van 1700 tot 1850: „Het denkbeeld tot het stichten eener vereni
ging ter beoefening der Haarlemsche locale geschiedenis, oud en
nieuw, onafhankelijk van hetgeen van ambtelijke zijde van archief
of bibliotheek zou kunnen uitgaan, kwam in 1901 bij mij op bij
een gesprek, dat ik had te Luzern met den heer A.H. Broos, toen
eveneens op zijn huwelijksreis". Wij zien in gedachten de twee
Haarlemse jongelieden op een terrasje in Luzern praten over de
oprichting van „Haerlem", terwijl hun jonge bruiden aan het win
kelen waren!
Wie was nu deze J.W. Enschedé, initiatiefnemer tot de oprichting
van onze vereniging? Jan Willem Enschedé was in 1865 geboren
uit het tweede huwelijk van mr. Johannes Enschedé (1811-1878),
lid van de Fa. Joh. Enschedé en Zonen, met Henriëtte J.R. Mi-
randolle. Zijn twee halfbroers uit het eerste huwelijk van zijn
vader waren 15 en 10 jaar ouder8). Hij doorliep het Stedelijk
Gymnasium en begon in 1885 aan de in de familie traditionele
rechtenstudie te Leiden. „Daar evenwel kon hij zich niet gewen
nen aan het toenmalige studentenleven" schrijft Garms in zijn
levensbericht9).
Enschedé was muzikaal onderlegd en historisch geïnteresseerd,
zodat hij na het afbreken van zijn studie volontair werd op het
Rijksarchief in Noord-Holland onder de bekende archivaris C.J.
Gonnet. Tot 1896 bleef hij volontair, van dat jaar af zien wij hem
in functie als bibliothecaris van de Haarlemse stadsbibliotheek.
Ook dit was geen volle ambtenarenbaan. Evenals de gemeentear
chivaris, de klokkenluider en de kastelein van het Prinsenhof
werd de bibliothecaris gerangschikt onder de „liefhebberij-ambte
naren"10). Tot 1902 woonde hij samen met zijn moeder, eerst op
het adres Frederikspark 1 en later op Plein 8. In dit huis, tegen
woordig Houtplein 8, de vestiging van Bank Mees Hope N.V.,
werd op 2 november 1901 de vereniging „Haerlem" dus opge
richt. J.W. Enschedé zou zich in later jaren ontwikkelen tot een
bekend muziekhistoricus en was auteur van diverse boeken en ar
tikelen op dit gebied.
Wie waren de mede-oprichters van onze vereniging? De naam van
mr. J. de Vries van Doesburgh is al gevallen. Deze was sinds kort
substituut-officier van Justitie te Haarlem. Hij was 38 jaar oud,
54
