59
eeuw kan zijn. De sluitsteen zou dus bij de inrichting tot gasthuis
1580-1581) kunnen zijn aangebracht.
Wat weten wij verder van deze poort? Het gasthuisarchief heeft
mij in deze geheel in de steek gelaten. Over deze poort heb ik
daar niets gevonden4). Pieter Langendijk5) vermeldt in zijn be
schrijving van het gasthuis deze poort niet. Van de Haarlemse
historieschrijvers noemt alleen Allan1') hem. Hij zegt dat deze
poort vroeger toegang gaf tot het St. Elisabeth s Gasthuiskerkhof.
Dit is juist. Het kerkhof lag aan de noordzijde van het gebouwen
complex.
De oudste afbeelding die wij kennen is uit 1754. Op een platte
grond van het gasthuis uit dat jaar van de timmerman L. Over-
veen, op een paneel geschilderd en aanwezig in het tegenwoordige
St. Elisabeth's of Groote Gasthuis aan de Boerhaavelaan, is de
poort slechts summier, vrijwel alleen door enige zwarte lijnen
aangeduid. Toch zijn er belangrijke dingen op te zien (fig. 2).
Terwijl de poort later een rechte bovenbegrenzing zal krijgen,
zien wij hier nog een hele bovenbouw, bekroond door een tym-
paan. Onder het tympaan zijn aan beide zijden van het midden-
blok aanduidingen van figuren in de vorm van voluten, waarbui
ten nog weer bollen, waarop een naar boven stekende punt, zeer
flauw te zien zijn. Een dergelijke bol zien we duidelijker en groter
midden op de verdieping hieronder, die duidelijk- in drie vakken
gedeeld is. Zakken wij nu nog een verdieping lager, dan komen
wij op de laag natuursteen, waarmee de poort vóór 1939 afgedekt
was. Hieronder zien wij de accoladeboog, zoals wij die ook thans
nog kennen. De sluitsteen is door een mopje verf zonder duidelij
ke structuur aangegeven. Deze bovenbouw met zijn tympaan is in
Renaissance-stijl opgetrokken. Er is dus aan de oude klooster
poort in later jaren, mogelijk bij de verbouwing van klooster tot
gasthuis 1580-1581), vrij wat toegevoegd. Dit is later weer
verloren gegaan, behalve de sluitsteen (zie fig. 3). In de verklaring
in de linker onderhoek van het schilderij staat de poort aangeduid
als no. 31de groote Poort aan de Klijne Houtstraat.
Voor zover wij weten was deze poort niet door deuren afgesloten,
zeker niet in de 20e eeuw7).
Door deze uitgang hebben de begrafenissen van uit het Gasthuis
