
optreden van Haarlem Rijnland opnieuw schade leed door
overstromingen en dat de tegenstellingen meer dan ooit wer
den toegespitst.
Van een bestraffing van Haarlem voor dit ontoelaatbare
gedrag vinden wij in de stukken geen melding gemaakt. Vast
staat wel, dat het Haarlem's zaak geen goed deed. Rijnland
kreeg bij sententie van het Hof van Holland van 5 juli 1518
op bijna alle punten gelijk. Reeds op 21 april van dat jaar
had het Hof uitspraak gedaan in de geschillen tussen Rijnland
