Pas ruim zeven jaar later zouden de patriotten, nu zonder hun
vroegere aristocratische bondgenoten (die zich veelal vóór de
Pruisische interventie van 1787 hadden teruggetrokken, en die
zich in de restauratieperiode vaak hadden gecompromitteerd),
maar dit keer wel gesteund door de Franse Republiek, opnieuw
de macht grijpen. Op de ruïnes van de oude Republiek begonnen
zij met de opbouw van een moderne eenheidsstaat, de Bataafse
Republiek.
Beide revoluties ('87 en '95) waren een verzameling lokale revo
luties. Vooral in de patriottentijd maakte elke stad een betrekke
lijk autonome ontwikkeling door, een gevolg van de versnippering
van de souvereiniteit in de Republiek der Nederlanden. De ge
schiedenis van bij voorbeeld Rotterdam met zijn overwegend anti-
patriotse vroedschap is een geheel andere dan die van Haarlem,
waar vroedschap en burgerij zeer patriots waren, ook al werden
de gebeurtenissen in beide steden in sterke mate beïnvloed door
de politiek in Holland en de gehele Republiek.
Dit artikel beoogt de geschiedenis van Haarlem in de periode
1787-1795 te volgen. De nadruk ligt daarbij op de ontwikkelin
gen in de stedelijke politiek, en de reacties yan de burgers daarop.
Ik heb daarbij getracht ook aandacht te besteden aan die laag van
de bevolking die men gewoon was met het „grauw" of „gemeen"
aan te duiden. Daarom heb ik naast de traditionele bronnen
(vroedschapsresolutiën e.d.) ook het rechterlijk archief geraad
pleegd, omdat dit ons juist inlicht over de wijze waarop de een
voudige burgers zich politiek manifesteerden.
132
Noten (voor volledige titels en afkortingen, zie bronnen- en literatuuropgave)
(1) Gobbers, p. 13
(2) De Wit, De Nederlandse Revolutie van de 18e eeuw, p.275.
