de nog geschoren werden en de binnenplaats van de stadsbiblio
theek vol bladeren lag (Joyce en Co.), en vooral een rustig
plein: „Als ze precies om twee uur op het plein was sloeg de klok
van de grote kerk. Twee korte slagen zonder nagalm. Daarna hing
er weer stilte over het plein" (D. Meijsing).
Als je op de Grote Markt staat, moet die grote kerk wel opvallen.
Die „versteende hollandse regenbui" (H. Mulisch) „die in de
wijdheid van het landschap vaart als een aak op de wateren" (Ds.
Henkels). Unaniem lovende woorden voor onze lange Jan: „lede
ren morgen liep Johan over de smalle en oude Groenmarkt, die
geen vlak marktplein, maar wel een schaduwrijk straatje was.
Omdat hij dan dicht bij de hooge kerk langs liep, kon hij het Huis
niet geheel zien, waarvan hij wel een donkere verouderde muur
zag. In die muur waren de kleine kostershuisjes binnengebouwd.
Die waren laag met witte watergoten en een donker-blauwe deur.
Met de middagen zag Johan dat heerlijke, hooge Huis op andere
wijze. Hij ging des middags over de Groote Markt naar huis om
de statie van de Kerk van Sint-Bavo te zien. Van hemelhoogte tot
de laagte, waar de menschen er langs liepen, kon hij de onvereen-
voudigbaar prachtige bouw ervan zien" (J.I. de Haan).
Volgens Bomans woonden de echte Haarlemmers dan ook op de
Grote Markt want „Vanaf dit punt kon hij de Smedestraat inkij
ken, de Grote Markt overzien, het zogenaamde ,gat' van de Grote
Houtstraat in de gaten houden en tot ver in de Zijlstraat de lopen
de gebeurtenissen met het blote oog volgen. Hij hield aantekening
van het kerkbezoek in de Lange Jan, de trouwpartijen op het
stadhuis, het uittrekken van de brandweer op de Hoofdwacht, de
omzet van haring en kabeljauw in de Vishal en observeerde vanaf
1870 ook de bovenlichamen der Broeders van ,Trou Moet Blyc-
ken', voor zover deze boven de groene horren zichtbaar waren.
Voor een wijsgerig aangelegde geest was nummer 21 een ideale
uitkijkpost en wat J.J. van Brederode in de 45 jaren van zijn
winkeliersbestaan aan Haarlemse gebeurtenissen gemist heeft,
kan in een vingerhoed worden samengevat. Voegen wij hier nog
aan toe, dat hij, door zijn bankje enige meters te verplaatsen, ook
de gebeurtenissen op de Riviervismarkt en het Klokhuisplein kon
volgen, terwijl hij, door enkele passen naar voren te lopen, via ,de
209
