144
Veel sympathie voor de Oranjes hadden de Haarlemse regenten in
de 18e eeuw niet. Toen in 1747 een einde kwam aan de „Ware
Vrijheid" van het Tweede Stadhouderloze Tijdperk, trachtte Wil
lem IV zijn positie in het staatsgezinde Haarlem te verbeteren,
door de vroedschap te zuiveren en het aantal leden op 32 te
brengen1). Zoals ik al in het vorige hoofdstuk schreef had dit niet
het gewenste resultaat: al een paar jaar later, in 1755, ontstond er
een nieuwe correspondentie in de vroedschap. Dankzij een vondst
van M.G. de Boer in het Haarlemse archief, zijn er talrijke details
over deze cabaal bekend2).
In een „Notitie" van het vroedschapslid Jan van Styrum vond hij
de tekst van de „Poincten en Regels om daer op te conserveren de
aequiteit en tranquilliteit onder de Regeringe der Stad Haerlem",
de tekst van het contract van correspondentie dus. Onder dit stuk
staan de namen van de leden van de correspondentie. Het zijn er
20, waaronder maar liefst 10 van de 15 in 1748 nieuwbenoemde
vroedschapsleden. Men ziet hoe weinig succes Willem IV met zijn
regeringsverandering had!
Het bestaan van de cabaal drong tot de Gouvernante door. Dit
leidde tot grote strubbelingen tussen haar en de Haarlemse vroed
schap over nominaties (waarop alleen leden van de cabaal voor
kwamen). In 1758 eligeerde zij zelfs een burgemeester, Mr. Salo
mon van Echten, die niet op de nominatie voorkwam. Dit gaf
grote opschudding: in wezen eigende de Prinses zich nu het recht
van recommandatie toe!
Door het overlijden van de Prinses in 1759 liep alles met een
sisser af. De correspondentie verdween kort daarop, blijkens be
noemingen in de jaren na 1759, maar de herinnering aan deze
ongewenste stadhouderlijke inmenging in stedelijke aangelegenhe
den zal ongetwijfeld voor vele regenten reden zijn geweest om in
de jaren tachtig krachtig de anti-stadhouderlijke partij te onder
steunen.
Daar kwam nog een economisch motief bij. In 1778 verhoogde
Frankrijk de invoertarieven voor goederen uit de Republiek. Deze
II. HAARLEM IN DE PATRIOTTENTIJD
De Regenten en Oranje
