vogels kon men ook het geschreeuw van de varkens horen die
naast de slagerij van Rooijers geslacht werden.
Op de hoek van de Grote Markt stond ook een woonhuis, waar
van de keuken een uitbouw in de Barteljorisstraat had. Op de
andere hoek was een tabakswinkel gevestigd. Men verkocht er
tabak en snuif en zelfgemaakte sigaren. Die kostten toen nog zes
voor een dubbeltje en stonden zeer goed aangeschreven. Halver
wege de straat woonde een joodse goudsmid die wetsgetrouw op
zaterdag zijn zaak gesloten hield. Voor zijn huis stond de pomp
waar de dienstmeisjes hun water haalden om de straat te schrob
ben of de ramen te bespuiten wat meestal 's zaterdags gebeurde.
Maar in de jaren zeventig was het wel met de provinciale rust ge
daan. De winkels waren nu sterk in de meerderheid. De samen
stelling van deze bedrijven toonde grote verschillen met die aan
het begin van de 19e eeuw. De kledingindustrie was duidelijk in
opkomst en er verschenen koffie- en bierhuizen, sigarenwinkels en
kruidenierszaken.
Doordat de Barteljorisstraat in trek begon te raken, veranderde er
ook veel aan haar uiterlijk. Wie met zijn tijd mee wilde gaan,
moest verbouwen en wie het voor de wind ging, breidde uit.
De gevelwand
Het in het midden van de vorige eeuw nog vrijwel ongeschonden
17e-eeuwse karakter begon te verdwijnen toen in 1879 de statige
vroeg-17e-eeuwse trapgevel van I.C. Haan op nummer 39 door
brand werd verwoest. De meeste gevels aan deze zijde van de
straat tot aan de Schoutensteeg waren in de 18e eeuw hun toppen
al kwijt geraakt en zagen deze vervangen door de nu nog zichtbare
zware lijsten. Alleen de nummers 27 en 19 behielden hun klokge-
vels. Vermeldenswaard is nummer 23 dat een vorm toont van
Neo-Hollandse Renaissance, evenwel geheel aangepast aan de
smaak van rond 1900. Op de hoek van de Zijlstraat verdween in
1891 het vroeg-17de-eeuwse hoekpand om plaats te maken voor
een statig gebouw eveneens in de stijl van anno 1900, waarin men
een bundeling van allerlei elementen toepaste die ontleend waren
aan de grote stijlen, zoals Romaans, Gotiek, Renaissance en Klas-
sicisme. Ook perceel nummer 10 is in deze stijl gebouwd.
222
