156
1909 bezit geweest van Weten en Werken, dat er zijn gehoorzaal,
zijn bibliotheek, zijn bestuurskamer en nog enige andere lokalen
in had. Het gebouw, Gedempte Oude Gracht 144, is thans de
Zuider Kapel.
Weten en Werken begaf zich onder Logemans leiding op velerlei
sociaal gebied. Hij was het, die in 1878 een avondschool voor
herhalingsonderwijs voor meisjes instelde. Leerkrachten stelden
zich belangeloos ter beschikking; een er van was Logeman.
In 1881 bestond Weten en Werken 25 jaar. In de Doopsgezinde
kerk hield Logeman de feestrede, terwijl zich onder zijn gehoor
de Commissaris des Konings in Noord-Holland en het gemeente
bestuur van Haarlem bevonden 4!). Het was een magistrale rede,
waarin Logeman het ontstaan, de geschiedenis en de activiteiten
van Weten en Werken beschreef. Wie zou dat beter kunnen dan
hij, die van den beginne af bestuurslid was geweest? Maar Loge
man zelf, die de ziel van de vereniging was, bleef in deze rede
geheel op de achtergrond. Het volgende jaar echter volgde een
treffende huldiging. Logeman werd tot ere-voorzitter benoemd.
De spreker, M. Cohen Stuart, sprekende als de man van het volk,
schetste Logeman als de man, die door zijn begeerte om te weten
en zijn lust om te werken zich had opgewerkt tot een man van
algemene ontwikkeling en uitgebreide wetenschappelijke kennis.
Getrouwe bezoekers hadden voor Logeman een zwart-marmeren
gedenksteen in de zaal laten aanbrengen met het opschrift:
1856-1882 W. M. Logeman, president
door enige bezoekers
Ik heb helaas deze steen niet meer in het gebouw kunnen terug
vinden.
Het ere-voorzitterschap betekende voor Logeman niet, dat hij
zich uit de werkzaamheden van het bestuur terugtrok. Hij is tot
zijn dood (1894) als voorzitter werkzaam gebleven 50.
Weten en Werken is thans (1973) in liquidatie.
Besluit
De 19de eeuw wordt ons veelal afgeschilderd als een eeuw van
gebrek aan energie en ondernemingszin, van achterstand op
menig, zo niet ieder gebied. Voor het midden van dit tijdvak
