91 -
te maken. De stedelijke waagaccijns in Amsterdam bracht
bij verpachting in 1663 F. 92000 en in 1742 F. 96000 op19 21.
Het stadsbestuur stelde het waaggeld, later ook wel ge
noemd het recht van de stadswaag, voor de verschillende goe
deren vast. De pachter beurde het waaggeld van alle goederen,
die in de stad ingevoerd werden en als regel bij het gewicht
verkocht werden. Men behoefde deze goederen echter niet
altijd naar de waag te brengen, als men het waaggeld maar
voldeed. Daarvoor had de schipper of voerman, die de goe
deren vervoerde, te zorgen. Hij moest een lijst van de inge
voerde goederen inleveren en uiterlijk de volgende dag moest
het waaggeld betaald worden. Deed hij dit niet, dan was de
boete F. 25,Wanneer echter ook provinciale belasting ver
schuldigd was, en dat was meestal het geval, dan moesten de
goederen altijd naar de waag gebracht en gewogen worden.
Al mocht het waaggeld niet zo hoog zijn, het moest ook tel
kens betaald worden van iedere latere overdracht van goe
deren. Als een grossier dus meel binnen de stad gebracht had,
betaalde hij het „regt van de Waage", maar als hij dit meel
weer verkocht aan een bakker, moest daarvan wederom het
waaggeld betaald worden.
Naast het stedelijke bestond er een provinciaal waaggeld,
waarvan het nog moeilijker aan te nemen is, dat het alleen
maar een retributie zou zijn. Het werd geheven van alle
zaken, die bij het gewicht verkocht werden, en was verschil
lend naar de onderscheidene goederen. Volgens Engels21
moest ook dit waaggeld weer bij iedere verdere overdracht
van goederen betaald worden, net als het stedelijke.
Er waren nog vele andere stedelijke en provinciale accijnzen
in de Republiek der Verenigde Nederlanden. Om hun bedrag
vast te stellen moesten de goederen veelal eerst aan de waag
gewogen worden.
De stedelijke accijnzen vormden de belangrijkste bron van
inkomsten voor de stad19. Zij brachten in Haarlem, het recht
van de waag en dat van de rondemaat niet meegerekend, in
1747 F. 90.000 op22.
De provinciale belastingen waren ook grotendeels indirect;
