EX-KONING GUSTAAF IV VAN ZWEDEN
ALIAS KOLONEL GUSTAFSSON IN
NEDERLAND 1827-1833*
Op 9 maart 1809 werd de Zweedse koning Gustaaf IV Adolf ge
dwongen afstand te doen van de troon die hij in 1792 als veer
tienjarige jongeling had beklommen. Napoleons hegemonie in
Europa had ertoe geleid, dat ook Gustaaf als zovele anderen op
een gegeven ogenblik voor de keuze was geplaatst te buigen of
te barsten. Een man van principes zijnde had hij zonder aarzelen
voor het laatste gekozen. In concrete wil dat zeggen, dat hij in
1807 weigerde het voorbeeld van tsaar Alexander te volgen zich
te verzoenen met de verafschuwde usurpator. Onvoldoende ge
steund door de Britten verspeelde hij vervolgens Finland aan de
Russen, nadat al eerder Zweeds-Pommeren door de Fransen was
bezet. Niet geheel ten onrechte zag men in 's konings gebrek aan
plooibaarheid, in zijn koppig vasthouden aan eigen ideeën de
oorzaak van zoveel ongeluk voor het land. Een militaire coup
maakte een einde aan zijn regering.
Van maart tot december 1809 werd de koning gevangen gehou
den op het slot Gripsholm. Vervolgens werd hij met vrouw en
kinderen uit het land verbannen. De familie begaf zich naar
Baden, het land waaruit Gustaafs echtgenote koningin Frederike
afkomstig was. Haar vader de keurvorst en haar broer maakten
echter deel uit van Napoleons coterie. Het wekt dan ook geen
verbazing, dat we Gustaaf spoedig verder zien reizen richting
Basel. De officiële scheiding tussen hem en zijn vrouw liet niet
lang meer op zich wachten.
In de volgende jaren was Basel Gustaafs pied-a-terre. Hij ver
kreeg er het burgerrecht en hij bezat er een huis. De ex-koning
bleek echter verre van honkvast. Vooral in het begin maakte hij
lange reizen: in 1810 naar Berlijn, Koerland en Lijfland, in 1811
naar Engeland en Helgoland. In 1814 moet hij geprobeerd heb-
102
De in dit artikel gebruikte verwijzingen voor de vertaling staan tussen
haakjes, de noten zijn met een klein cijfer zonder haakjes vermeld.
