Tijdgenoten over Haarlem
231
VI. De Duitse predikant F.W. Dethmar, 1835-1837
ln de jaren 1835 tot 1837 bezocht F.W. Dethmar, Hervormd
predikant te Anholt in Duitsland, enige malen ons land. Hij legde
zijn indrukken vast in vier deeltjes „Freundliche Erinnerung an
Holland und seine Bewohner. Zugleich ein Wegweiserfür Reisen-
de"verschenen bij Beideker te Essen en Rotterdam, tussen 1838
en 1841. Enkele jaren later werd het werk ook vertaald en ver
scheen in 1848 in twee delen onder de titel „Aangename herinne
ringen van Holland en zijne inwoners" te Doesborghbij A.F.H.
van Tr. de Bruijn. Dethmar4) was redelijk goed bekend in Neder
land. In Reckenburg, even over de Duitse grens, had hij jarenlang
een kostschool voor meisjes geleid. Deze school werd ook door tal
van Nederlandse kinderen bezocht2) en mede hierdoor had Deth
mar in veel plaatsen in Nederland vrienden en bekenden waarmee
hij sprak of waarbij hij gedurende zijn reizen logeerde. Voorts had
hij volgens één van zijn vrienden „een paar goede oogen en eenen
opmerkzamen geest"2). Deze vriend, die wij alleen onder het initi
aal S. kennen, legt in 1838 enige opmerkingen vast over het eerste
deel van de Duitse uitgave en vergelijkt het boekje met enkele
andere Duitse publicaties over ons land. S. is enthousiast over het
boekje van Dethmar, terwijl zijn oordeel over de publicaties van
anderen over ons land niet mals is.
De oorspronkelijke Duitse versie van dit boek is opgedragen aan
Ihrer Königlichen Hoheit der Frau Prinzessin Albrecht von
Preussen gebornen Prinzessin der Niederlande, der Freude und
wonne ihres Vaterlandes, der Beförderin alles Guten und Scho
nen"Dat het boekje ook in koninklijke kringen is verspreid blijkt
uit de eigendomsmerken in de twee in mijn bezit zijnde exempla
ren: „Luise P(rincess) v(on) P(ruissen)" en „Bibliotheek van
H.M. de Koningin"4).
Zoals gebruikelijk in dit soort reisbeschrijvingen deelt Dethmar
vrij veel objectieve informatie over Haarlem mee. Deze histori
sche uitweidingen zijn voor dit hierachter volgende artikel over
