291 Slingerproeven in de Grote Kerk Traditiegetrouw, zo zouden we kunnen zeggen, vonden in 1973 op de eerste en derde zaterdagen van de maanden april tot en met oktober in de oude Bavo rondleidingen plaats door kerk en over zolders. De opkomst daarentegen was in vergelijking met voorgaande jaren verdrievoudigd, doordat de rondleider der kerk de bezoekers een bezienswaardige proef toonde. Ongeveer honderd jaar geleden vertoonde professor V. S. M. v. d. Willigen, conservator van het natuurkundig kabinet van Teyler's Stichting, in de Grote- of St. Bavokerk reeds de door Foucault in 1851 uitgedachte slingerproef, waarmee op visuele wijze de dagelijkse wenteling van de aarde om haar as wordt aangetoond. Bij zijn verhandeling over de Zuider transept aan de Oude Groenmarktzijde, memoreert J. W. Stuffers in zijn boekje over de Bavo naar aanleiding hiervan: „In dit transept werd voor het aanbrengen van het steenen gewelf (1891), toen dus de balken nog zichtbaar waren, door professor van der Willigen een proef genomen om te bewijzen dat de aarde draait. Daartoe had hij een ongeveer dertig meter lang koord genomen en eraan een kogel bevestigd, die geslingerd werd in een rechte lijn en op eenigen afstand van den slingerenden kogel was op den grond geplaatst een houten kegel. Langzaam naderde nu deze kogel den kegel, die tenslotte door de veranderde richting van de slingering om ver werd geworpen." Aan de hand van deze summiere gegevens werd de heer Th. A. Delleman, sinds enige jaren rondleider der kerk, geïnspireerd om met zijn assistenten de proef van Foucault opnieuw in de Grote Kerk te bewijzen. Na een aantal mislukkingen door het beproeven van allerlei soorten touw en ijzerdraad, het hanteren van diverse soorten gewichten en kegels, het zoeken van een goede plaats in de kerk en naar de juiste manier van bevestiging van draad en gewicht aan een ijzeren haak in het gewelf, gelukte het hem zichtbaar te maken dat de aarde draait.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1973 | | pagina 293