221
De loods van Houthandel Peltenburg en Zonen B. V.
uit Haarlem
Overgenomen uit Bijdragen en Mededelingen van het
Rijksmuseum voor Volkskunde
„Het Nederlands Openluchtmuseum" - 1973, nr. 1.
In het voorjaar van 1971 bood de Directie van Houthandel Pel
tenburg en Zonen B.V. te Haarlem het Nederlands Openlucht
museum een loods aan, die in uitstekende staat bleek te verkeren
(afb. 1).
Daar deze loods sinds lange tijd buiten gebruik was en voor het
bedrijf niet meer op een gunstige plaats lag, besloot de firma aan
vankelijk het gebouw maar te slopen. Gelukkig kwam men later
op de gedachte de loods aan het Openluchtmuseum ten geschen
ke aan te bieden.
Omdat het bouwwerk op het museumterrein een dubbele bestem
ming zou kunnen krijgen, nl. als opslagruimte voor bouwmate
rialen én als bouwkundig interessant object, werd dit aanbod
graag aanvaard.
Het bedrijf der firma Peltenburg was aanvankelijk een scheeps
timmerwerf, met de „grote werf" aan het Spaarne en de „kleine
werf" aan de Zomervaart. Pas later ging men geheel over op de
handel in hout. Tijdens de inleidende gesprekken over de loods
bleek, dat de familie Peltenburg een unieke verzameling oude
familiepapieren bezat. Deze gingen terug tot 1729 en bevatten
talrijke en interessante gegevens. Dit gaf ons aanleiding om elders
een aanvullend onderzoek in te stellen.
Spoedig bleek dat het Gemeentearchief van Haarlem verschillen
de oude stadsplattegronden bezat. Hiervan was een drietal van
belang voor het historisch onderzoek naar bedrijf en loods.
Op de door Jacob van Deventer omstreeks 1560 getekende plat
tegrond bleek het bedrijf nog te ontbreken. Ook op de kaart ver
vaardigd door Romeijn de Hooghe in 1688, was het bedrijf niet
te vinden. Voor het eerst wordt de „kleine werf" afgebeeld op
een kaart van F. de Wit in 1730 (afb. 2). Later zal op deze werf
