171
vaart (de afgezanten van Haarlem in de Statenvergadering) bij
Willem V of deze bezwaren tegen deze benoeming had. De stad
houder verklaarde hem „zeer geschikt tot den post van Raad en
Pensionaris dezer stad te houden",46) waarna de stad een contract
met Jager sloot voor zes jaar, tegen een jaarwedde van 300047).
Waarschijnlijk is Jager door kringen rond de Stadhouder naar
voren geschoven als een betrouwbare vervanger van Zeebergh en
Van de Kasteele.
Op 15 oktober stelde Schoonhoven in de Staten van Holland voor,
de Prins te machtigen „om de regeringen in de steden te verande
ren". De Haarlemse gedeputeerden verzetten zich hier tegen: toen
Willem IV in 1748 de regeringen had veranderd, had dit immers
ook tot „mistrouwen en haat" geleid48)! Deze laatste poging om
de regering intakt te houden mislukte, en op 2 november werd de
propositie van Schoonhoven eenstemmig aangenomen49). Van de
bovengenoemde ontslagen (Van Leijden, Kuits en Gallas) dateren
de eerste twee van direct na die datum.
De weg was nu vrij om tot zuiveringen in de Hollandse steden
over te gaan. Deze zuiveringen konden veel verder gaan dan de
satisfactie aan de Prinses. Dat bleek al toen de normen die de
stadhouder bij de regeringsverandering zou gebruiken bekend
werden. Zij „die Leeden zijn geweest van Burger Sociëteiten of
gewapende genoodschappen, mitsgaders die geparticipeerd mog-
ten hebben in de teekening van eenige Dank Adressen" kwamen
in aanmerking voor remotie50).
Net als in 1748 machtigde de stadhouder twee commissarissen om
de Hollandse steden langs te gaan om daar de regering te verande
ren. Dit waren twee leden van de Ridderschap: Willem Bentinck
en Dirk Merens. Zij kondigden aan dat zij op 15 en 16 januari
zitting zouden houden in het „Logement der Doelen"51).
De spanning in Haarlem bereikte bij het bekend worden van dit
bericht een nieuw hoogtepunt, en opnieuw trachtte een groot aan
tal burgers de schade te beperken. Weliswaar was de Burgersocië
teit op deze datum al verboden, maar het lijkt waarschijnlijk dat
het rekest dat aan de commissarissen werd aangeboden georgani
seerd was door leden van die (voormalige) sociëteit. In dit rekest
