105
uit 1612 geplaatst is. Denken wij deze steen met zijn dekplaat
weg, dan blijft een minder topzware poort over.
Thans enige onderdelen van deze poort. Het reliëf met het zie
kentransport is uit 1612. Hier is niet aan te twijfelen. Niet alleen
vanwege het jaartal, maar ook, omdat deze steen een typisch
produkt van zijn tijd is. De meeste van dergelijke grote gevel
stenen met een anecdotische voorstelling zijn uit het eerste kwart
van de 17e eeuw en niet eerder. Men denke in Haarlem slechts
aan die van het Barbara gasthuis (Jansstraat 54) uit 1624, die
van de verloren zoon (Warmoesstraat 4) uit 1605 en die van In
de toelast (Jansstraat 64) uit 1609. Dr. E. Neurdenberg is van
oordeel, dat ons reliëf van de gasthuispoort uit 1612 aansluit bij
de Amsterdamse gevelstenen van Hendrick de Keyser (1565-
1621) en zijn school9. Langendijk heeft vanwege deze steen
gemeend, dat poort en steen uit het oude afgebrande gasthuis
aan het Verwulft afkomstig waren. Nu er echter moeilijk aan
getwijfeld kan worden, dat de steen uit 1612 is, vervalt zijn hele
argumentatie over de herkomst van de steen en dan ook van de
poort. Hij heeft wel aardig bedacht, dat het jaartal 1612 in een
veel oudere steen zou zijn gehakt, maar dit steunt nergens op.
Over zijn argument, dat het reliëf zo weinig kunstzinnig is, zul
len wij maar zwijgen. Men lette eens op, hoe voortreffelijk de
dragers gehakt zijn. Waar Langendijk derhalve geen enkel steek
houdend argument aanvoert, dat reliëf of poort uit het oude
gasthuis afkomstig zouden zijn, behoeven wij aan deze opvatting
verder geen aandacht te schenken.
Wat verder in figuur 2 opvalt, is een rechthoekig kozijn in een
lichte kleur onder de boog. Mogelijk was de poort te ruim en
heeft men, wanneer dan ook, de ingang verkleind door er dit
kozijn in te metselen.
Tenslotte de pilaren. Volgens Langendijk hadden deze blauw
arduinen pilaren een wit marmeren voetstuk en kroon. Er is mij
echter geen buitenpoort in Nederland bekend, die geheel of ge
deeltelijk uit wit marmer zou bestaan. Marmer is voor ons kli
maat een te zacht materiaal. Is het dan een oude binnenpoort
van elders geweest? Zou deze poort misschien omstreeks 1580
uit bouwstukken van het toen grotendeels afgebroken minder-
