100
de feestelijke opening plaats van Nederlands eerste spoorweg
tussen - hoe kan het anders? - Amsterdam en Haarlem. De
exploitatie geschiedde door de Hollandsche IJzeren Spoorweg
Maatschappij - opgericht bij notariële akte van 8 augustus 1837
- aan welke maatschappij de concessie van de heren J. J.
Serrurier, R. Ie Chevalier en W. Chr. Brade voor een spoorweg
van Amsterdam naar Rotterdam of, bij wijze van proefneming
tussen Amsterdam en Haarlem, werd overgedragen. Deze con
cessie was de heren verleend bij Koninklijk Besluit van 1 Junij
1836 no. 75. Artikel 1 luidt letterlijk:
„Aan de adressanten wordt vergund het aanleggen van eenen
ijzeren spoorweg van Amsterdam tot Haarlem aan de noordzijde
van de vaart, overeenkomstig het daarvan opgemaakte bestek
en voorwaarden, zoodanig als dezelve aan dit besluit ziin ge
hecht."
Het station te Haarlem was gelegen ter hoogte van de huidige
hoofdwerkplaats der NS, dus, van Amsterdam uit gerekend, nog
vóór het Spaarne.
De proefneming mocht als geslaagd worden beschouwd, want aan
de spoorweg werd verder gebouwd. Op 2 juni 1842 kon men tot
Veenenburg reizen, een buitenplaats ongeveer ter hoogte van
het huidige station Lisse en toebehorend aan de familie Leem
bruggen. Lang zou Veenenburg zijn positie van eindstation ech
ter niet behouden, want op 11 augustus van hetzelfde jaar kwam
de verlenging tot Leiden tot stand. Meer dan een jaar zou het
duren eer Den Haag bereikt werd, wederom in twee etappes:
1 mei tot Voorschoten en 6 december 1843 Voorschoten-Den
Haag. Na het overwinnen van talrijke figuurlijke en letterlijke
barrières werd tenslotte in 1847 op 3 juni het „ijzeren spoor" in
Rotterdam binnengehaald.
Het Haarlemse station was intussen door de verlenging van de
spoorweg, gesitueerd op de huidige plaats tussen Jansweg en
Kruisweg. Dit was nog niet het tegenwoordige gebouw, maar
een veel kleiner in een Grieks aandoende stijl, gezien de grote
zuilen waarmee de ingang was verfraaid. Van 1844 tot 1867
bood dit tweede station haar diensten aan de reizigers aan. De
uitbreiding van de spoorweg met lijnen naar Uitgeest en Alkmaar
