27
7 november II. De brug in nauw verband met architectuur,
stedebouw en decoratie.
In de middeleeuwen waren de feodale landheren geneigd zich te
verzetten tegen de bouw van bruggen over rivieren welke vaak
de grenzen van hun gebied vormden, uit vrees voor aantasting
van hun macht. Hierdoor werd het streven om tot grotere een
heid in het land te komen tegengehouden en de beschavings
arbeid der geestelijke orden belemmerd. Religieuze broeder
schappen namen nu het herstel van door barbaren vernielde
bruggen, de bouw van nieuwe en het onderhoud van bruggen op
zich. Zo bouwden van 1135-1146 de „Brückenbrüder" de eer
ste grote middeleeuwse brug in Duitsland, over de Donau te
Regensburg. In Frankrijk bouwde tussen 1178 en 1188 de Con
frérie religieuse des Frères Hospitaliers Pontifes de brug Saint
Bénezet over de Rhöne te Avignon. Later was de bouw van per
manente bruggen over belangrijke rivieren gewoonlijk te danken
aan direct ingrijpen van de soevereine vorst die het centrale gezag
zo veel mogelijk trachtte uit te breiden en te bevestigen. Deze
bruggen moesten toch wel door verdedigingswerken bewaakt
worden (Pont Valentré te Cahors). Hiermede werd een oude
Romeinse traditie gevolgd. De Romeinen die op hun beurt van
oudere volkeren geleerd hadden, bouwden eerst bruggen van
hout, vervolgens van steen en hout en tenslotte geheel in steen.
Vooral hun grote aquaducten zijn bekend, zoals de Pont du
Gard in de Provence. Zij pasten halfcirkelvormige bogen toe. In
de middeleeuwen werden ook spitsbogen toegepast en verschil
lende spanwijdten aan eenzelfde brug, waardoor de wegbaan
soms vrij sterk naar het midden toe oploopt (b.v. brug te Espa-
lion, Auvergne, Frankrijk en brug over de Roer te Roermond).
Vervolgens komen - vooral in de Renaissance en daarna - ge
strekte segmentbogen en ellips- of korfbogen vaker voor, zoals
in verschillende steden in ons land nog te zien is.
Het verbreken van verbindingen waarvoor vooral bruggen in aan
merking komen, is een gebruikelijke oorlogshandeling. Door de
brug wegneembaar te maken, trachtte men nu vernieling te voor
komen. Tal van vernuftige constructies zijn bedacht en uitge
voerd om de houten bruggen welke tot kasteel- en stadspoorten