285
Sint Maarten in Haarlem
Sint Maarten of Sint Martinus staat bekend als de man, die zijn
kleed doormidden sneed en de helft ervan aan een bedelaar gaf.
In Hongarije als zoon van een veteraan geboren, werd Martinus
de grootste heilige van Gallië: de Frankische Merovingers hebben
de verering van Sint Maarten overgenomen en allerwegen ver
breid.
Op 11 november 397 is Sint Maarten te Tours begraven en deze
dag wordt sindsdien als zijn naamdag gevierd. Zijn graf in de
Martinusbasiliek in Tours was in de Middeleeuwen een geliefd
bedevaartsdoel, dat zelfs als een nationaal-Frankisch heiligdom
werd vereerd.
Reeds in 630 stichtte koning Dagobert een Sint-Maartenskerk in
Utrecht dat'sindsdien (evenals Groningen met zijn Martinitoren)
een Sint-Maartensstad is gebleven, met het halve kleed van Sint
Maarten (diagonaal over het schild) als stadswapen en stadsvlag.
Eerder onderzoek
Sinds april 1953 te Haarlem werkzaam, kwam ik er door dr. J.
F. Steenhuis toe, aandacht te wijden aan het volksleven van
Haarlem en omgeving, in het kader van de Volkskundecommissie
van de Vereeniging „Haerlem". Met veler medewerking, ook van
leerlingen, leidde dit tot de uitgave van een stuk of wat dorps
monografieën, waarin de geschiedenis ondergeschikt bleef aan
het gaan en staan van Jan en alleman, zoals dit in het volksleven
tot uiting komt. Haarlem ligt op de grens van het gebied waar
Sint Maarten wordt gevierd - ten zuiden van de Bloemenstad
Heemstede-Bloemendaal) is het feest thans vrijwel onbekend
en wordt het niet als eigen en/of inheems gevoeld - in Zeeland
bijvoorbeeld is Sint Maarten alleen maar een pachtdatum en een
inhuurtermijn van knechts en meiden, al wordt eenmaal in het
Woordenboek der Zeeuwse dialecten een Sint Maartensrijm op
gegeven, dat verdwaald aandoet „Sinte Maerten, De kolvers
draege staerten". Boven het IJ, in Hollands Noorderkwartier, in
Friesland en Groningen wordt Sint Maarten druk gevierd, even-
