75
Veen en Duin omstreeks 1900 en volgende jaren
Zo zijn we na deze terugblik weer teruggekeerd naar ons uit
gangspunt, de boerderij Veen en Duin waarover we dank zij de
herinneringen van enige oudere Bloemendalers 6 enkele aardige
gebeurtenissen uit het begin van deze eeuw kunnen vertellen.
Jacobus Lodewijk Kramer die in 1900 het bedrijf van zijn vader
overnam, was bij de Bloemendalers algemeen bekend als 'Ko
Kramer'. Hij was ongetrouwd en is dat ook zijn leven lang ge
bleven. 'Juffrouw Fie' zoals zij door een ieder genoemd werd,
die volgens de burgerlijke stand Sophia van Nieuwkerk heette
en in 's-Gravenzande was geboren, kwam in 1897 - zij was toen
39 jaar oud - op Veen en Duin wonen, waar zij na het vertrek
van Ko's moeder, de huishoudster werd. Zowel in de huishouding
als in het boerenbedrijf had de boer aan haar een grote steun.
In de eerste jaren van 1900 pachtte Kramer boerderij en lande
rijen van mejuffrouw Cornelia Adolphina van Wickevoort Crom-
melin, maar later van de Maatschappij Veenduin, die toen haar
onroerende goederen beheerde. Door het ontbreken van gegevens
kunnen we niet vermelden hoeveel de pacht bedroeg, die hij in de
loop der jaren betaalde. In zijn goede tijd bezat Kramer wel zo n
40 koeien, het kleinvee meegerekend en ook 2 paarden. Van de
koeien waren er 4 tbc-vrij. Deze werden viermaal per jaar door de
Haarlemse veearts gekeurd. De melk van deze koeien ging naar
speciale adressen ten behoeve van kinderen die deze melk nodig
hadden. Zijn buurman Sintenie bezat slechts 1 tbc-vrije koe.
Knechten op de boerderij waren Jaap Dingerdis, Toon Cassee en
Hardebol. Dingerdis ging in de ochtenduren met de melkwagen
de klanten in Bloemendaal af. De melk, in bussen en emmers op
een duwwagentje geladen, werd per maat verkocht. Een hele of
halve pint liter) werd in die tijd voor 8 cent de liter verkocht.
Later, toen Jan Sintenie op 16-jarige leeftijd als knecht voor dag
en nacht op de boerderij was gekomen, deed Kramer hem de
melk wijk - men sprak hier van de 'melkmart' - over. Vóór de
