de zuidertoren een weerbaar karakter heeft: de hoogste stenen
geleding wordt afgesloten door een constructie, die aan kasteel-
architectuur doet denken. Kantelen en arkeltorentjes geven deze
zuidertoren het karakter van een mysterieus en associatief bouw
werk.
Het tweede ontwerp voor de westgevel (afb. 8) toont al sterk
versoberde torenbekroningen, maar de essentie, het verschil in
gedaante tussen noorder- en zuidertoren kreeg op een andere
manier weer een andere functie, n.l. als de Mannen- en Vrou
wentoren van plebaan Westerwoudt, die door een wedstrijd in
goedgeefsheid tussen mannen en vrouwen hoopte de afbouw van
de torens sneller te kunnen verwezenlijken.
De gedachte van de onderling verschillende kerktorens was een
typisch 19e eeuwse voorstelling van de middeleeuwse kathedraal.
Zo grondde P. J. H. Cuypers, Josephs' vader, zijn idee van de
ongelijke westtorens op de Kathedraal van Chartres. Deze kathe
draal heeft inderdaad twee niet-identieke westtorens maar hun
gedaante berust niet op een welbewuste keuze van de ontwerper,
want de speelse zuidtoren is het resultaat van een herbouw na
brand in een tijd, toen een luchtiger, speelser manier van bouwen
in de kerkarchitectuur mogelijk bleek en in zwang kwam.
Anderen dachten een symbolische verklaring uit voor deze toren-
vormen. Zo maakte Alberdingk Thijm32 onderscheid tussen ener
zijds de „Turris Davidiensis", de sterke toren van David, en an
derzijds het ragfijne, slanke bouwwerk, de „Turris Eburneus de
ivoren toren. Deze interpretatie stoelt op het zinnebeeldig spre
ken over torens, zoals dat voorkomt in Hooglied 4 4:
„Uw hals is als de toren van David,
gebouwd met kantelen
duizend schilden hangen er aan
louter rondassen van helden."
en Hooglied 7:4:
„Uw hals een toren van ivoor,
Uw ogen als de vijvers van Chesjbon,
Bij een poort der volkrijke stad;
Uw neus als de Libanon-spits,
die naar Damascus ziet." 33
75
