106
broedersklooster zijn samengesteld? De opbouw van de pilaren
en het pasklaar maken van de doorgang in de poort door een
kozijn zouden hierdoor begrijpelijk worden. De bouw van het
gasthuis zal zeker in de jaren na het beleg (1573) en de grote
brand (1576) niet uit een ruime beurs hebben plaats gevonden;
het is denkbaar, dat men bouwstukken van het afgebroken kloos
ter toegepast heeft. Eerst in 1612, toen de tijden beter werden, is
men tot de plaatsing van het reliëf over gegaan.
De afbeelding van Overveen (1754) (fig. 2) en de beschrijving
van Langendijk geven ons dus een inzicht in de opbouw van de
oude poort. Zij roepen echter ook vragen op, die ik niet kan be
antwoorden. In het bijzonder blijft de betekenis van het jaartal
1509 duister. Was het archief van het minderbroedersklooster
bewaard gebleven, dan was misschien iets naders over dit jaar te
vinden geweest. In het archief van het St. Elisabeth's Gasthuis
is noch over deze poort, noch over het reliëf iets te vinden. He
laas ontbreken de kasboeken van 1608—1616, de jaren, waarin
de steen (1612) is geplaatst. De mening van A. W. Weissman 10,
dat deze poort door Lieven de Key zou zijn gebouwd, mist iedere
grond. Uit niets blijkt, dat De Key de architect van de poort of
de maker van het reliëf is geweest. Weissman vermeldt geen en
kele bron, waarop zijn mening gebaseerd is: het is ook niet
duidelijk of een afbeelding van de poort hem bekend was. Nieu-
wenhuizen11 en De Boer 12 maken van de poort geen melding.
Uit deze poort is de tegenwoordige ontstaan. Hiertoe was echter
een belangrijke verbouwing noodzakelijk. 1767 is het tweede
jaartal, dat men op de poort vindt. Het staat onder de fries op
de architraaf geschilderd. In het kasboek van regenten 13 komt
de volgende post voor:
23 Nov. 1767. Aan Willem den Hengst voor de steene voor
poort van dit godshuis, volgens bestek geleverd en nu betaald op
quit. F. 378, 2 st.
Dezelfde post komt ook voor in het memoriaalboek van 23 Oct.
1767. Het bestek ontbreekt helaas in het gasthuis-archief.
Het komt mij voor, dat deze post slaat op een verbouwing van
de poort in 1767. Door vergelijking van de schildering van L.
Overveen uit 1754, dus kort vóór 1767, met de fraaie tekening
