55
heb ik wel eens gedacht, een geboren historicus, met als speciali
satie kerkgeschiedenis. Want al kunnen hem heel veel verdiensten
op het gebied van vele andere soorten boeken niet ontzegd wor
den, het religieuze boek was zijn eigenlijke specialisme. Dat zal
gedeeltelijk door het karakter van zijn zaak veroorzaakt zijn,
maar het zal ook heel veel te maken hebben gehad met een gevoel
voor de traditie binnen het katholicisme. Hij wist zich erfgenaam,
wat in deze tijd als curiositeit kan aandoen, want de erfenis van
het verleden lijkt velen zelfs niet goed genoeg om er doorgedraaid
te worden.
Hoe en met welke snelheid de boekhandel H. Coebergh, die pas
in 1966'vanuit Vlaardingen in Haarlem werd gevestigd, de kerke
lijke specialisatie heeft gekregen, weet ik niet.
Maar niet ontkend kan worden dat de zaak, zeker tijdens het
bewind van Peter Coebergh, een soort monopoliepositie bezat op
theologisch, kerkelijk-filosofisch, kerk-historisch gebied, zo niet
voor de Nederlandse kerkprovincie dan wel voor het eens zeer
uitgestrekte bisdom Haarlem, dat zich van Den Helder tot Vlis-
singen uitstrekte en waarvan het middelpunt uiteraard de stad
Haarlem was in zoverre zat de zaak in de juiste schaduw
maar waarvan het commerciële middelpunt de seminaries in War
mond waren. Daar werden de klanten geworven die als priester
met eeuwige geloften aan de zaak verbonden leken te blijven. Dat
vanaf de Gedempte Oude Gracht niet alleen de seculieren maar
ook de regulieren bediend werden, daarvan kon een bezoek aan
de zaak indertijd overtuigen.
Dat hier dat katholieke wat geaccentueerd wordt, kan overdreven
lijken voor wie niet beseft, dat de grote jaren van Peter Coebergh
als boekhandelaar lagen in die tijd van een laatste, vooral nume
riek grote bloei, een bijna doorschieten, dat voor sommigen de
neergang voorspeld zal kunnen hebben. Het was ook een tijd dat
de leesdichtheid onder katholieken snel toenam, al bleef men ook
literair sterk sectarisch denken. En had men in het algemeen aan
zichzelf genoeg.
Het bijzondere van Peter Coebergh was dat hij die zich zo in
kerkelijk Nederland bewoog, niets clericaals had, wat zo lang ge
leden iets uitzonderlijks was. Hij heeft zich trouwens als vakman
